Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?
Chłoniak to nowotwór układu limfatycznego, który na wczesnym etapie nie daje bardzo specyficznych objawów u większości ludzi. Namnaża się najczęściej w węźle chłonnym, prowadząc do zaburzeń w rozwoju białych krwinek. Jednym z jego objawów jest zatem utrzymywanie się powiększonych węzłów chłonnych. Medycyna nie zna jeszcze dokładnie przyczyn powstawania tego nowotworu, jednak wyróżnić można wiele różnych czynników, które sprzyjają rozwojowi choroby. Nowotwór atakuje nie tylko osoby w podeszłym wieku, ale również osoby młodsze, które wiele życia miałyby przed sobą. Szybkie wdrożenie leczenia daje na szczęście dobre rokowania. Co jeszcze należy wiedzieć o chorobie, jej rozpoznaniu i leczeniu?
Spis treści
Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?
Chłoniak – co to takiego?
Chłoniakami nazywa się nowotwory złośliwe, które dotyczą układu chłonnego. Układ ten transportuje płyn limfatyczny wraz z białymi krwinkami (limfocyty), które zwalczają objawy infekcji. Chłoniak jest zatem nowotworem, który atakuje między innymi krew, węzły chłonne, śledzionę, szpik kostny, a także pozostałe narządy. Nie każdy orientuje się dokładnie, co to jest chłoniak, dlatego szerzej ten temat zostanie omówiony w naszym artykule. W tym miejscu należy jednak wspomnieć, że choroba wiąże się z nieprawidłowym dojrzewaniem komórek układu limfatycznego, w tym najczęściej limfocytów B – zmiany nowotworowe limfocytów to zatem właśnie chłoniaki. Jest to schorzenie bardzo podstępne, które długo może nie dawać na tyle niepokojących symptomów, by zgłosić się po pomoc do lekarza. Nowotwór doskwierać może nie tylko osobom starszym, ale pojawić może się w każdym wieku, więc nie jest wykluczony niestety również chłoniak u dzieci.
Jednym z charakterystycznych objawów chłoniaka są powiększone węzły chłonne. Jeśli stan ten utrzymuje się długo, powinno to skłonić pacjenta do kontaktu z lekarzem i poszerzonej diagnostyki w kierunku nowotworu układu limfatycznego. W momencie, kiedy potrzebne będą pilnie leki, e-recepta online może pomóc w ich szybkim otrzymaniu, bez konieczności wychodzenia z domu i umawiania się na wizyty do lekarza. Jeśli pacjent cierpi zatem na przykład na przewlekłe choroby lub z jakiś przyczyn nie może stawić się osobiście u lekarza, konsultacje zdalne z możliwością otrzymania e-recepty z pewnością doceni.
Przyczyny chłoniaka
Niestety nie do końca poznane są przyczyny tego, że u pacjentów pojawia się chłoniak, choć niewątpliwie wyróżnić można pewne czynniki ryzyka, które zwiększają prawdopodobieństwo wystąpienia tej choroby nowotworowej. Mowa zarówno o pewnych czynnikach genetycznych przyczyniających się do większej podatności na nowotwór, jak również środowiskowych. Częściej na chłoniaki na przykład chorują pracownicy przemysłu chemicznego, którzy narażeni są na kontakt z różnego rodzaju chemikaliami. Problem dotyczyć może także rolników, którzy pozostają w kontakcie z toksycznymi środkami ochrony roślin, które wywierają szkodliwe działanie na zdrowie, a także osób narażonych na promieniowanie jonizujące, azbest czy benzen. Ryzyko zachorowania na chłoniaka rośnie u osób zakażonych wirusem HIV i wirusem EBV, a także u osób, u których wykryto wirus HTLV-1. Do chłoniaków ponadto przyczyniają się także niedobory odporności, otyłość, choroby autoimmunologiczne, immunosupresja oraz leczenie antynowotworowe w przeszłości.
Chłoniaki można podzielić na różne rodzaje: ziarnicze (chłoniak Hodgkina) i nieziarnicze (chłoniak nie-Hodgkina), a także na agresywne (osoby nieleczone umierają w kilkanaście miesięcy) oraz łagodne (powolne, gdzie osoby nieleczone żyć mogą nawet kilkanaście lat). Są niestety także chłoniaki bardzo agresywne, a ich przykładem jest chłoniak Burkitta. Ziarnicę złośliwą zaobserwować można u osób młodych, jednak najczęściej pojawia się u osób w wieku od 20 do 40 lat oraz po 50 roku życia. Chłoniak grudkowy ma miejsce w momencie, kiedy występują powiększone węzły chłonne. Niekiedy może pojawić się jednak także w innej części ciała, atakując np. śledzionę lub inne narządy. Chłoniak nieziarniczy pochodzi z komórek krwi oraz z tkanki limfatycznej, natomiast chłoniak anaplastyczny jest rzadką odmianą chłoniaka nieziarniczego, która powstaje z obwodowych limfocytów T. Pojawia się zwłaszcza u osób młodszych oraz u dzieci.
Jak powstają chłoniaki?
Gdy u pacjenta rozwija się chłoniak, dochodzi do powiększenia węzłów chłonnych. Mowa nie tylko o węzłach chłonnych powierzchownych, ale również tych zlokalizowanych głębiej, które nie są wyczuwalne przez skórę. Chłoniak może ponadto naciekać na inne narządy, przyczyniając się do specyficznych dolegliwości z ich strony.
Wspomnieć należy, w jaki sposób rozwija się ten rak. Chłoniaka charakteryzuje to, że obejmuje on układ limfatyczny. Choroba rozwija się, gdy jeden z etapów powstawania bądź dojrzewania komórek limfatycznych jest błędny. W wyniku tego dochodzi do transformacji normalnych komórek w komórki nowotworowe, a te zaczynają nadmiernie się namnażać (najczęściej namnażanie to obejmuje węzeł chłonny). Na tym nie koniec, gdyż komórki nowotworowe mogą przemieszczać się do kolejnych węzłów chłonnych lub atakować sąsiadujące z nimi narządy. Chłoniak migdałka, a także chłoniak mózgu występują w postaci węzłowej, rozwijając się w narządach zlokalizowanych w głowie oraz na szyi. Z kolei chłoniak żołądka zlokalizowany jest przede wszystkim w żołądku pierwotnie, jednak może znajdować się również w innym narządzie, a żołądek obejmować jedynie wtórnie. Chłoniak śródpiersia natomiast wiąże się z upośledzeniem apoptozy. Jego obecność prowadzi najczęściej do wystąpienia duszności oraz kaszlu. Może ponadto dojść do zaburzenia przepływu krwi w naczyniach żylnych.
Objawy chłoniaków
Początki chłoniaka zazwyczaj wiążą się z występowaniem niespecyficznych objawów, czyli takich, które można przypisać wielu jednostkom chorobowym. Z czasem chłoniak u pacjenta może dawać wiele objawów, zależnie od układu czy narządu, który zostanie zaatakowany. Do charakterystycznych objawów chłoniaka zaliczyć można między innymi utratę masy ciała, powiększenie śledziony i węzłów chłonnych. Najczęściej pojawia się powiększenie szyjnych, pachowych i nadobojczykowych węzłów chłonnych, choć nie jest wykluczone także powiększenie węzłów chłonnych pachwinowych. Powiększenie to nie jest jednak bolesne, miejsce nie jest tkliwe czy zaczerwienione. Jest to zatem cichy objaw chłoniaka, na obecność którego wiele osób nie zwraca długo uwagi. Jeśli jednak dojdzie do powiększenia węzłów zlokalizowanych głęboko w ciele, pojawić mogą się objawy powiązane, w tym duszności czy kaszel, a nawet problemy z oddawaniem moczu lub stolca (zaparcia).
Chłoniak objawy daje także w postaci powiększenia wątroby, ponadto pojawia się naciek pozawęzłowy oraz gorączka powyżej 38 stopni i obfite nocne poty. Chorym towarzyszy często również większa męczliwość i osłabienie, a także spadek odporności, co przyczynia się do częstszych infekcji obejmujących głównie górne drogi oddechowe. Zaawansowany chłoniak objawy skórne także może dawać. Pojawia się wówczas świąd (swędzenie skóry), a także zmiany skórne. Pojawić może się również ból węzłów po spożyciu alkoholu. Do innych objawów, które mogą wystąpić u niektórych chorych, zaliczyć można krwawienia z nosa, błon śluzowych czy układu pokarmowego, a nawet pewne objawy neurologiczne, ponadto nie jest wykluczona żółtaczka. Wystąpić może także obrzęk kończyn dolnych.
Rozpoznanie – jak zdiagnozować chłoniaka?
Pacjent, u którego podejrzewany jest chłoniak, kierowany jest na szereg badań, które mają podejrzenie potwierdzić lub wykluczyć. W tym przypadku najlepiej pomoże hematolog – to właśnie ten lekarz powinien prowadzić pacjenta z podejrzeniem chłoniaka. Z pacjentem przeprowadza się szczegółowy wywiad i wykonuje się badanie fizykalne, a następnie analizuje się wyniki zleconych badań. Wiele osób zastanawia się, czy badanie krwi wykryje chłoniaka. Faktem jest, że pacjentom wykonuje się badania laboratoryjne, w tym także badania krwi. Jakie badania krwi wykonuje się, gdy u pacjenta daje chłoniak objawy? Morfologia z rozmazem jest jednym z nich. U pacjentów z chłoniakiem stwierdzić można zwiększony poziom neutrofilów, monocytów oraz eozynofilów, a przy tym dochodzi do spadku limfocytów. Zauważyć można również niedokrwistość i małopłytkowość.
Często zaleca się wykonanie tomografii komputerowej. Nierzadko stosowana jest tomografia pozytronowa. Wykonuje się także USG jamy brzusznej i RTG klatki piersiowej, jednak najczęściej podstawą rozpoznania jest w tym przypadku badanie histopatologiczne węzła chłonnego lub tkanki nacieczonej innego narządu.
Stopnie zaawansowania chłoniaka
Jak zostało wspomniane wcześniej, chłoniaki złośliwe powstają w wyniku nieprawidłowego rozrostu komórek układu limfatycznego. To, jak zaawansowany jest chłoniak, określane jest przy pomocy tzw. skali Ann Arbor. Jest to skala czterostopniowa, przy czym stopnie I i II określa się jako zaawansowanie ograniczone, a stopnie III i IV jako rozległe. Stopień pierwszy określa zajęcie jednej grupy węzłów chłonnych/narządu limfatycznego czy pozalimfatycznego. Stopień drugi obejmuje odpowiednio zajęcie dwóch lub więcej grup węzłów chłonnych/narządów limfatycznych, przy czym chodzi o jedną stronę przepony. W tym przypadku możliwe jest również zajęcie jednego narządu pozalimfatycznego, ale także z tej samej strony przepony. Stopień trzeci różni się od stopnia drugiego tym, że zajęcie może dotyczyć obu stron przepony. W stopniu IV zajęte są już natomiast różne narządy pozalimfatyczne, a także przynajmniej jeden węzeł chłonny czy narząd limfatyczny. Jest on najgorszą odmianą chłoniaka.
W klasyfikacji stosuje się również oznaczenia literowe. Litera A dotyczy pacjentów, którzy nie mają objawów ogólnych (gorączka bez przyczyny, wyraźny spadek masy ciała), a litera B dotyczy osób z objawami ogólnymi.
Chłoniak – leczenie i rokowania
Wcześnie wykryty chłoniak rokowania ma dość dobre, choć oczywiście zależy to od postaci chłoniaka złośliwego lub łagodnego. Chłoniaki agresywne są znacznie bardziej niebezpieczne i mogą niestety prowadzić również do śmierci. Jeśli pacjent nie podejmie więc w porę leczenia, choroba może w krótkim czasie doprowadzić do zgonu.
Gdy w grę wchodzi chłoniak, podstawą jest rozpoznanie choroby na jak najwcześniejszym jej stadium. W tym przypadku wyleczalność chłoniaka jest wysoka, a szanse pacjenta nie klarują się w czarnych barwach. Pacjent z chłoniakiem Hodgkina rokowania ma na przykład dość dobre, gdyż odsetek wyleczeń jest w tym przypadku wysoki. Niestety należy wziąć pod uwagę możliwe nawroty choroby u niektórych pacjentów.
Leczenie chłoniaka dobiera się indywidualnie, biorąc pod uwagę stan ogólny pacjenta i jego wiek, a także rodzaj chłoniaka i stopień zaawansowania choroby. Zazwyczaj stawia się na radioterapię, chemioterapię (lub skojarzenie chemioterapia + radioterapia) oraz immunoterapię. Coraz częściej podaje się również leki celowane i stawia się na przeszczep komórek hematopoetycznych. W niektórych przypadkach zalecane jest również leczenie wspomagające, mające na celu ochronę pacjenta przed zakażeniami i niwelowanie skutków ubocznych terapii przeciwnowotworowej. Chłoniak skóry leczony może być natomiast między innymi glikokortykosteroidami, lekami cytostatycznymi lub retinoidami.
Grypa przy chłoniaku – czy jest niebezpieczna?
Na początku chłoniak daje objawy, które mogą nieco przypominać przeziębienie lub grypę. Mowa między innymi o wysokiej gorączce czy kaszlu oraz powiększeniu węzłów chłonnych. Jeśli zatem takie objawy utrzymują się u pacjenta dłużej, powinien on skonsultować się z lekarzem.
Jeśli pacjent ma zdiagnozowanego chłoniaka, wprowadza się ponadto leczenie wspomagające. Ma ono na celu ochronę przed infekcjami, które mogą mieć w tym przypadku ciężki przebieg. U pacjentów onkologicznych z chłoniakiem zalecane są między innymi szczepienia przeciwko grypie. U osób zmagających się z nowotworami, w tym także z chłoniakiem, grypa może bowiem mieć ciężkie powikłania, ponadto rośnie tu ryzyko hospitalizacji i niestety również śmierci.
Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?