Co to jest krwiak podtwardówkowy? Jak się objawia?

Krwiak podtwardówkowy spowodowany jest nagromadzeniem się krwi pod oponą twardą. Jego przyczyną najczęściej jest uraz głowy spowodowany uderzeniem lub wypadkiem komunikacyjnym. Charakterystycznym objawem krwiaka są zaburzenia świadomości i napady padaczkowe. Sprawdźmy, jak wygląda leczenie  i jakie są rokowania przy krwiaku podtwardówkowym.

Czym jest krwiak podtwardówkowy?

Mózg człowieka od zewnątrz otoczony jest oponami, czyli specjalnymi powłokami ochronnymi. Bezpośrednio z mózgiem zrośnięta jest opona miękka, następna występuje opona pajęcza (pajęczynówka), która jest połączona z oponą miękką poprzez beleczki z tkanki łącznej. Ostatnia, zewnętrzna powłoka otaczająca mózg to opona twarda, która przylega do kości czaszki.

Krwiak podtwardówkowy to poważne schorzenie, które często wymaga leczenia operacyjnego. Mniejsze krwiaki można leczyć zachowawczo. W każdym przypadku niezbędna są specjalistyczne badania, diagnoza i konsultacja lekarska. W sytuacji, gdy leczenie krwiaka podtwardówkowego wymaga kuracji farmakologicznej, warto skorzystać z opcji recepta przez internet. Dzięki temu szybko otrzymamy receptę, co umożliwi ekspresowe wykupienie potrzebnych lekarstw. Aby to zrobić, trzeba podać w aptece czterocyfrowy kod i numer PESEL pacjenta.

Krwiak podtwardówkowy mózgu to patologiczne nagromadzenie się krwi w warstwie  pomiędzy oponą twardą a oponą pajęczą. Najczęściej jest on spowodowany przemieszczaniem się mózgu w czaszce podczas urazu głowy. To skutkuje napinaniem i rozrywaniem żył łączących mózg z oponą twardą.

Uraz głowy prowadzący do powstania krwiaka podtwardówkowego jest na ogół poważny, jednak u osób z nasilonym zanikiem mózgu (osoby w podeszłym wieku, osoby uzależnione od alkoholu) nawet pozornie niegroźny uraz może spowodować krwawienia podtwardówkowe.

Krwiaki podtwardówkowe – rodzaje:

• Krwiaki podtwardówkowy ostry – pojawia się na skutek ciężkiego uszkodzenia mózgu. Najczęściej zlokalizowany jest w okolicy czołowo-ciemieniowej, ciemieniowej i ciemieniowo-skroniowej. Ten rodzaj krwiaka daje objawy w ciągu trzech dni od urazu.
• Krwiak podtwardówkowy półostry – ma łagodniejszy przebieg niż krwiaki ostre, później także pojawiają się objawy. Niepokojące symptomy tego urazu mogą wyłonić się dopiero 20 dni po jego powstaniu.
• Przewlekły krwiak podtwardówkowy – powstaje w przestrzeni nad jedną półkulą, w okolicy czołowo-skroniowej lub ciemieniowej. Tworzy się na skutek urazu, objawy mogą pojawić się dopiero 21 dni po uszkodzeniu głowy.

Krwiak podtwardówkowy – przyczyny

Podtwardówkowy krwiak mózgu to najczęściej występujący krwiak, w tym przypadku krwawienia pojawiają się w wyniku przerwania żył mostkowych. Wypływająca z nich krew gromadzi się pod oponą twardą i uciska mózg. Jakie są przyczyny podtwardówkowego krwiaka? To często urazy spowodowane wypadkiem komunikacyjnym, upadkiem z wysokości lub omdleniem. Przewlekłe krwiaki mózg najczęściej powstają na podłożu skazy krwotocznej, jatrogennych zaburzeń krzepnięcia krwi, nowotworów oraz malformacji naczyniowych wewnątrzczaszkowych.

Krwiak podtwardówkowy – objawy

Objawy krwiaka podtwardówkowego różnią się w zależności od tego, czy jest to przypadek ostrego, czy przewlekłego krwiaka podtwardówkowego.

Uraz głowy powodujący powstanie ostrego krwiaka podtwardówkowego najczęściej prowadzi do natychmiastowej utraty przytomności. Niektórzy chorzy, zwłaszcza ci z ciężkimi urazami głowy, nie odzyskują świadomości. Jednak zdarza się również, że pacjenci z powstającym dopiero krwotokiem podtwardówkowym, po krótkim okresie utraty przytomności, wchodzą w tzw. okres przerwy jasnej (łac. lucidum intervallum). W takim przypadku chory wraca do świadomości i przez pewien czas (może on trwać kilka minut lub kilka godzin) funkcjonuje  normalnie. W miarę powiększania się krwiaka pojawiają kolejne objawy tj. narastający ból głowy, zaburzenia świadomości i przytomności oraz symptomy neurologiczne. Do objawów neurologicznych należą:

• niedowład jednej połowy ciała;
• poszerzenie jednej źrenicy;
• brak reakcji na światło.

Natomiast w przypadku przewlekłego krwiaka podtwardówkowego objawy narastają powoli. Najczęściej pojawiającym się symptomem jest ból głowy o zmiennym nasileniu, który czasami jest zależny od pozycji ciała. Dodatkowo objawami wskazującymi na wylew podtwardówkowy są stopniowo narastające zaburzenia pamięci, pogorszenie funkcjonowania intelektualnego oraz okresowe zaburzenia świadomości (senność, apatyczność na przemian z prawidłowym funkcjonowaniem).

Krwiak podtwardówkowy – czynniki ryzyka

Krwiaki podtwardówkowe częściej występują u osób starszych, do czego przyczynia się atrofia, czyli zanik mózgu. Skutkiem zaniku jest rozszerzenie przestrzeni podtwardówkowej, co zwiększa naprężenie żył mostowych i sprawia, że są one bardziej podatne na uszkodzenia, nawet przy niewielkich urazach,

Wypływająca poza naczynie krew gromadzi się pomiędzy oponą twarda a pajęczą. W ten sposób dochodzi do wzrostu ciśnienia śródczaszkowego. Rosnące ciśnienie wewnątrzczaszkowe powoduje duże zagrożenie dla życia chorego. Taki stan jest bardzo niebezpieczny, gdyż gromadząca się krew uciska mózg, który może przemieścić się tylko w bok lub na dół. Jeśli przemieści się w dół, w kierunku rdzenia kręgowego, następuje u chorego zatrzymanie oddechu, zaburzenie krążenia i zgon.

Kiedy krwiak podtwardówkowy wymaga hospitalizacji?

Diagnostyka krwiaka podtwardówkowego wymaga oceny stanu neurologicznego pacjenta oraz wykonania rezonansu magnetycznego i tomografii komputerowej (TK). W badaniu TK ostry krwiak podtwardówkowy pojawia się jako sierpowata hiperdensyjna zmiana, natomiast przewlekły przybiera postać wklęsło-wypukłego obszaru hipo-, izo- lub hiperdensyjnego. Dodatkowych informacji dostarcza rezonans magnetyczny (MRI), m.in.  o budowie i grubości błon krwiaka. Badanie to przydaje się także przy wyborze metody leczenia operacyjnego krwiaka

Niewielkie krwiaki podtwardówkowe o średnicy poniżej 1 cm niepowodujące żadnych objawów, nie wymagają hospitalizacji. W przypadku małego krwiaka podtwardówkowego leczenie zachowawcze stosowane jest do czasu wchłonięcia zmiany. Aby to umożliwić, pacjent musi przyjmować leki kortykosteroidowe.

Leczenie krwiaka podtwardówkowego – czy oznacza operację?

Jeśli u pacjenta zdiagnozowano ostry krwiak podtwardówkowy, leczenie wymaga interwencji chirurga. U chorych, których stan się szybko pogarsza, niezbędna jest operacja (trepanacja czaszki, kraniotomia) nawet bez potwierdzenia krwiaka w badaniach.  Niezwykle istotne jest jednoczesne leczenie wzmożonego ciśnienia  śródczaszkowego oraz profilaktyka napadów padaczkowych.

Krwiak podtwardówkowy półostry rozwija się wolniej i jego leczenie zależy od stanu chorego oraz od tego, czy krwiak uległ upłynnieniu, czy jest jeszcze w stanie skrzepłym. Upłynnione krwiaki można usunąć, wykonując otwory trepanacyjne (otwory w kościach czaszki wykonywane specjalnym wiertłem). Natomiast krwiaki skrzepłe muszą być usunięte operacyjnie.

Krwiak podtwardówkowy przewlekły rzadko może być wyleczony bezoperacyjnie, najczęściej w celu jego usunięcia niezbędne jest wykonanie otworu trepanacyjnego.

Operacja krwiaka podtwardówkowego polega na usunięciu kości czaszki znad krwiaka i pozbyciu się krwiaka z powierzchni mózgu.

Krwiak podtwardówkowy – na co uważać po operacji?

Po leczeniu krwiaka podtwardówkowego rokowania trudno przewidzieć, ponieważ stan pacjenta zależy od wielu czynników. Przede wszystkim od rozmiaru i lokalizacji krwiaka oraz od stanu pacjenta przed urazem.

Gorsze rokowania i szanse na przeżycie mają pacjenci z krwiakiem podtwardówkowym ostrym. Szybciej do zdrowia dochodzą pacjenci z krwiakiem przewlekłym. Jednak warto wiedzieć, że samo usuniecie krwiaka, nie  jest równoznaczne z powrotem do pełnego zdrowia. Niektóre skutki krwotoku w mózgu są nieodwracalne. Skutki zdrowotne krwiaka podtwardówkowego to np. niedowład ciała, niepełnosprawność związana z uszkodzeniem mózgu.

Często po operacji krwiaka podtwardówkowego zalecana jest rehabilitacja, zwłaszcza u osób z niedowładem i porażeniem kończyn. Codzienne funkcjonowanie pacjenta po leczeniu krwiaka wymaga wsparcia rodziny.

Krwiak podtwardówkowy to niebezpieczne schorzenie, występujące po urazie głowy. Często wymaga szybkiej hospitalizacji i pilnej operacji. Najskuteczniejszym sposobem prewencji krwiaka podtwardówkowego jest zapobieganie upadkom i urazom głowy.