Tabletka „dzień po” a tabletki antykoncepcyjne – czy można je łączyć?

Opóźnia owulację, zmienia fizjologię endometrium – tak działa tabletka „dzień po”. A tabletki antykoncepcyjne? Na czym polega ich działanie? Czy można łączyć te dwie metody antykoncepcji? Sprawdźmy.

Tabletka „dzień po” a tabletki antykoncepcyjne – różnice w działaniu.

Tabletka „dzień po” a tabletki antykoncepcyjne – to zagadnienie interesuje w szczególności kobiety, którym zależy na podwójnym zabezpieczeniu przed ciążą. Tymczasem regularnie stosowana antykoncepcja jest jednym z przeciwwskazań do przyjmowaniu tabletek „dzień po” – tych dwóch metod antykoncepcji nie można ze sobą łączyć. 

• Krwawienie po zażyciu tabletki Escapelle – czy powinno niepokoić?
• Tabletka “dzień po” – kiedy zażyć? Czy to naprawdę “dzień po”?
• Ile kosztuje tabletka “dzień po” i jak ją stosować?

Tabletki „dzień po” są zalecane, gdy jest już za późno na standardowe zabezpieczenie się przed niepożądaną ciążą – np. po odbytym stosunku bez zabezpieczenia lub gdy zabezpieczenie zawiodło. Jest to tzw. antykoncepcja awaryjna. Jak działa tabletka „dzień po”? Zadaniem leku jest stworzenie niesprzyjających warunków, tak aby nie doszło do zapłodnienia. Niektóre z nich hamują owulację, powodując, że zapłodnienie jest znacznie utrudnione, inne modyfikują strukturę endometrium (błony śluzowej macicy), uniemożliwiając zagnieżdżenie się zarodka. Dostępne są także produkty lecznicze, które zmieniają skład śluzu szyjkowego tak, aby plemniki nie mogły dotrzeć do komórki jajowej. 

WAŻNE: zażycie awaryjnej pigułki antykoncepcyjnej nie powoduje przerwania ciąży, zastosowany w nagłym przypadku lek sprawia, że nie dochodzi do zapłodnienia.

Tabletki antykoncepcyjne dostępne na rynku mają praktycznie taki sam mechanizm działania, najczęściej zawierają one hormony, które hamują owulację. Na rynku są dostępne dwa rodzaje – pigułki jednoskładnikowe z progesteronem oraz tabletki dwuskładnikowe, które w swoim składzie mają progesteron i estrogen. Poza hamowaniem owulacji pigułki antykoncepcyjne mogą, podobnie jak pigułki „dzień po”, modyfikować konsystencję śluzu szyjkowego oraz zmieniać endometrium tak, aby zarodek nie mógł się zagnieździć w macicy. Na rynku dostępne są także produkty lecznicze, które powodują spadek kurczliwości jajowodów, tym samym utrudniając transport komórki jajowej do jamy macicy. 

Zasadniczą różnicą w działaniu tych dwóch form antykoncepcji jest to, że tabletka „dzień po” nie jest formą antykoncepcji, którą można stosować regularnie. Przyjmuje się ją jednorazowo, w awaryjnych sytuacjach, najpóźniej do 72 (Escapelle) lub 120 (EllaOne) godzin po odbyciu stosunku bez zabezpieczenia. Tymczasem pigułki antykoncepcyjne należy zażywać każdego dnia, o stałej określonej porze. Codzienne przyjmowanie tabletek antykoncepcyjnych prowadzi do wyrobienia nawyku brania leku, co gwarantuje prawie 100% skuteczność antykoncepcyjną. Jeśli są one stosowane zgodnie z zaleceniami, nie można zajść w ciążę. 

Zarówno tabletki antykoncepcyjne, jak i pigułki „dzień po” należą do leków przepisywanych przez lekarza. Ich przyjmowanie należy dopasować do stanu zdrowia pacjentki, jej stylu życia, historii chorób oraz predyspozycji do rozwoju niektórych schorzeń. W sytuacji, gdy para potrzebuje pilnie skorzystać z antykoncepcji, dobrym rozwiązaniem jest e-recepta na tabletkę dzień po. To najszybszy i najwygodniejszy sposób na zdobycie leku. Aby móc się ubiegać o receptę przez Internet na tabletkę „dzień po”, nie trzeba odbywać stacjonarnej wizyty u lekarza, wystarczą aktualne wyniki badań. Recepta wystawiona przez Internet stanowi pełnoprawny dokument i może zostać zrealizowana w dowolnej aptece.

Tabletka „dzień po” – kiedy zażyć, jeśli pominięto pigułkę antykoncepcyjną?

Co robić w sytuacji, gdy pominięto planowaną pigułkę antykoncepcyjną? Wtedy kluczowy jest okres najbliższych 12 godzin. To czas, po którym zmniejsza się skuteczność leków antykoncepcyjnych. Spójrzmy na ulotkę dowolnych tabletek antykoncepcyjnych, np. Yasmin. W części poświęconej sposobie stosowania produktu leczniczego znajdziemy następującą informację: 

• „Jeżeli minęło mniej niż 12 godzin od pominięcia tabletki, skuteczność antykoncepcyjna leku jest zachowana. Należy przyjąć tę tabletkę tak szybko, jak to możliwe i zażyć następną o zwykłej porze”.

Jeśli więc tabletka antykoncepcyjna zostanie przyjęta do 12 godzin, to lek wciąż zapewnia ochronę przed ciążą, natomiast, gdy czas ten zostanie przekroczony, należy się dodatkowo zabezpieczyć (np. poprzez zażycie tabletki „dzień po”). 

Co robić, gdy spóźnienie wynosi od 12 do 24 godzin? Postępowanie zależy od fazy cyklu: 

• jeśli pigułki antykoncepcyjne są przyjmowane dopiero pierwszy tydzień, tuż po przerwie na krwawienie i kobieta nie odbywała w tym czasie stosunku, należy połknąć pominiętą tabletkę (nawet jeśli wiąże się to z połknięciem dwóch tabletek naraz) i przez następne 7 dni zrezygnować ze stosunków płciowych lub stosować dodatkowe zabezpieczenia (np. prezerwatywę). 
• jeśli pigułki antykoncepcyjne są przyjmowane dopiero pierwszy tydzień, tuż po przerwie na krwawienie, ale kobieta odbywała w tym czasie stosunek bez zabezpieczenia, należy udać się do ginekologa, ponieważ istnieje ryzyko, że doszło do zapłodnienia. Innym rozwiązaniem jest tabletka dzień po. Kiedy zażyć lek? Niektóre tabletki „po” można zażyć, jeśli od odbycia stosunku bez zabezpieczenia minęło mniej niż 120 godzin (tak jest w przypadku EllaOne), natomiast inne (np. Escapelle) trzeba zażyć jak najszybciej, nie później niż 72 godziny po odbytym stosunku;
• jeśli pigułki antykoncepcyjne są przyjmowane drugi tydzień, należy jak najszybciej (najlepiej do 24 godzin od momentu niezabezpieczonego stosunku) przyjąć pominiętą tabletkę i dokończyć opakowanie. W takiej sytuacji nie są potrzebne dodatkowe zabezpieczenia; 
• jeśli pigułki antykoncepcyjne są przyjmowane trzeci tydzień, należy jak najszybciej (najlepiej do 24 godzin od momentu niezabezpieczonego stosunku) przyjąć pominiętą porcję leku, dokończyć opakowanie i rozpocząć przyjmowanie tabletek z nowego opakowania bez zachowania 7-dniowej przerwy. Dozwolone jest także, aby w dniu pominięcia leku zrobić 7-dniową przerwę na krwawienie. 

WAŻNE: Jeśli w ciągu trzech godzin od przyjęcia pominiętej tabletki antykoncepcyjnej wystąpią wymioty, należy ponowić dawkę. W razie wątpliwości zawsze warto przechowywać ulotkę dołączoną do opakowania tabletek, w dokumencie tym można znaleźć czytelny schemat postępowania na wypadek przypadkowego pominięcia tabletki antykoncepcyjnej.  

Tabletki antykoncepcyjne jako tabletka po stosunku? Fakty i mity.

Tabletki antykoncepcyjne mają na celu zapobiegać ciąży. Nie należy traktować tabletek antykoncepcyjnych jako tabletek „po” i przyjmować ich po odbytym stosunku bez zabezpieczenia. Aby antykoncepcja z wykorzystaniem tej metody była skuteczna, należy przyjąć pierwszą tabletkę pierwszego dnia cyklu (w dniu wystąpienia krwawienia miesiączkowego) i następnie kontynuować stosowanie tabletek, po jednej na dobę, przez kolejnych 21 dni.

Po przyjęciu całego opakowania tabletek antykoncepcyjnych następuje 7-dniowa przerwa na krwawienie z odstawienia. Przyjmowanie tabletek z następnego opakowania rozpoczyna się dopiero w kolejnym tygodniu. Każde nowe opakowanie zaczyna się w tym samym dniu tygodnia co poprzednie, dzięki czemu udaje się łatwo wyrobić nawyk przyjmowania pigułek. Jeśli tabletki są stosowane zgodnie z zalecanym schematem, to w czasie 7-dniowej przerwy nie trzeba stosować dodatkowych metod zapobiegania ciąży.