DDA – objawy. Jak wygląda życie z syndromem?

Napisano 21.03.2023 | Asystent Lekarza | Czas czytania: 8 min.

Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?

Wypełnij formularz w 5 minut ➡️

Alkoholizm to bardzo poważne uzależnienie, które dotyczy dużej części dorosłych Polaków. Nałogowe spożywanie alkoholu wpływa negatywnie nie tylko na chorego, ale również na całą jego rodzinę. W najtrudniejszej sytuacji znajdują się dzieci osób uzależnionych. One nie posiadają jeszcze odpowiednio wykształconych mechanizmów obronnych, z tego powodu  choroba alkoholowa jednego lub obojga rodziców bardzo mocno odbija się na ich życiu. Niestety, osiągnięcie pełnoletniości przez dzieci alkoholików nie zawsze oznacza wyzwolenie z problemów. Jakie są objawy DDA?

Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?

Wypełnij formularz w 5 minut ➡️

Co to jest syndrom DDA?

Czym jest syndrom DDA? To zespół utrwalonych osobowościowych schematów funkcjonowania psychospołecznego powstałych w dzieciństwie w rodzinie alkoholowej, które utrudniają osobie dorosłej  bezpośredni kontakt z teraźniejszością i powodują psychologiczne zamknięcie się w traumatycznej przeszłości. Dorosłe  Dzieci Alkoholików nieświadomie patrzą na codzienne wydarzenia, doświadczenia i interakcje z ludźmi przez filtr traumatycznych przeżyć z dzieciństwa. To powoduje, że mają utrudnione relacje z ludźmi szczególnie bliskimi. Syndrom DDA rozwija się u osób, które wychowały się w rodzinie, gdzie co najmniej jeden rodzic był uzależniony od alkoholu.

Według Państwowej Agencji Przeciwdziałania Alkoholizmowi źródłem syndromu DDA mogą być:

  • niezaspokojone potrzeby i zaniedbania rozwojowe;
  • doznane przeżycia traumatyczne;
  • zakłócone więzi w relacjach z rodzicami.

DDA to również grupa wsparcia opierająca się na samopomocy, która zrzesza ludzi dorastających w rodzinach, gdzie pojawił się problem alkoholowy co najmniej u jednego rodzica, co uniemożliwiło im pełnienie funkcji opiekuna wobec dziecka. Psychika małoletniego wychowanego w takiej rodzinie doznaje poważnego i długotrwałego uszczerbku, co wpływa na całe jego dalsze życie. Osoby dorastające wśród alkoholików zmuszone są wykształcić cechy charakteru pozwalające im przetrwać w danych warunkach, co później utrudnia im prawidłowe funkcjonowanie i odnalezienie się w społeczeństwie.

Dorosłe Dzieci Alkoholików borykają się z różnymi problemami natury psychicznej, do których dochodzą objawy fizyczne DDA tj. drżenie, kołatanie serca, a nawet omdlenia. Z tego powodu osoby takie często wymagają pomocy odpowiednich specjalistów, a czasem także skorzystania z leczenia farmakologicznego. W takim przypadku szybki dostęp do leków umożliwi recepta online. Po otrzymaniu czterocyfrowego kodu wraz z numerem PESEL można zrealizować receptę w najbliższej aptece.

DDA – role dziecka w rodzinie z problemem alkoholowym

Osoby z DDA w dzieciństwie musiały nie tylko zmagać się z alkoholizmem jednego lub obojga rodziców, wymuszało to też na nich poświecenie mnóstwa energii na to, aby ukrywać problem istniejący w rodzinie. Z tego powodu w okresie dziecięcym przyjmują one określone role, które umożliwiają im funkcjonowanie w dysfunkcyjnym środowisku.

Role dziecka w rodzinie alkoholowej:

  • Dziecko-bohater – taką rolę przyjmuje najczęściej najstarszy z rodzeństwa. Zaczyna uważać się za osobę dorosłą, która jest odpowiedzialna za innych. Zajmuje się młodszym rodzeństwem, naprawia relacje między rodzicami oraz opiekuje się całym domem. Osoba taka nie okazuje swoich uczuć na zewnątrz, ponieważ uważa je za słabość i wstydzi się ich. Często rezygnuje z istotnych rzeczy dla siebie, aby w ten sposób pomoc rodzeństwu lub rodzicom. Dziecko-bohater nie sprawia żadnych problemów i na ogół jest wzorowym uczniem w szkole.
  • Dziecko-kozioł ofiarny – w tym przypadku dziecko jest przez rodziców poniżane i obwiniane za wszystko. To powoduje, że szybko uczy się, że racja jest po stronie silniejszego. Często jest ofiarą przemocy fizycznej, żyje w przekonaniu, że jest kimś gorszym. Jednak w końcu zaczyna się buntować przeciwko tym zasadom, przez co może wpadać w konflikty z dorosłymi nie tylko w domu, ale także poza nim. To może go narazić na problemy z prawem. Dziecko-kozioł ofiarny szybko sięga po różne używki.
  • Dziecko-maskotka – tutaj dziecko jest traktowane jako urocza ozdoba całej rodziny. Ta rola jest także określana mianem błazna, z tego powodu, że dziecko traci rozeznanie między tym, co poważne a tym, co jest żartem. Bierze ono sobie za cel rozładowanie napięcia w rodzinie, co sprawia, że jest pośrednikiem w trakcie rodzinnych konfliktów, a jednocześnie nikt nie traktuje go poważnie.
  • Dziecko-niewidzialne – w tym przypadku dziecko perfekcyjnie opanowało zasadę „trzy razy nie”, która obejmuje trzy zachowania: nie mów, nie ufaj, nie odczuwaj. Dziecko ucieka w świat swoich fantazji, odcina się od rzeczywistości, ukrywa swoje uczucia. Przez otoczenie uważane jest za zbyt dojrzałe, poważne i smutne.

DDA – najczęstsze objawy psychiczne

Choroba DDA wskazuje na wiele różnych problemów powstałych u dzieci alkoholików na skutek nadużywania przez ich rodziców alkoholu. Dużo osób z syndromem DDA wywodzi się z domów, gdzie alkohol nie był jedynym problemem. Często wraz z nim powiązana była przemoc psychiczna oraz fizyczna. To prowadziło do poczucia winy, niskiej samooceny oraz innych negatywnych odczuć względem własnej osoby.

Syndrom dziecka alkoholika – objawy psychiczne:

  • Niskie poczucie własnej wartości – dorosłe dzieci alkoholików charakteryzują się niską samooceną. Z tego powodu są podatne na stany depresyjne, które mogą pojawić się w każdym wieku.
  • Samotność – dziecko z syndromem DDA ma często problemy z budowaniem jakichkolwiek relacji społecznych. W życiu dorosłym trudności te obejmują związki partnerskie i założenie rodziny. Jest to spowodowane tym, że dorosłe dzieci alkoholików obawiają się, że na swojej drodze spotkają osoby podobne do rodzica alkoholika.
  • Poczucie winy – dzieci pochodzące z rodziny alkoholowej często odczuwają nadmierne poczucie winy, nawet w sytuacji, gdy nie mają do tego powodów.
  • Stres, lęk, niepokój – takie stany wynikają z tego, że dziecko wychowane w rodzinie alkoholowej nie doświadczyło w okresie dzieciństwa poczucia bezpieczeństwa. Z tego powodu nawet będąc dorosłym, człowiek ten może nie wiedzieć, czym jest poczucie bezpieczeństwa. Osoby z DDA przeżywają lęk przed dorosłością oraz problemami z nią związanymi.
  • Agresja – osoby z syndromem DDA mogą być bardziej impulsywne. Agresja u takich osób może być skierowana do innych ludźmi, zwierząt oraz być zwrócona na własną osobę.
  • Strach przed odrzuceniem – dzieci wychowane w rodzinach alkoholowych nawet w dorosłym życiu boją się odtrącenia, odrzucenia. Jest to spowodowane tym, że były odrzucane przez rodziców, a często także ignorowane przez kolegów i koleżanki.
  • Ryzykowne zachowania seksualne – osoby, które doświadczyły przemocy w domu spowodowanej alkoholem, są bardziej skłonne do ryzykownych zachowań seksualnych w dorosłym życiu.
  • Kłamstwo – osoby pochodzące z rodziny alkoholowej kłamią często bez powodu. Nie potrafią okazywać szczerych uczuć, nie umieją rozpoznać prawdziwych uczuć oraz szczerych intencji innych ludzi, z tego powodu mogą uciekać się do kłamstwa.

DDA – objawy fizyczne

Objawy najczęściej występują jako zaburzenia psychiczne w syndromie DDA. Niemniej często dorosłe dzieci alkoholików mogą mieć również symptomy fizyczne. Okres ich występowania może przypadać zarówno na wczesne lata dzieciństwa, jak i obejmować dorosłe życie dziecka wychowanego w rodzinie alkoholika.

Dorosłe dziecko alkoholika – objawy fizyczne to:

  • lęk, bezsenność występujące zarówno u dzieci, jak i u osób dorosłych;
  • omdlenia;
  • bóle głowy;
  • trudności w oddychaniu w trakcie sytuacji stresowych;
  • kołatanie serca, uderzenia gorąca;
  • tachykardia;
  • osłabienie, wyczerpanie organizmu i inne.

DDA – objawy w związkach i relacjach uczuciowych

Zespół DDA to objawy psychiczne i fizyczne oraz nieradzenie sobie z różnymi problemami, także związanymi z relacjami międzyludzkimi i związkami. W rodzinach z problemami alkoholowymi jest wiele zmartwień. Dzieci wychowane w takich domach często przytłacza samotność i brak zrozumienia. Takie same uczucia DDA przenoszą do dorosłego życia. W dorosłości towarzyszy im przekonanie, że nie są godne miłości, przyjaźni oraz wsparcia ze strony innych ludzi. Dorosłe dzieci alkoholików nie potrafią budować zdrowych relacji, mają problemy z nawiązywaniem kontaktów z innymi ludźmi.

DDA żyją w przekonaniu, że nikt, nigdy nie będzie w stanie ich zaakceptować i odwróci się od nich, gdy pozna prawdę o ich życiu. Dorosłe Dzieci Alkoholików w dzieciństwie nauczyły się, że osoba, która kocha, może również krzywdzić na różne sposoby. To powoduje, że trudno im zaufać drugiemu człowiekowi. Jednocześnie są one pobawione zdrowych wzorców. Ich punktem odniesienia są rodzice, którzy mieli problem z alkoholem.

Codzienność życia dziecka u boku alkoholika to ambiwalentny stosunek do siebie i otoczenia. Symptomy syndromu DDA to postawa obronna, a jednocześnie wysoki samokrytycyzm związany z przystosowaniem się do życia u boku innej, często bliskiej osoby. Taka postawa dorosłych dzieci alkoholików wiąże się z postrzeganiem samych siebie w bardzo negatywnym świetle.

U dzieci alkoholików objawy syndromu DDA uzewnętrzniają się szczególnie w momencie, gdy chcą one stworzyć związek, relację z drugą osobą. Mogą to być takie objawy jak wysoki poziom lęku, zadręczanie się myślami, obarczanie się winą za niedoskonałość, unikanie konfliktów, nieudolność w wielu kwestiach. Niskie poczucie wartości DDA sprawia, że takie osoby nie potrafią ujawniać prawdziwych potrzeb, z tego też powodu w kontaktach z innymi najczęściej przyjmują rolę osoby podporządkowanej.

DDA w związku, poprzez ogół utrwalonych, osobowościowych schematów poznawczych, emocjonalnych, interpersonalnych i behawioralnych, ma zaburzenia w kontakcie ze sobą, a także z drugą osobą. To bardzo utrudnia budowanie relacji i zaufania w codziennym życiu. Dodatkowo syndrom DDA może prowokować dorosłe dziecko alkoholików do wiązania się z osobami uzależnionymi, agresywnymi lub toksycznymi.

DDA – objawy w rodzicielstwie

Dorosłe dzieci alkoholików wykazują całkowicie skrajne podejście do rodzicielstwa. Jedni chcą mieć dzieci i uważają je za swój największy skarb. Natomiast druga grupa osób DDA ma całkiem inne nastawienie, nie chce mieć potomstwa i twierdzi, że dzieci nie są im do niczego potrzebne.

Dorosłe dzieci alkoholików, którzy nie decydują się na bycie rodzicem, twierdzą, że świat nie jest dobrym miejscem dla dzieci, ponieważ one na nim tylko cierpią, nie chcą wychowywać kolejnego cierpiącego pokolenia. Duża część osób DDA nie chce mieć dzieci, ponieważ jest zmęczona opiekowaniem się w przeszłości rodzeństwem albo swoimi rodzicami. Z tego powodu nie zamierzają brać odpowiedzialności za dziecko na co najmniej 18 lat.

Wśród DDA są także osoby, które świetnie sprawdzają się jako rodzice. Od zawsze mieli dobry kontakt z dziećmi, świetnie rozumieją ich potrzeby, opiekowanie i troszczenie się o drugiego człowieka przychodzi im z łatwością. Osoby takie chcą stworzyć przytulny dom, którego nie miały w dzieciństwie.

DDA – objawy jako zachowania destruktywne i agresja

Objawy DDA to agresja, która jest wywołana nieumiejętnością regulacji emocjonalnej. Dodatkowo może także wynikać z trudności kontroli impulsów, przyjętego z domu modelu komunikacji polegającym na ekspresji emocji. U osób DDA może także rodzić się niechęć i wrogość do innych ludzi, która może przerodzić się w agresję. Taki zachowanie wynika z poczucia, że „innym się udaje”, wiedzie lepiej. Duże znaczenie w tym przypadku ma także brak wiary w siebie i we własne możliwości. Agresja u osób DDA może wynikać z różnych przyczyn. Może ją wywołać przemęczenie lub niezaspokojenie podstawowych potrzeb.

Cechy osób DDA, które mogą powodować agresję, to m.in.:

  • brak pewności siebie;
  • pesymistyczna wizja przyszłości;
  • emocjonalna chwiejność;
  • poczucie niesprawiedliwości;
  • wrogość wobec innych osób;
  • nadwrażliwość interpersonalna;
  • zamartwianie się;
  • brak umiejętności radzenia sobie z codziennym stresem.

 

Osoby DDA, które doświadczają przemocy od rodziców-alkoholików, często wykazują się większą przemocą, atakując młodsze rodzeństwo, zwierzęta domowe oraz prześladując inne dzieci w szkole lub na placu zabaw. Do zachowań destruktywnych zaliczyć można również samookaleczanie, próby samobójcze oraz ryzykowne zachowania seksualne.

Czy każde dziecko alkoholika jest DDA?

Nie wszystkie osoby dorosłe, które wychowały się w domach, gdzie występował problem alkoholowy, zmagają się objawami syndromu DDA. Zdarzają się ludzie, którzy pomimo takich kłopotów w dzieciństwie, umieją sobie dobrze radzić w dorosłym życiu ze sobą i swoimi problemami, a także odnosić sukcesy na płaszczyźnie prywatnej, rodzinnej i zawodowej. Niestety, grupa osób radzących sobie, pomimo syndromu DDA, jest niewielka. Najczęściej dorosłe dzieci alkoholików po przeżytych w dzieciństwie traumach wymagają pomocy specjalistów.

Leczenie syndromu DDA

Każda osoba dorosła, która wywodzi się z domu, gdzie był problem alkoholowy, może sprawdzić, czy posiada syndrom DDA. Wystarczy odpowiedzieć na kilka pytań.

Jak rozpoznać dziecko alkoholika? Objawy DDA – test:

  1. Czy masz trudności z nawiązywaniem i utrzymaniem kontaktów społecznych?
  2. Czy kłamiesz bez powodu?
  3. Czy potrafisz odczuwać radość?
  4. Czy czujesz, że różnisz się od innych?
  5. Czy masz trudności z okazywaniem uczuć?
  6. Czy czujesz, że nie zasługujesz na nic dobrego
  7. Czy manipulujesz ludźmi, jeśli chcesz, aby cię docenili?
  8. Czy odczuwasz poczucie winy, gdy odmawiasz innym ludziom?
  9. Czy jesteś lojalny wobec ludzi, którzy cię zranili?
  10. Czy masz problemy z zaangażowaniem się w związek?
  11. Czy boisz się odrzucenia?
  12. Czy jesteś impulsywny?
  13. Czy boisz się porażki?
  14. Czy boisz się być oceniany, krytykowany?
  15. Czy masz problem z doprowadzaniem spraw do końca?

Osoby wychowane w rodzinie alkoholowej powinny zdecydować się na terapię DDA w życiu dorosłym. Podczas spotkań pacjenci mogą porozmawiać o swoich problemach i podzielić się przykrymi doświadczeniami ze swojego życia. Rozmowy z psychoterapeutą pomogą osobom DDA poradzić sobie z nagromadzonymi przez lata emocjami oraz poukładaniem własnych uczuć. Terapia DDA to szansa dla dorosłych dzieci alkoholików, która nauczy ich odczuwania satysfakcji życiowej, wypracowania mechanizmów radzenia sobie w sytuacjach stresowych, zaspokajania własnych potrzeb. Profesjonalne wsparcie osoby DDA mogą otrzymać w specjalistycznym ośrodku, który prowadzi terapie grupowe, mające na celu pozbycie się negatywnych zachowań w dorosłym życiu DDA.

Terapia DDA jest procesem żmudnym i długotrwałym, może trwać nawet kilka lat. Każdy z kroków realizowany jest sukcesywnie wraz z postępem terapii. Osoba, która decyduje się na takie leczenie, musi współpracować i mieć świadomość ilości pracy nad sobą, jaką będzie musiała wykonać. Nauka schematów myślowych i zachowań będzie obecna w życiu DDA do jego śmierci. Każdy etap terapii oraz życia wymaga innych mechanizmów emocjonalnych i społecznych. Terapię trzeba przeprowadzić do końca, ponieważ jej przedwczesne zakończenie grozi nawrotem objawów DDA.

Syndrom DDA odnosi się do osób, które miały negatywne doświadczenie życia i wychowywały się w rodzinie, w której przynajmniej jeden z rodziców nadużywał alkoholu. Pomimo tego, że obecność problemu alkoholowego w dzieciństwie nie skazuje dorosłego na rozwinięcie syndromu DDA, to niestety jest to często występująca przypadłość. Pojawiające się u dzieci alkoholików objawy fizyczne i psychiczne utrudniają im codzienne funkcjonowanie oraz stworzenie relacji partnerskiej czy też rodzinnej. Aby wyleczyć się z syndromu DDA, potrzebna jest terapia indywidualna z psychoterapeutą lub grupowa w specjalistycznym ośrodku. To pozwala osobom DDA nauczyć się nawiązywania zdrowych relacji z innymi ludźmi i zrozumieć, że to, co wydarzyło się w dzieciństwie, nie jest ich winą.

Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?

Wypełnij formularz w 5 minut ➡️

Informacje zawarte w dziale „Blog" serwisu NaszaRecepta.pl należy traktować jedynie jako informacyjno-edukacyjne. Treści te i porady w nich zawarte nie mogą w żadnym wypadku zastąpić bezpośredniego kontaktu z lekarzem i nie powinny być również uznawane za profesjonalną poradę medyczną. Wydawca serwisu NaszaRecepta nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystywanie porad z materiałów informacyjno-edukacyjnych bez wcześniejszej konsultacji ze specjalistą.