Wypieki na twarzy – co może je wywoływać?

Napisano 01.02.2023 | Medyczny Asystent | Czas czytania: 6 min.

Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?

Wypełnij formularz w 5 minut ➡️

Wypieki na twarzy mogą wynikać z ekspozycji na ekstremalnie niską lub wysoką temperaturę, stresującej sytuacji, nadmiernego wysiłku fizycznego lub spożycia pikantnej potrawy. Czy nagłe zaczerwienienie twarzy może świadczyć o poważniejszych chorobach? Jeśli tak, to jakich? Podpowiadamy w niniejszym artykule.

Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?

Wypełnij formularz w 5 minut ➡️

Wypieki na twarzy – najpopularniejsze przyczyny

Nagłe wypieki na policzkach, wynikające ze wzrostu ciśnienia i zwiększonego napływu krwi do rozszerzonych naczyń krwionośnych w skórze, pojawiają się najczęściej pod wpływem silnych emocji lub stresu [1] [2]. Możemy je zaobserwować np. u osób zdenerwowanych, podnieconych lub zawstydzonych. Za czerwone wypieki na twarzy mogą odpowiadać również: ekspozycja na ekstremalnie niską lub wysoką temperaturę, wysiłek fizyczny, spożycie gorących lub pikantnych potraw, menopauza i typowe dla tego stanu uderzenia gorąca lub przyjmowanie niektórych leków (np. bromokryptyny, tamoksyfenu, cyklosporyny lub metronidazolu) [1] [2].  

Większość pacjentów, u których sporadycznie występuje nagłe zaczerwienienie twarzy, nie wymaga specyficznych badań. Jeśli jednak wypieki na twarzy rodzą wątpliwości, ponieważ pojawiają się bez wyraźnej przyczyny lub utrzymują się długotrwale, nadając nieestetyczny wygląd, warto zwrócić się do lekarza. W pierwszej kolejności wystarczy e-wizyta, ponieważ podczas takiej rozmowy lekarz może przeprowadzić z pacjentem wywiad i wykluczyć wiele możliwych przyczyn. Następnie, w zależności od podejrzeń, wypisywane jest skierowanie na określone badania lub recepta przez Internet, pacjent może zostać również odesłany do specjalisty zajmującego się schorzeniami, które mogą powodować wypieki na twarzy. Należą do nich np. [1] [2] [3] [4]: 

  • choroba Parkinsona, 
  • guz chromochłonny, 
  • guz neuroendokrynny trzustki,
  • nadciśnienie tętnicze, 
  • nadczynność tarczycy, 
  • rogowacenie mieszkowe,
  • trądzik różowaty, 
  • zespół Cushinga,
  • zespół uszno-skroniowy (zespół Łucji Frey),
  • zespół rakowiaka.

Choroba Parkinsona

Co może powodować wypieki na twarzy? Choroba Parkinsona to przykład poważniejszego schorzenia, które może dawać taki objaw. Postępujące zwyrodnienie struktur mózgu znacznie utrudnia wykonywanie codziennych czynności, takich jak poruszanie się, jedzenie, mówienie, czy ubieranie się, ponieważ w jego przebiegu dochodzi do spowolnienia ruchowego, utraty stabilności postawy, a także wystąpienia drżenia oraz sztywności mięśniowej [5]. U osób chorujących na Parkinsona obserwuje się również zaburzenia skórne, w tym również wykwity rumieniowe na twarzy [6]. 

Guz chromochłonny

Podwyższone ciśnienie tętnicze, kołatanie serca, bóle głowy, wypieki na twarzy, uczucie gorąca wynikające ze wzmożonej potliwości, a także drżenia kończyn — taki zestaw objawów może wskazywać na rzadką chorobę — guza chromochłonnego [7]. Ten zwykle niezłośliwy guz zlokalizowany jest w nadnerczach, obserwuje się go przede wszystkim u osób z chorobami genetycznymi takimi jak neurofibromatoza 1, choroba von Hippla i Lindaua oraz zespół mnogiej gruczołowatości wewnątrzwydzielniczej [7]. Jego podejrzenie powinno skłonić do wizyty u lekarza endokrynologa, natomiast przeważającą metodą leczenia jest operacyjne usunięcie guza chromochłonnego.

Guz neuroendokrynny trzustki

Zaczerwienienie skóry na twarzy może mieć związek z guzem neuroendokrynnym trzustki. Tego typu nowotwory są rzadkie — choruje na nie na całym świecie około 0,32 na 100 000 osób rocznie [8]. Dla porównania zachorowalność na raka okrężnicy w samej tylko Polsce została określona na 17,7 na 100 000 osób rocznie dla mężczyzn oraz  11,55 na 100 000 osób rocznie w przypadku kobiet [9]. Nowotwory neuroendokrynne trzustki mogą być hormonalnie nieczynne lub czynne, najczęstsze guzy należące do drugiej z wymienionych grup to insulinoma (guz produkujący insulinę) oraz gastrinoma (guz produkujący gastrynę) [8]. Jeśli guzy są łagodne, rokowania są bardzo dobre i do całkowitego wyleczenia wystarczy zabieg operacyjny.

Nadciśnienie tętnicze

Gdy obserwowane są regularne wypieki na twarzy, przyczyny warto poszukać w nieprawidłowościach związanych z ciśnieniem tętniczym. Za zaczerwienienie na twarzy może bowiem odpowiadać nadciśnienie tętnicze (powyżej 139/89 mm Hg) [10]. Ryzyko wystąpienia nadciśnienia wzrasta u osób otyłych, spożywających w nadmiarze sól, starszych oraz prowadzących siedzący tryb życia [10]. Konsekwencji nie należy bagatelizować, ponieważ mogą one być bardzo poważne — nieleczone nadciśnienie tętnicze może doprowadzić do niekorzystnych zmian w sercu, mózgu, nerkach i naczyniach krwionośnych [10]. Leczenie polega na modyfikacji stylu życia oraz stosowaniu leków obniżających ciśnienie tętnicze.

Nadczynność tarczycy

Wzmożona potliwość, uczucie gorąca, wypadanie włosów, niepokój, chudnięcie, uczucie kołatania serca, pieczenie policzków — co oznacza taki zestaw objawów? Najpewniej jest to jedna z najczęstszych chorób endokrynologicznych, występująca u nawet 2% populacji polskiej, czyli nadczynność tarczycy [11]. Zakres symptomów może być bardzo różny, natomiast konsekwencje nieleczonych zaburzeń są bardzo poważne — nadczynność tarczycy może bowiem doprowadzić do niewydolności serca i przełomu tarczycowego, który jest stanem zagrożenia życia [11]. Leczenie powinien prowadzić lekarz endokrynolog, opiera się ono przede wszystkim na stosowaniu leków przeciwtarczycowych. Natomiast jeśli pacjent jest w stanie ciężkim, niezbędne może się okazać pilne skierowanie do szpitala. 

Rogowacenie mieszkowe

Zaczerwienienie oraz pieczenie policzka stanowi charakterystyczny objaw rogowacenia mieszkowego (keratosis pilaris) [12]. Przyczyny tego zaburzenia nie zostały do końca wyjaśnione, wiadomo jedynie, że jest ono dziedziczone, ma sezonowy przebieg oraz występuje częściej u płci żeńskiej [13]. Prawdopodobnie rogowacenie mieszkowe jest spowodowane zaburzonymi procesami keratynizacji nabłonka mieszków włosowych lub brakiem gruczołów łojowych [14]. Zmiany skórne mogą się pojawiać nie tylko na twarzy, ale także na górnej i bocznej powierzchni ramion, kończynach dolnych, tułowiu oraz pośladkach [12]. 

Trądzik różowaty

Co jeszcze może powodować wypieki na twarzy? Nerwica naczynioruchowa skóry, a konkretnie trądzik różowaty. Przewlekła zapalna choroba skóry daje charakterystyczny objaw w postaci napadowego czerwienienia skóry twarzy [15]. Zmiany skórne nasilają się po ekspozycji na słońce, a także w sytuacjach wzmożonego stresu, może je wywołać również stosowanie niektórych leków oraz spożywanie ciężkostrawnych potraw i alkoholu [15]. Leczenie powinien prowadzić lekarz dermatolog, opiera się ono przede wszystkim na przyjmowaniu odpowiednich leków, doustnie oraz miejscowo, a także modyfikacji dotychczasowej pielęgnacji skóry (stosowaniu dermokosmetyków).

Zespół Cushinga

Wypieki na policzkach wieczorem mogą być spowodowane nadmiernym wydzielaniem glikokortykosteroidów przez nadnercza. Choroba ta jest nazywana inaczej zespołem Cushinga [16]. Inne charakterystyczne objawy tego schorzenia, to także: nadmierne owłosienie skóry, przyrost masy ciała przy jednoczesnej szczupłości kończyn, ścieczenie skóry i skłonność do siniaków, obrzęki, zaburzenia psychiczne oraz zaburzenia miesiączkowania u kobiet [17]. Egzogenny zespół Cushinga może się rozwinąć w następstwie długotrwałego przyjmowania glikokortykosteroidów, natomiast endogenny wynika z obecności guza przysadki lub guza nadnercza, wydzielającego w nadmiarze ACTH lub kortyzol. Chirurgicznie usunięcie guza zwykle powoduje ustąpienie objawów [17].

Zespół uszno-skroniowy (zespół Łucji Frey)

Jeśli u pacjenta wystąpiło jednostronne zaczerwienienie policzków podczas przeżuwania pokarmu, jest to charakterystyczny objaw rzadkiej choroby — zespołu uszno-skroniowego [18]. Schorzenie rozwija się po operacji ślinianek przyusznych, jako powikłanie uszkodzenia nerwu uszno-skroniowego [18]. Co stosować w takiej sytuacji na wypieki na twarzy? Jak się pozbyć asymetrycznego zaczerwienienia? Zgodnie z aktualnym stanem wiedzy tymczasowy efekt dają metody farmakologiczne (stosowanie leków kontrolujących wydzielanie potu) oraz ostrzykiwanie toksyną botulinową [18].

Zespół rakowiaka

Wypieki na policzkach wieczorem, po spożyciu alkoholu lub ostrych potraw, wraz z towarzyszącym przyspieszeniem akcji serca, nadmierną potliwością oraz zawrotami głowy, mogą świadczyć o zespole rakowiaka [19]. Tak nazywa się rzadki nowotwór neuroendokrynny, zlokalizowany zwykle w obrębie układu pokarmowego (np. jelicie cienkim lub wyrostku robaczkowym). Częstość występowania rakowiaka wynosi 1-2 na 100 000 osób, przy czym objawy kliniczne zauważa się jedynie u 30% chorych [19]. Leczenie wymaga współpracy wielu różnych specjalistów, wykorzystuje ono metody farmakologiczne oraz chirurgiczne.

Wypieki na twarzy a toczeń rumieniowaty

To nie koniec możliwych przyczyn wypieków na twarzy. Taki objaw może bowiem wskazywać również na toczeń rumieniowaty. Choroba układowa tkanki łącznej rozwija się na podłożu autoimmunologicznym, gdy układ odpornościowy zaczyna atakować własny organizm [20]. Jej zaostrzenie następuje przy jednoczesnym wystąpieniu czynnika genetycznego oraz środowiskowego, takiego jak np. ekspozycja na światło słoneczne, przyjmowanie niektórych leków lub zakażenie wirusem Epsteina-Barr [20]. Poza charakterystycznym rumieniem na twarzy toczeń rumieniowaty daje również symptomy ogólne, takie jak: brak apetytu, stany podgorączkowe, uczucie rozbicia, zmęczenie. Natomiast objawy wskazujące na zaostrzenie, są zależne od tego, jakie narządy zajęła choroba. Spektrum objawowe jest bardzo szerokie, począwszy od bólu mięśni i stawów, przez nadżerki błony śluzowej jamy ustnej i nosa, po niewydolność nerek i rozwój miażdżycy [20]. 

Rumień cukrzycowy – wypieki na twarzy, klatce piersiowej, stopach i dłoniach

Wypieki na twarzy (w obrębie policzków i czoła), a także zaczerwienienia na klatce piersiowej, stopach, czy też dłoniach mogą mieć związek także z rozwijającą się cukrzycą. Jest to tzw. rumieniec cukrzycowy [21]. Ich poprawne zdiagnozowanie może być kluczowe dla wczesnego rozpoznania oraz wdrożenia niebezpiecznej choroby cywilizacyjnej.  W szczególności wypieki na twarzy w ciąży wymagają konsultacji z lekarzem, aby się upewnić, czy ich przyczyną są zmiany hormonalne, czy utajone schorzenie. Skutkami nieleczonej cukrzycy w ciąży mogą być bowiem: urodzenie dziecka o zbyt dużej masie urodzeniowej, niebezpieczne dla układu nerwowego niedocukrzenie, a także nadwaga i otyłość [22]. 

Czy wypieki na twarzy mogą być objawem alergii?

Kiedy wypieki na twarzy pojawiają się po spożyciu określonego rodzaju pokarmu (np. mleka krowiego, owoców morza, orzechów, pomidorów lub jajek), przyczyną może być alergia. Poza rumieniem charakterystyczne objawy alergii pokarmowego to także: dolegliwości ze strony układu pokarmowego (np. biegunka lub nudności) oraz atopowe zapalenie skóry [23]. Natomiast najbardziej niebezpieczną konsekwencją alergii pokarmowej jest wstrząs anafilaktyczny. Leczenie polega na unikaniu uczulającego czynnik, a jeśli przypadkowo dojdzie do spożycia zakazanego produktu, podania leków przeciwhistaminowych. Dodatkowo gdy istnieje ryzyko wystąpienia wstrząsu anafilaktycznego, warto, aby chory miał przy sobie adrenalinę do wstrzykiwania [23]. 

Powody zaczerwienionych policzków u dzieci

Czerwone policzki po spaniu u dziecka mogą mieć różnorodne przyczyny — od przegrzania, przez atopowe zapalenie skóry i skazę białkową (alergię na białko mleka krowiego) po jedną ze wspomnianych wyżej poważniejszych chorób. Za wypieki na twarzy może odpowiadać również tzw. piąta choroba, czyli rumień zakaźny [24]. Spowodowane zakażeniem parwowirusem B19 schorzenie przenosi się drogą kropelkową, jest ono szczególnie niebezpieczne dla kobiet w ciąży, ponieważ może doprowadzić do poronienia [24]. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości zawsze warto udać się z dzieckiem do lekarza pediatry — wizyta pomoże upewnić się, że zaczerwienie skóry jest niegroźne. A jeśli jest to objaw jakiegoś schorzenia, będzie można zawczasu je zdiagnozować i opracować odpowiednie leczenie.

Źródła:

  1. https://dermnetnz.org/topics/flushing [dostęp: 03.01.2023 r.]
  2. Hannah-Shmouni F, Stratakis CA, Koch CA. Flushing in (neuro)endocrinology. Rev Endocr Metab Disord. 2016 Sep;17(3):373-380. doi: 10.1007/s11154-016-9394-8. PMID: 27873108; PMCID: PMC5161029.
  3. https://www.pcds.org.uk/clinical-guidance/flushing [dostęp: 03.01.2023 r.]
  4. https://dermatology.melbourne/services/flushing-persistent-redness/ [dostęp: 03.01.2023 r.]
  5. https://www.mp.pl/pacjent/neurologia/choroby/151060,choroba-parkinsona [dostęp: 03.01.2023 r.]
  6. Morawiec M., Ziembla J. Zaburzenia skórne w chorobie Parkinsona. Aesthetic Cosmetology and Medicine, 2020, 6 (9): 513-516.
  7. https://www.mp.pl/pacjent/endokrynologia/choroby/168904,guz-chromochlonny-pheochromocytoma [dostęp: 03.01.2023 r.]
  8. Kos-Kudła B., Hubalewska-Dydejczyk A., Kuśnierz K., Lampe P., Marek B., Nasierowska-Guttmejer A., Nowakowska-Duława E., Pilch-Kowalczyk J., Sowa-Staszczak A., Rosiek V. Nowotwory neuroendokrynne trzustki — zasady postępowania (rekomendowane przez Polską Sieć Guzów Neuroendokrynych). Endokrynologia Polska, 2013, 64 (6): 459–479
  9. http://www.aotmit.gov.pl/ [dostęp: 03.01.2023 r.]
  10. https://www.mp.pl/pacjent/nadcisnienie/informacje/cisnienie_nadcisnienie/58698,nadcisnienie-tetnicze [dostęp: 03.01.2023 r.]
  11. https://www.mp.pl/pacjent/endokrynologia/choroby/78398,nadczynnosc-tarczycy [dostęp: 03.01.2023 r.]
  12. https://podyplomie.pl/dermatologia/37624,rogowacenie-mieszkowe-u-dzieci-i-mlodziezy-powazny-problem-estetyczny [dostęp: 03.01.2023 r.]
  13. Reddy S, Brahmbhatt H. A Narrative Review on the Role of Acids, Steroids, and Kinase Inhibitors in the Treatment of Keratosis Pilaris. Cureus 2021, 13(10):e18917
  14. Wang JF, Orlow SJ. Keratosis Pilaris and its Subtypes: Associations, New Molecular and Pharmacologic Etiologies, and Therapeutic Options. Am J Clin Dermatol 2018;19(5):733-57
  15. https://www.mp.pl/pacjent/dermatologia/choroby/chorobyskory/74530,tradzik-rozowaty [dostęp: 03.01.2023 r.]
  16. https://podyplomie.pl/pediatria/17270,zespol-cushinga-u-dzieci-i-mlodziezy [dostęp: 03.01.2023 r.]
  17. https://www.mp.pl/pacjent/endokrynologia/choroby/78125,zespol-cushinga [dostęp: 03.01.2023 r.]
  18. https://instytutleczeniabolu.pl/klinikaboluglowy/160/zespol-uszno-skroniowy-lucji-frey [dostęp: 03.01.2023 r.]
  19. https://www.mp.pl/pacjent/objawy/163366,zespol-rakowiaka [dostęp: 03.01.2023 r.]
  20. https://www.mp.pl/pacjent/reumatologia/choroby/63747,toczen-rumieniowaty-ukladowy [dostęp: 03.01.2023 r.]
  21. https://podyplomie.pl/diabetologia/35132,zmiany-skorne-u-chorych-na-cukrzyce [dostęp: 03.01.2023 r.]
  22. https://www.mp.pl/cukrzyca/cukrzyca/inne/66438,cukrzyca-ciazowa [dostęp: 03.01.2023 r.]
  23. https://www.mp.pl/pacjent/alergie/chorobyalergiczne/choroby/57574,alergia-pokarmowa [dostęp: 03.01.2023 r.]
  24. https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/choroby/chorobyzakazne/72252,rumien-zakazny-tzw-piata-choroba-ang-fifth-disease [dostęp: 03.01.2023 r.]

Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?

Wypełnij formularz w 5 minut ➡️

Informacje zawarte w dziale „Blog" serwisu NaszaRecepta.pl należy traktować jedynie jako informacyjno-edukacyjne. Treści te i porady w nich zawarte nie mogą w żadnym wypadku zastąpić bezpośredniego kontaktu z lekarzem i nie powinny być również uznawane za profesjonalną poradę medyczną. Wydawca serwisu NaszaRecepta nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystywanie porad z materiałów informacyjno-edukacyjnych bez wcześniejszej konsultacji ze specjalistą.