Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?
W czasie morfologii krwi oznaczanych jest wiele parametrów, w tym między innymi hemoglobina. Norma u pacjentów różni się, a wpływ na nią może mieć między innymi wiek, płeć czy ciąża. Hemoglobina jest bardzo ważna dla prawidłowego funkcjonowania organizmu, gdyż odpowiada za to, by tlen był transportowany przez erytrocyty z płuc do tkanek. Nieprawidłowa hemoglobina może wskazywać na wiele chorób, w tym w szczególności może służyć do diagnostyki anemii. Ostatecznie to jednak w roli lekarza pozostaje diagnoza ewentualnych problemów z hemoglobiną, w tym nie tylko określenie ich przyczyny, ale również ustalenie leczenia. Co należy wiedzieć o normach hemoglobiny i badaniu hemoglobiny? Zapraszamy do zapoznania się z artykułem.
Spis treści
Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?
Hemoglobina — ile wynosi jej norma w organizmie?
Ważnym białkiem wchodzącym w skład krwi jest hemoglobina, która obecna jest w erytrocytach. O tym, co to jest hemoglobina, uczą się już dzieci w szkole na biologii, gdyż białko to jest bardzo ważne dla prawidłowej funkcji erytrocytów. Hemoglobina zbudowana jest z czterech podjednostek, z czego każda z nich posiada wbudowany atom żelaza (tzw. żelazo hemowe wbudowane w związek porfiryny, czyli hem). Odpowiada za przenoszenie tlenu erytrocytami z płuc do tkanek organizmu, a następnie za przenoszenie dwutlenku węgla z tkanek do płuc. To również zawartości żelaza w hemoglobinie krew zawdzięcza swój czerwony kolor. Krew natlenowana jest jaśniejsza, natomiast krew żylna ciemniejsza. Warto dodać, że hemoglobina ważna jest również w utrzymaniu odpowiedniej budowy erytrocytów – ich nieprawidłowy kształt mógłby wiązać się chociażby z utrudnionym przepływem przez naczynia krwionośne, czy też z zaburzeniami funkcji czerwonych krwinek.
Poziom hemoglobiny w organizmie sprawdzić można wykonując badanie krwi. Hemoglobina może występować w różnych stężeniach, zależnie od wieku pacjenta, czy też jego krwi. Z tego powodu właśnie, każdorazowo, gdy oznaczana jest u pacjenta hemoglobina, norma przyjęta przez laboratorium dołączona jest do wyniku, aby można było go prawidłowo zinterpretować. Prawidłowy poziom hemoglobiny w organizmie jest istotny dla jego kondycji zdrowotnej, natomiast hemoglobina poniżej normy, czy też powyżej normy (zbyt mała liczba) wymaga kontaktu z lekarzem. Nieprawidłowe stężenie hemoglobiny w osoczu może informować między innymi o niedokrwistości.
Jeśli wyniki hemoglobiny bądź innych parametrów określanych w morfologii nie będą mieścić się w normach, zalecany jest kontakt z lekarzem. Niekiedy konieczne może okazać się wdrożenie specjalistycznego leczenia, w tym np. lekami wydawanymi z przepisu lekarza. Pomocna może być w tym przypadku opcja skorzystania z recepty online, którą może lekarz wystawić pacjentowi zaledwie w kilka minut, bez potrzeby wcześniejszej rejestracji czy dojazdu do lekarza.
Hemoglobina i jej norma, w zależności od płci
Wcześniej już wspomniano, że hemoglobina glikowana normy posiada różne, zależnie od czynników takich jak chociażby wiek czy płeć. Gdy w grę wchodzi hemoglobina, norma u mężczyzn jest nieco wyższa niż u kobiet. Jeśli oznaczana jest hemoglobina, norma u dorosłych mężczyzn wynosi 13-18 g/dl (co odpowiada 8,0-11,0 mmol/l), natomiast w przypadku dorosłych kobiet normy mieszczą się w zakresie 12-16 g/dl (co odpowiada 7,4-9,9 mmol/l). Hemoglobina u noworodka normy ma z kolei inne – wynoszą one 20 g/dl. U trzymiesięcznych niemowląt norma hemoglobiny wynosi 10 g/dl. Normy hemoglobiny u dzieci między 4. a 12. miesiącem życia wynoszą 11,5-11,8 g/dl, z kolei normy hemoglobiny u osób starszych mieszczą się w przedziale od 11,5 do 16 g/dl.
Zawsze przy analizie wyników badania hemoglobiny zaleca się sprawdzanie wartości referencyjnych, które podawane są przez dane laboratorium. Przyjęte parametry uznawane za prawidłowe mogą się bowiem nieznacznie różnić.
Norma hemoglobiny w ciąży
W przypadku kobiet w ciąży, wskaźnikami świadczącymi m.in. o anemii, są hemoglobina i hematokryt. Jeśli chodzi o HGB, norma dla kobiet spodziewających się potomstwa różni się od normy przyjętej dla kobiet dorosłych. Przypomnieć należy, że norma hemoglobiny u dorosłych kobiet to 12-16 g/dl. Hemoglobina w ciąży normy ma nieco niższe i wynoszą one 11,5-13,5 g/dl. Hemoglobinę należy jednak przez cały czas kontrolować, ponieważ zbyt niski jej poziom może wskazywać na anemię, która może wpływać niekorzystnie zarówno na organizm kobiety, jak i rozwijającego się dziecka. Badanie poziomu hemoglobiny może więc pozwolić na wykrycie, czy przyszłej mamie brakuje żelaza, kwasu foliowego, a także witaminy B6 oraz wit. B12.
Podstawowe objawy niedokrwistości to bóle głowy, zmęczenie, złe samopoczucie i towarzyszący mu w znacznej mierze spadek aktywności oraz coraz większe duszności podczas wysiłku. Stopniowo pojawiać się może również bladość, a także w nasilonym stopniu może dochodzić do wypadania włosów. Kobietom w ciąży z anemią towarzyszyć może również uczucie zimna, a także zwiększona podatność na różnego rodzaju infekcje. Wszelkie objawy świadczące o anemii wymagają jak najszybszej konsultacji z lekarzem. Na anemię w ciąży sprawdzić się może m.in. spożywanie produktów bogatych w żelazo, do których zalicza się wołowina, cielęcina, a także wątróbka wieprzowa, wołowa, drobiowa oraz cielęca. Kobietom w ciąży zaleca się również spożywanie ryb morskich, w tym morszczuka, dorsza, czy też łososia norweskiego.
Jakie są rodzaje hemoglobiny?
Prawidłowa hemoglobina dorosłego człowieka składa się z czterech podjednostek – są to dwa łańcuchy alfa-globuliny oraz dodatkowe dwa łańcuchy beta-globuliny – taką hemoglobinę oznacza się skrótem HbA (HbA1). Właściwa hemoglobina u osób dorosłych, która występuje w niewielkich ilościach w stosunku do całkowitej hemoglobiny to natomiast HbA2, która składa się z dwóch łańcuchów alfa i dwóch łańcuchów delta. Jeśli chodzi o rodzaje hemoglobiny, wspomnieć należy, że płody oraz niemowlęta nie posiadają łańcuchów beta, więc w skład ich hemoglobiny (HbF) wchodzą dwa łańcuchy alfa-globuliny oraz dwa łańcuchy gamma-globuliny. Z czasem, w miarę wzrostu niemowlęcia, łańcuchy gamma w jego hemoglobinie zastępowane są łańcuchami beta, które są charakterystyczne dla hemoglobiny występującej u osób dorosłych.
Hemoglobina — kiedy udać się na badania?
Poziom hemoglobiny we krwi oznaczany jest standardowo przy okazji badania morfologii (określające również poziom leukocytów), które jest jednym z podstawowych badań wykonywanych w ramach profilaktyki oraz podstawową metodą diagnostyki niektórych schorzeń. Hemoglobina powinna być badana regularnie, by w razie potrzeby w porę wdrożyć działania zaradcze, jeśli zostanie przekroczona w którąkolwiek stronę norma hemoglobiny (dotyczy to zarówno zbyt dużej, jak i zbyt małej ilości hemoglobiny).
Wskazaniem do oznaczenia poziomu hemoglobiny powinny być również niektóre objawy ze strony organizmu, które odczuwa pacjent. Szczególnie należy zwrócić uwagę na przewlekłe zmęczenie i osłabienie, a także na wzmożoną senność. Wskazaniem do badania mogą być również problemy z koncentracją, zawroty głowy lub szumy uszne, a także bladość skóry, silne dolegliwości bólowe głowy, czy też zaburzenia widzenia. Wykonanie badania zaleca się również pacjentkom zmagającym się ze szczególnie obfitym krwawieniem miesiączkowym, a także osobom, u których podejrzewana jest anemia. Wskazaniem do badania jest również zwiększona podatność na infekcje, nawracające kołatanie serca, a także zła kondycja skóry, włosów i paznokci. Badanie hemoglobiny ważne jest również w przypadku niektórych nowotworów – może służyć między innymi do oceny efektywności wdrożonej terapii onkologicznej.
W analizie wyników lekarz uwzględni, jaka jest norma hemoglobiny dla osób w danej grupie wiekowej i płci pacjenta, a także zwróci uwagę na jego ogólny stan zdrowia, ewentualne objawy towarzyszące, przyjmowane leki i choroby, z którymi pacjent walczy lub zmagał się do niedawna. Hemoglobinę warto ponadto analizować wraz z pozostałymi parametrami oznaczanymi przy morfologii, a dodatkowo pomocne może być niekiedy badanie moczu. W razie potrzeby lekarz może skierować ponadto pacjenta na dodatkowe badania specjalistyczne, by potwierdzić diagnozę i ustalić dalszą terapię.
Jak przygotować się do badania hemoglobiny?
By badanie poziomu hemoglobiny we krwi było miarodajne, należy odpowiednio się do niego przygotować, w przeciwnym razie wynik może być przekłamany. Na badanie hemoglobiny pacjent powinien zgłosić się na czczo, nie jedząc wcześniej minimum 8-12 godzin i pilnując, by ostatni spożyty posiłek był lekkostrawny. Badanie polega na pobraniu krwi żylnej od pacjenta – najczęściej pobierana jest ona z żyły łokciowej, a na wynik nie trzeba czekać dłużej niż 1-2 dni. Wyniki powinien każdorazowo analizować lekarz, biorąc pod uwagę również inne parametry krwi – hemoglobina nie powinna być analizowana osobno.
Hemoglobina powyżej normy zazwyczaj nie jest problemem. Może być wynikiem odwodnienia, w związku, z którym krew ulega zagęszczeniu. Problemem w tym przypadku może być także niewielkie niedotlenienie, które jest długotrwałe. Może to dotyczyć osób mieszkających w górach. Wysokie stężenie hemoglobiny pojawiać się może również u nałogowych palaczy. Poważne przekroczenie normy hemoglobiny może jednak niekiedy wskazywać na zaburzenia związane z produkcją czerwonych krwinek w szpiku kostnym. Hemoglobina powyżej normy u dziecka, podobnie jak u osób dorosłych, może świadczyć o odwodnieniu. Powrót hemoglobiny do normy osobom w tej grupie umożliwia m.in. wypicie większej ilości niegazowanej wody.
Hemoglobina poniżej normy zazwyczaj wiąże się z niedokrwistością. Może na nią wskazywać między innymi zmęczenie i osłabienie. Przy niedokrwistości pacjenci miewają również zawroty głowy, ponadto niedokrwistość często objawia się złym samopoczuciem i pogorszeniem koncentracji. Jeśli hemoglobina jest poniżej normy, może u pacjenta być przyczyną bladego odcienia skóry oraz szybszego bicia serca.
Bardzo często niedobory żelaza odpowiadają za nieprawidłowy poziom hemoglobiny w organizmie, chociaż zdarzają się również przypadki, gdy pacjent w wynikach ma niskie żelazo, a hemoglobina w normie się utrzymuje.
Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?
