Skąd na nogach biorą się pajączki i jak im zapobiegać?

Pajączki na nogach zwykle zazwyczaj stanowią jedynie defekt estetyczny, nie powodując przy tym żadnych dolegliwości bólowych. Specjaliści zalecają jednak, aby nie bagatelizować tego pozornie niegroźnego objawu. O czym świadczą i skąd się biorą pajączki? Czy pajączki na nogach mogą się przekształcić w żylaki? Kiedy należy się udać z tym problemem do lekarza? Odpowiadamy na te pytania. 

Czym są pajączki na nogach?

Pajączki na nogach (inaczej pajączki naczyniowe lub teleangiektazje) to poszerzone żyłki koloru od jasnoczerwonego do fioletowego, doskonale widoczne pod skórą, najczęściej zlokalizowane na udach i łydkach [1]. Pajączki na nogach występują częściej u kobiet [2].

Skąd biorą się pajączki na nogach?

Od czego robią się pajączki na nogach? Przyczyny teleangiektazji to nieprawidłowe krążenie krwi w układzie żylnym kończyn dolnych [1]. Czynniki, które zwiększają ryzyko wystąpienia nieestetycznych zmian to [1] [2]: 

• genetycznie uwarunkowana skłonność do tworzenia się pajączków, np. wynikająca z wadliwej budowy żył, 
• ciąża (tworzą się pod wpływem nadmiernego obciążenia kończyn dolnych i ich naczyń), 
• długotrwałe przebywanie w jednej pozycji (stojącej lub siedzącej), 
• nadwaga i otyłość (dodatkowa masa ciała wywiera większy nacisk na żyły nóg),
• przebyte urazy i operacje nóg,
• przyjmowanie leków hormonalnych (antykoncepcja hormonalna, a także leki na menopauzę mogą zwiększać ryzyko wystąpienia pajączków i żylaków), 
• starszy wiek (z wiekiem naczynia stają się słabsze).

Czy pajączki na nogach są niebezpieczne? U niektórych osób nie powodują one żadnych objawów, stanowią jedynie defekt kosmetyczny. U innych jednak zmiana ta może zwiastować bardzo niebezpieczne choroby układu naczyniowego i nieleczona, rozwinąć się do postaci zapalenia żył powierzchownych, a nawet zakrzepicy [1]. Z tego powodu warto skonsultować się z lekarzem, gdy tylko zauważono objawy w postaci pajączków. Na szczęście w dzisiejszych czasach dostęp do lekarzy jest znacznie ułatwiony – pacjenci mogą nawet umówić się na teleporadę i przesłać lekarzowi zdjęcia zauważonych zmian i, kiedy zostanie postawiona diagnoza, zrealizować wystawione przez specjalistów recepty online w dowolnej aptece. 

Czy pajączki na nogach przerodzą się w żylaki?

Pajączki na nogach to odmiana żylaków. Teleangiektazje są położone płytko w skórze i rzadko wywołują dolegliwości bólowe [1]. Poza pajączkami na nogach mogą wystąpić także  żylaki siatkowate oraz żylaki głównych pni żylnych. Te ostatnie mogą stanowić poważny problem zdrowotny, ponieważ mogą się przerodzić w przewlekłą niewydolność żylną [1]. 

Leczenie pajączków na nogach – kiedy udać się do lekarza?

Do lekarza należy się udać, gdy poza pajączkami wystąpiły także objawy takie jak np. [1]: 

• duże obrzęki i bóle kończyn dolnych, 
• krwawienie z żylaka, 
• zaczerwienienie oraz bolesne stwardnienie na przebiegu żylaka,
• zmiany zapalne oraz przebarwienia skóry w obrębie kończyn dolnych. 

Co stosować na pajączki na nogach? Jak leczyć te nieestetyczne zmiany? Kluczowe jest, aby połączyć metody farmakologiczne z kompresjoterapią oraz modyfikacją stylu życia. Lekarz może przepisać leki zawierające diosminę oraz maść na bazie wyciągu z kasztanowca, a także doradzić odpowiednie produkty uciskowe [3]. Tego typu wyrobów nie należy dobierać na własną rękę, ponieważ można sobie tym bardziej zaszkodzić. 

Jak pozbyć się pajączków na nogach? Jeśli leczenie nieinwazyjne nie pomogło, pacjent może zostać zakwalifikowany do leczenia chirurgicznego, np. w postaci skleroterapii [4] [5]. Zabieg polega na wstrzyknięciu do chorej żyły substancji, która wywoła jej podrażnienie i spowoduje skurcz – dzięki temu udaje się zredukować obrzęki. Igła do skleroterapii jest bardzo cienka, dzięki czemu metoda ta jest praktycznie bezbolesna. Aby efekty były zadowalające, należy zachować ostrożność podczas okresu rekonwalescencji po zabiegu. Pacjent powinien nosić specjalne opaski uciskowe, a także unikać przebywania w jednej pozycji przez dłuższy czas. Wskazane są częste spacery, natomiast zabronione są gorące kąpiele, sauna i opalanie się. 

Inna metoda zapobiegania dalszemu rozwojowi żylaków to tzw. klejenie żył (klejenie żylaków). Leczenie tym sposobem polega na wstrzykiwaniu do żył lepkich substancji, które powodują ich zamknięcie [4] [5].  Aby pozbyć się pajączków na nogach, zwykle potrzeba kilku takich zabiegów. Klejenie żylaków kończyn dolnych to najnowsza i najbardziej obiecująca metoda leczenia niewydolności żylnej. Po wykonaniu zabiegu pacjent może szybko powrócić do codziennych obowiązków. 

Jeszcze inny, mniej inwazyjny niż wymienione powyżej zabieg to laseroterapia [4]. Metoda ta polega na skupianiu na pajączkach wiązki światła, co powoduje ich krzepnięcie i wysychanie. Jedną z nowszych technik jest tzw. EVLT, czyli laseroterapia wewnątrzżylna. Technikę te cechuje wysoka skuteczność, a także brak bólu. Jej zalety to także mniejsze ryzyko powikłań niż w przypadku zabiegów chirurgicznych.

Profilaktyka – co robić, aby nie pojawiały się pajączki na nogach?

Jeśli na nogach pojawiły się niewielkie pajączki lub żylaki, postępowanie w takiej sytuacji polega głównie na stosowaniu metod profilaktycznych, takich jak [4] [6]: 

• elewacja kończyny – jak najczęstsze unoszenie nóg, np. podpierając je na stole lub krześle,
• kontrolowanie masy ciała, 
• noszenie produktów uciskowych (dobranych przez specjalistę),
• regularna aktywność fizyczna, 
• unikanie długotrwałego przebywania w pozycji siedzącej lub stojącej, 
• unikanie nadmiernego używania wanien z hydromasażem,
• unikanie noszenia zbyt ciasnych ubrań,
• unikanie krzyżowania nóg podczas siedzenia, 
• zrezygnowanie z sauny.