Miażdżyca uogólniona – kto jest najbardziej narażony na zachorowanie?

Miażdżyca to stwardnienie tętnic spowodowane stopniowym gromadzeniem się blaszek miażdżycowych. Czynniki ryzyka obejmują wysoki poziom cholesterolu, wysokie ciśnienie krwi, cukrzycę, palenie tytoniu, otyłość, brak ruchu i dietę bogatą w tłuszcze nasycone. Choroba rozwija się z czasem i może nie wykazywać symptomów, dopóki nie wystąpią powikłania, takie jak zawał serca lub udar. Na czym polega miażdżyca? Jakie są przyczyny, objawy i skutki miażdżycy tętnic? 

Co to jest miażdżyca uogólniona?

Miażdżyca to choroba polegająca na stwardnieniu i zwężeniu tętnic spowodowanym przez nagromadzające się płytki cholesterolowe wyściełające tętnicę w miarę upływu czasu. Może to zagrozić przepływowi krwi, gdy tętnice zostaną zablokowane. Jest to typowa przyczyna zawałów serca, udarów mózgu i chorób naczyń obwodowych.

• Aorta miażdżycowa – objawy i leczenie


Na szczęście miażdżycy można zapobiegać oraz ją leczyć. W przypadku zaobserwowania u siebie niepokojących objawów, warto udać się do specjalisty, nawet jeśli pozornie nic nam nie dolega. Miażdżyca może rozwijać się i pozostać niezauważona przez lata i z tego powodu szybka interwencja może uchronić nas przed niebezpiecznymi skutkami choroby. Na konsultacji specjalista wykładnie przebada pacjenta oraz zbierze wywiad medyczny, co pozwoli postawić diagnozę. Następnie lekarz zaproponuje leczenie i możliwe jest rozpoczęcie stosowania farmakoterapii. Jeśli leki należy przyjmować regularnie przez dłuższy czas, przydatna będzie recepta online, którą można zdobyć bez wychodzenia z domu.

Przyczyny powstawania miażdżycy

Tętnice to naczynia krwionośne, które transportują krew z serca do całego ciała. Są wyłożone cienką warstwą komórek zwaną śródbłonkiem, która utrzymuje wnętrze tętnic w odpowiednim kształcie i gładkości, co zapewnia swobodny przepływ krwi. Z biegiem czasu tłuszcze, cholesterol i inne substancje gromadzą się również na wewnętrznych ścianach tętnic serca. To nagromadzenie nazywa się blaszką miażdżycową, które może powodować zwężenie tętnic, blokując przepływ krwi. Blaszka może również pęknąć, co prowadzi do utworzenia zakrzepu z krwi.

Miażdżyca jest powoli postępującą chorobą, a jej rozwój może rozpocząć się już w dzieciństwie. Choć dokładnie nie wiadomo, co powoduje miażdżycę, często schorzenie powstaje w wyniku uszkodzenia lub urazu wewnętrznej warstwy tętnicy. Uszkodzenie może być spowodowane przez:


• wysokie ciśnienie krwi,
• wysoki poziom cholesterolu,
• wysokie stężenie trójglicerydów (rodzaj tłuszczu — lipidów) we krwi,
• palenie tytoniu,
• cukrzycę,
• insulinooporność,
• otyłość,
• zapalenie o nieznanej przyczynie lub z powodu chorób, takich jak zapalenie stawów, toczeń, łuszczyca lub nieswoiste zapalenie jelit.

Gdy wewnętrzna ściana tętnicy zostanie uszkodzona, komórki krwi i inne substancje mogą gromadzić się w miejscu urazu i nawarstwiać się we wnętrzu tętnicy.

Miażdżyca uogólniona – co zwiększa prawdopodobieństwo zachorowania?

Do stwardnienia i zwężenia się tętnic dochodzi z czasem. Z tego powodu wśród czynników ryzyka choroby wymienia się starzenie się. Inne rzeczy, które mogą zwiększać ryzyko zachorowania na miażdżycę to:

• historia rodzinna wczesnych chorób serca,
• prowadzenie niezdrowego trybu życia (nieregularna aktywność fizyczna bądź brak ćwiczeń; niezdrowa dieta — szczególnie wysokotłuszczowa, bez warzyw i owoców; nieprawidłowe radzenie sobie ze stresem),
• cukrzyca,
• wysokie ciśnienie krwi,
• wysoki poziom cholesterolu,
• wysoki poziom białka C-reaktywnego (CRP — markera stanu zapalnego),
• otyłość,
• bezdech senny,
• palenie i inne używanie tytoniu, 
• nadużywanie alkoholu.

Miażdżyca uogólniona – charakterystyczne objawy

Miażdżyca często nie powoduje żadnych objawów, dopóki tętnica nie zostanie bardzo zwężona lub całkowicie zablokowana. Wiele osób nawet nie wie, że na nią choruje, aż do nagłego wypadku medycznego, takiego jak zawał serca lub udar.

Zwykle można zacząć zauważać objawy, jeśli tętnica jest zablokowana w ponad 70%, co powoduje spowolnienie przepływu krwi. W rezultacie ciało nie otrzymuje wystarczającej ilości tlenu. Niektóre wczesne sygnały ostrzegawcze obejmują:

• ból w klatce piersiowej (dławica piersiowa) podczas ćwiczeń — ból ustępuje, gdy się odpoczywa;
• skurcze i dolegliwości bólowe nóg podczas chodzenia (chromanie przestankowe);
• drętwienie kończyn;
• przemijający atak niedokrwienny (TIA) — ma takie same objawy jak udar. Jednak jest to krótkotrwały stan i znika w ciągu jednego dnia. Na szczęście nie wywołuje uszkodzeń w mózgu. Trzeba jednak zaznaczyć, że jeśli przeszło się TIA, istnieje ryzyko wystąpienia udaru w ciągu kilku dni lub tygodni.

W przypadku pojawienia się zakrzepów krwi można dostać zawału serca czy udaru. 

W sytuacji wystąpienia zawału serca warto zwracać uwagę na takie objawy jak:

• ból w klatce piersiowej — może to być łagodny dyskomfort lub silny, miażdżący ból,
• ból w jednym lub obu ramionach lub ramionach,
• dyskomfort w szyi lub szczęce,
• nudności lub wymioty,
• palpitacje serca,
• niepokój,
• zawroty głowy lub omdlenia,
• trudności oddechowe (duszności),
• poczucie zmęczenia, 
• bezsenność.

Z kolei objawy udaru obejmują:

• nagłe zdrętwienie twarzy, rąk lub nóg — szczególnie po jednej stronie ciała,
• opadające mięśnie twarzy,
• nagłe problemy z mówieniem lub rozumieniem innych,
• niewyraźną mowę,
• kłopoty z widzeniem w jednym lub obu oczach,
• ciężkie zawroty głowy lub utratę równowagi,
• problemy z chodzeniem,
• nagły i silny ból głowy.

Jeśli istnieje podejrzenie miażdżycy, należy natychmiast udać się na konsultację ze specjalistą. Dzięki szybkiej reakcji można spowolnić rozwój choroby i uniknąć wielu nieprzyjemnych konsekwencji zdrowotnych.

Jak rozpoznać miażdżycę uogólnioną?

Lekarz przeprowadzi dokładny wywiad medyczny dotyczący osobistej oraz rodzinnej historii zdrowia pacjenta, a także odczuwanych objawów czy charakterystyki prowadzonego stylu życia. Następnie wykona badanie fizykalne polegające na osłuchaniu stetoskopem w celu wykrycia słabego tętna lub jego braku czy nieprawidłowego dźwięku w tętnicach, zwanego szmerem. Może dać skierowanie do lekarza specjalizującego się w chorobach serca, czyli kardiologa.

W zależności od wyników badania fizykalnego, lekarz może zaproponować jeden lub więcej testów, w tym:

• Badania krwi — są zwykle wykonywane w celu sprawdzenia poziomu cukru i cholesterolu we krwi, ponieważ ich wysokie stężenie zwiększa ryzyko miażdżycy. Można również wykonać test białka C-reaktywnego (CRP) związanego ze stanem zapalnym tętnic.
• Elektrokardiogram (EKG) — ten szybki i bezbolesny test mierzy aktywność elektryczną serca. Podczas EKG specjalne czujniki (elektrody) zostają przymocowane do klatki piersiowej, a czasami do rąk lub nóg pacjenta. Przewody łączą czujniki z maszyną, która wyświetla oraz drukuje wyniki. EKG może pomóc określić, czy przepływ krwi do serca jest odpowiedni czy zaburzony.
• Próba wysiłkowa — jeśli objawy zwykle występują podczas ćwiczeń, lekarz może zalecić wykonanie próby wysiłkowej. Podczas badania pacjent chodzi na bieżni lub jeździ na rowerze stacjonarnym, podczas gdy jego serce jest monitorowane za pomocą elektrod. Ponieważ ćwiczenia sprawiają, że serce pracuje mocniej i szybciej niż podczas większości codziennych czynności, próba wysiłkowa może wykazać problemy z narządem, które w przeciwnym razie mogłyby zostać przeoczone.
• Echokardiogram (echo serca) — ten test wykorzystuje fale dźwiękowe, aby pokazać przepływ krwi przez serce. Czasami przeprowadza się go podczas próby wysiłkowej.
• USG Dopplera — lekarz może użyć specjalnego urządzenia ultrasonograficznego (USG Dopplera) do pomiaru ciśnienia krwi w różnych punktach ramienia lub nogi. Procedura służy do oceny prędkości przepływu krwi w tętnicach.
• Wskaźnik kostka-ramię (ABI) — test porównuje ciśnienie krwi w kostce z ciśnieniem w ramieniu. Różnica między wymiarami może być spowodowana chorobą naczyń obwodowych, która zwykle towarzyszy miażdżycy tętnic.
• Cewnikowanie serca i angiografia — badanie może pokazać, czy tętnice wieńcowe są zwężone lub zablokowane. Długa, cienka, elastyczna rurka (cewnik) jest wprowadzana do naczynia krwionośnego, zwykle w pachwinie lub nadgarstku, i prowadzona aż do serca. Następnie do tętnic wpuszcza się specjalny barwnik, który sprawia, że ​​tętnice są wyraźniej widoczne na wykonanych podczas testu zdjęciach.
• Scyntygrafia naczyń wieńcowych — badanie wykorzystuje obrazowanie tomografii komputerowej (CT) do tworzenia szczegółowych zdjęć serca. Może wykazywać złogi wapnia w ścianach tętnic. Wyniki testu są podane jako punktacja — im więcej wapnia, tym większe ryzyko chorób serca.
• Inne badania obrazowe — angiografia rezonansu magnetycznego (MRA) lub pozytonowa tomografia emisyjna (PET) są również wykorzystywane do badania tętnic. Testy te mogą wykazać stwardnienie i zwężenie tętnic, a także tętniaki.

Skutki zmian miażdżycowych i ich wpływ na organizm

Powikłania miażdżycy zależą od tego, które tętnice są zwężone lub zablokowane. Wśród możliwych skutków zmian miażdżycowych wymienia się:

• chorobę wieńcową — w wyniku zwężenia tętnic blisko serca, może rozwinąć się choroba wieńcowa powodująca ból w klatce piersiowej (dławicę piersiową), zawał serca lub niewydolność serca.
• chorobę tętnic szyjnych — następuje w efekcie zwężenia tętnic szyjnych może spowodować przejściowy atak niedokrwienny (TIA) lub udar.
• chorobę tętnic obwodowych — kiedy miażdżyca wpływa na zwężenie tętnic w rękach lub nogach, mogą wystąpić problemy z przepływem krwi w kończynach, zwane chorobą tętnic obwodowych. Może to sprawić, że pacjent będzie mniej wrażliwy na ciepło i zimno, co zwiększa ryzyko poparzeń lub odmrożeń. W rzadkich przypadkach brak dopływu krwi do rąk lub nóg może spowodować śmierć tkanki.
• tętniaki — są ograniczonym poszerzeniem światła naczynia krwionośnego. To poważne powikłanie może wystąpić w dowolnym miejscu ciała. Większość osób z tętniakami nie ma żadnych objawów, jednak czasami występuje ból i pulsowanie w danym obszarze. Jeśli tętniak pęknie, może spowodować zagrażające życiu krwawienie wewnątrz ciała.
• przewlekłą chorobę nerek — nerki potrzebują wystarczającego przepływu krwi, aby pomóc w filtrowaniu produktów przemiany materii i usuwaniu nadmiaru płynów. Zwężenie tętnic prowadzących do nerek uniemożliwia dotarcie wystarczającej ilości krwi bogatej w tlen do narządów.

Miażdżycy nie można cofnąć. Niemniej można podjąć środki, które pozwolą ograniczyć postępowanie choroby i złagodzić odczuwane symptomy.

Miażdżyca uogólniona – leczenie

Możesz spowolnić lub zatrzymać rozwój miażdżycy, dbając o zminimalizowanie czynników ryzyka. Oznacza to wprowadzenie zdrowej diety, regularnych ćwiczeń, a także ograniczenie używek — w tym zakaz palenia wyrobów tytoniowych i spożywania alkoholu. Te zmiany nie usuną blokad, ale udowodniono, że zmniejszają ryzyko zawałów serca i udarów mózgu.

Lekarz może zdecydować się wprowadzić farmakoterapię. Zwykle stosuje się leki na wysoki poziom cholesterolu i wysokie ciśnienie krwi, które spowalniają, a nawet mogą zatrzymać miażdżycę.

Możliwe jest również przeprowadzenie mało inwazyjnych metod oraz zabiegów chirurgicznych w tym:

• angioplastyki i umieszczenia stentu — ta procedura pomaga otworzyć zatkaną lub zablokowaną tętnicę. Cewnik wprowadza się do naczynia krwionośnego, zwykle w pachwinie lub nadgarstku, i prowadzi aż do blokady. Następnie umieszczony na końcówce cewnika balon można napompować, aby otworzyć tętnicę. Wówczas możliwe jest założenie stentu w celu utrzymywania otwartej tętnicy.
• endarterektomii — operacja polega na usunięciu blaszki miażdżycowej ze ścian zwężonej tętnicy. 
• terapii fibrynolitycznej — jeśli zakrzep w tętnicy blokuje przepływ krwi, lekarz może użyć leku rozpuszczającego skrzep, aby go rozpuścić.
• operacja pomostowania aortalno-wieńcowego (CABG) — chirurg pobiera zdrowe naczynie krwionośne z innej części ciała, aby utworzyć nową ścieżkę dla krwi w sercu. Następnie krew krąży wokół zablokowanej lub zwężonej tętnicy wieńcowej. Zwykle wykonuje się ją tylko u osób z wieloma zwężonymi tętnicami serca.

Podczas leczenia można szybko zauważyć poprawę swojego zdrowia, ale proces może również zająć trochę czasu. Powodzenie leczenia zależeć będzie między innymi od ciężkości stanu pacjenta, tego, jak szybko wykryto schorzenie i wprowadzono odpowiednie leczenia, a także od tego, czy inne narządy zostały dotknięte chorobą.

Zapobieganie miażdżycy uogólnionej

Choć nie wiadomo dokładnie, co wywołuje miażdżycę tętnic, powstaje ona w wyniku nagromadzenia się płytek miażdżycowych. Dobra wiadomość jest taka, że wielu z wymienionych wyżej przyczyn miażdżycy naczyń krwionośnych można zapobiegać.

Przede wszystkim należy wprowadzić zdrową dietę. Zaleca się spożywanie produktów o niskiej zawartości tłuszczów nasyconych i trans, cholesterolu, sodu (soli) oraz cukru. Potrawy, które spożywamy powinny być pełne składników odżywczych, które pozwolą odżywić organizm i poprawić jego funkcjonowanie. Lekarze rekomendują, żeby ograniczyć spożywanie używek. Warto również dbać o regularną aktywność fizyczną. Ćwiczenia powinny być średnio intensywne. Można zacząć od krótkich spacerów i rozbudować swoje treningi do co najmniej 75 minut intensywnych ćwiczeń lub 150 minut umiarkowanych ćwiczeń tygodniowo. Istotne jest również, żeby nauczyć się radzić sobie ze stresem i regulacją emocji. Wśród przydatnych praktyk wymienia się ćwiczenia oddechowe, jogę czy technikę progresywnej relaksacji mięśni Jacobsona. Dobrze też zadbać o wystarczającą ilość snu dobrej jakości. Zalecana ilość snu dla osoby dorosłej to od 7 do 9 godzin dziennie.

W przypadku występowania jakichś chorób i schorzeń np. cukrzycy, nadciśnienia czy wysokiego poziomu cholesterolu, należy dbać o odpowiednie leczenie stanów. Zalecane są również systematyczne wizyty kontrolne u specjalisty. Takie działanie pomoże zmniejszyć ryzyko rozwoju nie tylko miażdżycy, ale i innych problemów zdrowotnych.

Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?

Wypełnij formularz w 5 minut ➡️