Ganglion – co to takiego, skąd się bierze i jak go leczyć?

Torbiel rzekoma, czy też ganglion to uwypuklenie, które pojawia się w miejscu torebki stawowej lub ścięgna. Najczęściej obejmuje nadgarstek, rzadziej natomiast stopy czy kolana. Jego pojawienie się może wywoływać dyskomfort, a rosnący obrzęk i ucisk na nerwy przyczynić może się do wystąpienia zapalenia w stawach i innych dolegliwości. Kiedy zgłosić się do lekarza i na czym polega diagnostyka i rozpoznanie w tym przypadku? Czy konieczne będzie wykonanie zabiegu? Informacje na ten temat znajdziesz poniżej.

Co to jest ganglion?

Nie każdy zapewne zna dobrze słowo ganglion. Co to jest? Jest to zmiana łącznotkankowa, która lokalizuje się zazwyczaj w miejscu torebki stawowej lub ścięgna. Ganglion jest pseudotorbielą, czy też torbielą rzekomą. Ta nienowotworowa przestrzeń nie ma wyściółki nabłonka, jednak wypełniona jest płynem galaretowatym. Najczęściej występuje u pacjentów ganglion nadgarstka. Zmiana wówczas zwykle lokalizuje się w grzbietowej części nadgarstka i wyglądem może nieco przypominać wystającą kość. Należy liczyć się z tym, że ganglion obejmować może jednak niejeden staw na dłoniach czy stopach, w tym również w obrębie stawów palców. Nie jest zatem wykluczony ganglion na stopie, a nawet ganglion kolana. Zazwyczaj zmiana pojawia się u osób młodych i dominuje u kobiet między 20 a 40 rokiem życia. Ganglion u dziecka również może wystąpić. 

• Ganglion u dziecka – czy jest groźny?


Ganglion – objawy związane z pojawieniem się tej zmiany

Mały ganglion na dłoni czy w innym miejscu to po prostu niewielki guzek pod skórą. Zdarza się, że twardy ganglion można nawet lekko przesunąć pod skórą. Gdy zmiana jest niewielka, zwykle nie powoduje większych dolegliwości, jednak w związku z wysiłkiem fizycznym ganglion wyraźnie rośnie, a po spoczynku maleje. W postaci zaawansowanej zmiana ta zaczyna również rosnąć w spoczynku, a to znów może wiązać się z nieprzyjemnymi dla pacjenta objawami. Jednym z nich jest ból związany z ruchem stawu. Nie jest wykluczone ponadto wystąpienie stanu zapalnego w miejscu, gdzie wystąpił ganglion. Pojawia się wówczas zaczerwienienie skóry, jej wyższa temperatura, a czasem również zmiana w odczuwaniu bodźców dotykowych (osłabione czucie lub nadwrażliwość na dotyk). 

Czasem ganglion na palcu lub nadgarstku czy ganglion na kolanie jest tak uciążliwy, że niezbędny jest zabieg. Zalecenia pozabiegowe to natomiast konieczność unieruchomienia stawu, w przeciwnym razie ryzyko nawrotu zmiany będzie duże. Pacjent musi zatem w tym czasie się oszczędzać i niekoniecznie dobrym pomysłem będzie jeżdżenie do przychodni i stanie w kolejkach, by otrzymać receptę na leki. W tym przypadku dobrze sprawdza się recepta przez internet, gdyż można ją otrzymać bez wychodzenia z domu. Do kontaktu z lekarzem wystarczy laptop lub urządzenie mobilne z dostępem do Internetu, a e-receptę w imieniu pacjenta zrealizować może bez problemu bliska mu osoba. 

Ganglion – przyczyny powstawania

Nie do końca jeszcze poznano, z jakiego powodu powstaje ganglion. Niewątpliwie do czynników zwiększających ryzyko pojawienia się ganglionu zaliczyć można stany zapalne torebek stawowych lub ścięgien, urazy oraz przeciążenia stawów. Powstawanie zmiany związane jest z nadprodukcją płynu, który normalnie w stawie się znajduje, jednak w zdecydowanie mniejszych ilościach. Płyn ten w niewielkich ilościach jest niezbędny, gdyż zapewnia właściwą ruchomość kostnych i chrzęstnych elementów, dzięki czemu minimalizuje tarcie związane z ruchem. W związku z nadprodukcją takiego płynu ganglion zaczyna być widoczny w postaci uwypuklenia pod skórą. Rozważając przyczyny pojawiania się ganglionu, warto zaznaczyć, że zmiana ta jest dość powszechna u osób, u których regularnie dochodzi do przeciążeń stawów lub uszkodzeń więzadła (np. gimnastyczek). Do przeciążenia nadgarstka dojść może jednak również w związku z pracą przy komputerze czy przy sklepowej kasie. 



Ganglion – diagnostyka

Zmianę, jaką jest ganglion, najczęściej rozpoznaje się na podstawie badania fizykalnego oraz wywiadu z pacjentem uwzględniającego jego dolegliwości. Czasem lekarz może dla pewności zlecić również wykonanie badania USG, zdjęcia RTG czy nawet rezonansu magnetycznego, jeśli ma ku temu podstawy. Dalsze postępowanie zależne jest od wielkości zmiany i objawów jej towarzyszących, więc w tym przypadku zawsze lekarz podejmuje decyzję indywidualnie. 

Ganglion – leczenie

Nie zawsze ganglion wymaga leczenia. Zwykle torbiele galaretowate bywają nieszkodliwe, ponadto zmiana może ustąpić samoczynnie. Jeśli jednak ganglion cyst rośnie i w związku z tym staje się uciążliwy dla pacjenta, niezbędne może być jego usunięcie. Rosnąca zmiana może bowiem nie tylko przyczyniać się do bólu, ale również prowadzić do pojawienia się objawów neurologicznych, jak np. drętwienie czy drżenia mięśniowe. Najczęściej usunięcie ganglionu polega na punkcji oraz odessaniu płynu znajdującego się w ganglionie. Niestety należy liczyć się z tym, że kiedy problemem jest ganglion, leczenie operacyjne także może być koniecznością, gdyż samo nakłucie nie zawsze będzie wystarczające. Usunięcie zmiany nie jest ponadto jednoznaczne z „pozbyciem się problemu”, gdyż ganglion może nawracać i dzieje się to dość często. By zmniejszyć ryzyko, że objawy torbieli rzekomej powrócą, zaleca się czasowe unieruchomienie stawu. Konieczna będzie również potem rehabilitacja. Obejmować może ultradźwięki, masaż oraz ćwiczenia dobrane przez fizjoterapeutę. 

Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?

Wypełnij formularz w 5 minut ➡️