Kryształy szczawianu wapnia w moczu – czy są powodem do obaw?

Kryształy szczawianu wapnia w moczu, jeśli są w nadmiernej ilości, mogą świadczyć o poważniejszej chorobie. Jakie są normy kryształów szczawianu wapnia w moczu? Do kogo udać się z nieprawidłowym wynikiem badania ogólnego moczu? Odpowiadamy na pytania.

Kryształy szczawianu wapnia w moczu – czym są i jak powstają?

Kryształy szczawianu wapnia w moczu występują w organizmie w niewielkich ilościach, przyczyną ich powstawania jest zwykle nadmiar w diecie pierwiastków takich jak magnez, sód czy wapń oraz niedostateczna podaż płynów [1]. O ile nieliczne kryształy szczawianu wapnia w moczu nie powinny stanowić powodu do niepokoju, o tyle sytuacja, gdy kryształy szczawianu wapnia nie rozpuszczają się prawidłowo i wytrąca się ich osad, może być niebezpieczna, ponieważ w efekcie wzrasta ryzyko rozwoju kamicy nerkowej [2]. 

• Co oznaczają erytrocyty w moczu i czy powinny niepokoić?
• Posiew moczu – cena badania. Kiedy je wykonać?
• Jak poprawić wynik EGFR?

Kryształy szczawianu wapnia w moczu, jeśli są w nadmiarze, mogą wskazywać na różne schorzenia i dolegliwości. Z tego powodu, jeśli zostały one przypadkowo wykryte w badaniu ogólnym moczu, warto skonsultować się ze specjalistą. Szybką poradę, a nawet receptę na leki czy skierowanie na dalsze badania, można uzyskać dzięki e-wizytom realizowanym zdalnie, a także wygodnemu rozwiązaniu, jakim jest recepta online. W ten sposób pacjent może uzyskać łatwy dostęp do lekarzy różnych specjalności, w tym również nefrologa, czyli specjalisty od chorób dotyczących nerek czy też urologa, lekarza zajmującego się schorzeniami dróg moczowych. 

Podwyższone normy kryształów szczawianu wapnia w moczu – co oznaczają?

Norma szczawianów wapnia w moczu wynosi mniej niż 50 mg / dobę, przy czym już wartości wyższe niż 25 mg / dobę mogą oznaczać ryzyko rozwoju kamieni nerkowych [3]. Przekroczona norma szczawianów wapnia w moczu wskazuje także na inne schorzenia, takie jak [1]: 

• choroba Denta,
• choroby zapalne jelit,
• nadczynność przytarczyc.

Choroba Denta

Choroba Denta to rzadka, uwarunkowana genetycznie, przewlekła choroba nerek, występująca u mężczyzn [4]. Charakterystyczne objawy schorzenia to: białkomocz, kryształy szczawianu wapnia w moczu, złogi wapnia w nerkach oraz kamienie nerkowe [4]. Choroba Denta ma charakter postępujący i prowadzi do stanu zagrażającego życiu — schyłkowej niewydolności nerek (ESRD). Jej przyczyną są między innymi mutacje w genie CLCN5 (choroba Denta typu 1) oraz OCRL (choroba Denta typu 2) [4], natomiast do dziś nie są znane wszystkie czynniki etiologiczne odpowiedzialne za rozwój schorzenia. Co robić, aby mieć znowu w normie kryształy szczawianu wapnia w moczu? Jak leczyć chorobę Denta? Postępowanie w przypadku tego schorzenia opiera się przede wszystkim na zapobieganiu tworzenia się kamieni w nerkach oraz kontroli hiperkalciurii. 

Choroby zapalne jelit

Liczne kryształy szczawianu wapnia w moczu mogą świadczyć o chorobach zapalnych jelit, takich jak np. choroba Leśniowskiego-Crohna czy wrzodziejące zapalenie okrężnicy. Pierwsza z wymienionych jednostek chorobowych może dotyczyć każdego odcinka przewodu pokarmowego, nie tylko jelita grubego. Jak dotąd nie poznano dokładnej przyczyny choroby Leśniowskiego i Crohna, przypuszcza się jedynie, że w jej rozwoju odgrywają rolę: czynniki środowiskowe (takie jak np. dieta) oraz mikrobiota jelitowa [5]. Jeśli chodzi o wrzodziejące zapalenie okrężnicy, choroba ta obejmuje błonę śluzową i podśluzową jelita grubego, jak dotąd nie poznano jej przyczyny, możliwy jest udział czynników immunologicznych w rozwoju tego schorzenia [6]. Oba schorzenia mają charakter przewlekły, leczenie ma na celu łagodzenie faz zaostrzeń oraz zapobieganie ich nawrotom. 

Kamica nerkowa

Podwyższone normy kryształów szczawianu wapnia w moczu oznaczają większe ryzyko rozwoju kamicy nerkowej. Tak nazywa się choroba, w której przebiegu dochodzi do patologicznego odkładania się złogów w układzie moczowym, co daje wiele nieprzyjemnych objawów [7]. Jednym z charakterystycznych symptomów kamicy nerkowej jest tzw. kolka nerkowa, czyli nagły, ostry i niezwykle silny ból, umiejscowiony w okolicy nerki lub w dole brzucha [7]. Chory może odczuwać także częste parcie na mocz oraz dyskomfort podczas mikcji. Jeśli chodzi o kryształy szczawianu wapnia w moczu w ciąży, one także mogą stanowić powód do niepokoju, ponieważ ich powikłanie, kamica nerkowa, może wpłynąć negatywnie na dalszy przebieg ciąży. 

Nadczynność przytarczyc

Za nadmiar szczawianów w moczu może odpowiadać nadczynność przytarczyc, pierwotna lub wtórna. Wydzielanie w nadmiarze hormonu zwanego parathormonem prowadzi do zaburzenia gospodarki wapniowo-fosforanowej, przez co dochodzi do patologicznego wzrostu stężenia wapnia w surowicy i w moczu [8]. Powikłania nieleczonej nadczynności przytarczyc to: kamica układu moczowego, osteoporoza oraz zaburzenie funkcjonowania nerek [8]. 

Kryształy szczawianu wapnia w moczu u dzieci

Kryształy szczawianu wapnia w moczu u dziecka wynikają najczęściej z hiperkalciurii, czyli zwiększonego wydalania wapnia z moczem [9]. Choroba ta może mieć charakter pierwotny (być uwarunkowana genetycznie) lub wtórny (wynikać z niewłaściwej diety lub innych schorzeń). Inne możliwe przyczyny nadmiaru szczawianu wapnia w moczu u dzieci to [9]: 

• dieta uboga w potas i fosforany, 
• nadmiar witaminy D, 
• nadmierne spożycie produktów roślinnych bogatych w kwas szczawiowy, np. szczawiu, szpinaku lub kapusty, 
• nadmierne uwalnianie wapnia z kości, np. w przebiegu cukrzycy. 

Liczne kryształy szczawianu wapnia u dzieci stanowią, tak samo jak w przypadku osób dorosłych, istotny czynnik ryzyka kamicy moczowej. Z tego powodu, gdy otrzymano nieprawidłowe wyniki badania ogólnego moczu i podejrzewane są kryształy w moczu, nie należy zwlekać z wizytą u lekarza. Jeśli chodzi o profilaktykę, przed powstawaniem złogów szczawianu wapnia może uchronić [1]:

• redukcja spożycia pokarmów bogatych w szczawiany, 
• spożycie wystarczającej ilości płynów, 
• unikanie niepotrzebnej suplementacji witaminy C,
• unikanie spożycia zbyt dużej ilości białka oraz soli, 
• zadbanie o odpowiedni poziom wapnia w diecie.