Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?
Badanie przeciwciał Covid wykonuje się w diagnostyce w celu sprawdzenia obecności w organizmie przeciwciał skierowanych na antygeny koronawirusa. W ten sposób można sprawdzić u pacjentów reakcję na szczepienie, czy też rozwinięcie odporności po przebyciu choroby. Z artykułu dowiesz się, jakie są rodzaje testów związanych z przeciwciałami, a także kiedy ich wykonywanie zaleca lekarz. Sprawdź również, jak interpretowany powinien być wynik badania oraz jaki poziom przeciwciał chroni przed ponownym zachorowaniem.
Spis treści
Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?
Badanie przeciwciał COVID-19 – czym są przeciwciała?
Pacjenci decydują się a badanie przeciwciał Covid najczęściej w celu sprawdzenia przebytego zakażenia koronawirusem lub sprawdzenia odpowiedzi po szczepieniu. Nie jest to badanie wykonywane w celu potwierdzenia aktywnego zakażenia – w tym celu bowiem wykonuje się innego rodzaju testy (antygenowe, PCR). Nie każdy orientuje się, co oznaczają przeciwciała Covid, dlatego temat ten postaramy się nieco przybliżyć. Przeciwciała to specjalne białka, które produkowane są przez układ odpornościowy pacjenta w związku z kontaktem z obcymi, potencjalnie niebezpiecznymi związkami. Mają one zdolność rozpoznawania obcych antygenów, a ich obecność we krwi może dostarczyć wielu cennych danych o przebiegu zakażenia. Badanie poziomu przeciwciał Covid wykrywa zatem stężenie przeciwciał swoistych skierowanych przeciwko SARS-CoV-2. Wynik badania wskazywać może nie tylko na kontakt z koronawirusem (szczepienia/infekcja), ale również ma znaczenie, jeśli chodzi o określenie poziomu odpowiedzi immunologicznej na taki kontakt. Świadczyć także może również o upływie czasu od ostatniego kontaktu z wirusem.
Jakie przeciwciała oznacza się w testach serologicznych?
W testach oznacza się poziom immunoglobulin IgG i IgM (a czasem i IgA), których to stężenie zależne jest od etapu zakażenia.
- Przeciwciała IgM powstają jako pierwsze po kontakcie z wirusem, dlatego najszybciej można je oznaczyć. Są to przeciwciała wczesnej fazy, które po kilku tygodniach od zakażenia nie są już wykrywane.
- Przeciwciała IgG pojawiają się już w czasie infekcji, a także utrzymują się dłużej po jej zakończeniu. Są to przeciwciała późnej fazy.
Najczęściej bada się przeciwciała na zlecenie lekarza, jednak w zasadzie każdy indywidualnie może zdecydować się na badanie przeciwciał Covid. Gdzie zrobić takie oznaczenie, z pewnością podpowie lekarz lub farmaceuta. W tym miejscu warto jednak zaznaczyć, że oznaczenie wykonane może być zarówno w laboratorium diagnostycznym, jak również samodzielnie w domu przy pomocy specjalnych testów, które kupić można np. a w aptece, Internecie lub większych sieciach sklepów. Najpewniejszy oczywiście będzie pomiar wykonywany w sprawdzonej placówce medycznej.
Do zachorowania na Covid-19 dojść może zarówno u osób, które wykonywały szczepienia, jak również u osób nieszczepionych. Mówi się jednak, że stosowane szczepienia ważne są dla uzyskania częściowej odporności, co chroni przed ciężkim przebiegiem zakażenia. Wykonanie oznaczenia przeciwciał może mieć znaczenie między innymi w przypadku osób mających kontakt z chorymi, jednak przechodzących prawdopodobnie infekcję bezobjawowo lub skąpoobjawowo. Interpretację wyniku i decyzję o ewentualnym leczeniu należy oczywiście zostawić lekarzowi. W tym miejscu jednak warto przypomnieć, że w przypadku potrzeby jakichkolwiek leków zawsze skorzystać można z konsultacji zdalnych z lekarzem. Recepty online sprawdzą się między innymi w przypadku kwarantanny, gdy nie można tak po prostu wybrać się do lekarza po receptę na przyjmowane leki.
Jak badać przeciwciała na COVID-19 – rodzaje testów
Badanie przeciwciał Covid wykonuje się z próbki krwi pacjenta. Takie oznaczenie wykonać można zarówno w laboratorium, jak również w szpitalu czy w warunkach domowych. Jak wspomniano już wcześniej, testy serologiczne opierają się na oznaczeniu immunoglobulin IgG, IgM i IgA. Najczęściej badania dotyczą określenia stężenia IgG i IgM, gdyż te są najbardziej wiarygodne dla infekcji już przebytej. Do testu wykorzystywana jest próbka krwi pacjenta – może być to krew z żyły łokciowej lub z opuszka palca. Gdy w grę wchodzi badanie przeciwciał Covid, cena zależna jest między innymi od rodzaju testu i miejsca jego wykonania, dlatego najlepiej wcześniej zorientować się w kwestii kosztów samodzielnie. Testu nie trzeba wykonywać we wczesnej fazie infekcji, w przeciwieństwie do testów antygenowych czy PCR.
Zanim przejdziemy do tego, co oznacza test na przeciwciała Covid, wspomnieć należy również o rodzajach testów. Wyróżnić można testy serologiczne jakościowe, półilościowe i ilościowe. Przesiewowe testy jakościowe dają wynik + lub – (są przeciwciała lub ich nie ma), ale nie określają poziomu przeciwciał, jak robią to testy ilościowe.
Jak interpretować wyniki badań przeciwciał COVID-19?
Pacjent, który wykonuje badanie przeciwciał Covid, z pewnością będzie zastanawiać się, w jaki sposób interpretuje się otrzymany po teście wynik. Najlepszej interpretacji wyniku dokona oczywiście lekarz, biorąc pod uwagę stan zdrowia pacjenta, jego objawy, a także ewentualne prawdopodobieństwo kontaktu z chorym na Covid-19.
Najprostsze badanie na obecność przeciwciał Covid przesiewowe (jakościowe) to zazwyczaj wynik dodatni lub ujemny – nie podaje się konkretnej ilości oznaczonych przeciwciał. Co mówi wynik testu na przeciwciała Covid w kontekście infekcji? Wynik dodatni zwykle potwierdza przebyte zakażenie koronawirusem. Trzeba jednak liczyć się również z wynikiem fałszywie dodatnim, który może pojawić się u osób, które nie chorowały na COVID-19. Podobnie wygląda sytuacja w przypadku wyniku ujemnego. Generalnie można by uważać, że wynik ujemny to brak przebytego zakażenia COVID-19, jednak u osób przechodzących zakażenie bezobjawowo czy łagodnie ogólnie ilość przeciwciał jest mniejsza, a z czasem od infekcji dodatkowo ilość immunoglobulin spada, więc nie zawsze wynik negatywny świadczy o tym, że infekcja nie miała miejsca. W przypadku testów ilościowych pacjent dowie się nie tylko, czy przeciwciała występują w jego organizmie, ale również w jakich ilościach są one obecne, co może mieć znaczenie dla dalszej diagnostyki.
Przeciwciała na COVID-19 a odporność – jak długo chronią przed ponownym zachorowaniem?
Aktualnie badanie na obecność przeciwciał Covid 19 nie jest jeszcze w stanie potwierdzić, jak długo pacjent jest „bezpieczny”, jeśli chodzi o ponowną infekcję. Wciąż trwają intensywne badania nad wpływem wirusa na organizm, a także odpowiedzią immunologiczną w związku z infekcją czy szczepieniami. Nie jest jeszcze wiadome niestety, jaki poziom przeciwciał chroni przed Covid, a także jak długo taka ochrona może się od infekcji utrzymywać. Z tego powodu badanie przeciwciał Covid nie powinno być wykonywane w tym celu, a raczej w celu weryfikacji ewentualnie przebytego zakażenia. Kolejna kwestia to różne warianty koronawirusa. Mówi się na przykład, że najnowszy wariant, Omikron, stanowi realne zagrożenie zarówno dla osób zaszczepionych, jak i dla ozdrowieńców, co oznacza, że posiadanie przeciwciał w tym przypadku może być niewystarczające, by chronić się przed infekcją. Oczywiście wymaga to jeszcze szerszych badań i sprawdzenia.
Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?
