Sarkoidoza – przyczyny i objawy. Jak się ją leczy?

Napisano 18.01.2022 | Medyczny Asystent | Czas czytania: 4 min.

Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?

Wypełnij formularz w 5 minut ➡️

Sarkoidoza to choroba, która najczęściej pojawia się u ludzi młodych. W większości przypadków atakuje rejon płuc i śródpiersia. Nie jest to jednak regułą, gdyż może rozwijać się nie tylko w płucach, ale obejmować również wiele innych narządów organizmu, w tym np. wątrobę, układ nerwowy czy narząd wzroku. Jej przyczyny nie są do końca jasne, choć wiadomym jest, że u chorych układ immunologiczny nie działa prawidłowo, gdyż dochodzi do gromadzenia się limfocytów i makrofagów patologicznie pobudzonych w tzw. guzkach zapalnych. W przypadku niepokojących objawów pacjent powinien zgłosić się do lekarza w celu rozpoznania schorzenia i walki z chorobą. Jak leczy się sarkoidozę i czy niezbędna jest tu szczególna dieta?

Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?

Wypełnij formularz w 5 minut ➡️

Co to jest sarkoidoza?

Choroba ziarniniakowa, która zazwyczaj zajmuje płuca i śródpiersie, choć może również atakować inne narządy, to sarkoidoza. Co to za choroba z pewnością zadaje sobie pytanie niejeden pacjent, więc postaramy się temat nieco przybliżyć. W przypadku sarkoidozy dochodzi do powstawania niewielkich guzków zapalnych, które zwane są właśnie ziarniniakami. Odpowiadając na pytanie, co to jest sarkoidoza, należy również dodać, że guzki te budowane są przez komórki układu odpornościowego, w tym przez patologicznie pobudzone makrofagi czy limfocyty, które nie ulegają serowaceniu (jak przy gruźlicy). Schorzenie często określane jest również jako choroba Besniera-Boecka-Schaumanna.

Sarkoidoza nie jest zakaźna. To schorzenie autoimmunologiczne, które dotyka osób w różnym wieku, bez względu na płeć, choć najczęściej diagnozowane jest u osób młodych w wieku 20-40 lat. Nie jest poznana przyczyna występowania schorzenia, choć istnieją hipotezy związane z rozwojem choroby. Do tej pory nie potwierdzono również dziedziczenia tego schorzenia, choć w niektórych rodzinach występuje ona częściej.

Nie wszyscy pacjenci wymagają leczenia sarkoidozy, choć niektóre przypadki koniecznie przyjmować muszą leki. Choroba jednak mocno obciąża organizm, przyczynia się do chronicznego zmęczenia, niewydolności oddechowej czy krążeniowej, a także do wielu innych dolegliwości, które mogą wpływać znacząco na komfort życia. Jeśli zatem pacjent, ze względu na swój stan zdrowia, nie czuje się na siłach, by stacjonarnie kontaktować się ze swoim lekarzem w sprawie kończących się leków, korzystać może z rozwiązania, jakim jest recepta przez internet. Nie wymaga ono wychodzenia z domu, dojazdu do placówki medycznej czy tracenia czasu w kolejkach, co wielu pacjentów z pewnością doceni.

Jakie narządy atakuje sarkoidoza?

Choroba, jaką jest sarkoidoza, niestety może mieć różnorodny przebieg i dotykać różne obszary ciała. Faktem jest, że w zdecydowanej większości przypadków występuje sarkoidoza węzłów chłonnych zlokalizowanych w centralnej części klatki piersiowej, a także sarkoidoza płuc, jednak nie jest to jedyny obszar ciała, który może być w tym przypadku zaatakowany. Nie jest wykluczona zatem między innymi sarkoidoza serca, układu nerwowego, wzroku, wątroby, śledziony czy ślinianek, ponadto choroba atakować może nawet mięśnie i stawy, przyczyniając się do ich dysfunkcji.

Sarkoidoza – objawy

Trzeba wiedzieć, że sarkoidoza nie zawsze daje u pacjentów widoczne objawy. U części osób sarkoidoza objawy może dawać ponadto niecharakterystyczne, do których zaliczyć można między innymi zmęczenie i osłabienie, złe samopoczucie, wyższą temperaturę ciała, spadek apetytu i masy ciała, czy też nocne poty. Powiększenie węzłów chłonnych i możliwość ich wyczucia pod skórą to kolejne objawy, które sarkoidoza może dawać.

Pierwsze objawy sarkoidozy u chorego mogą wiązać się z pojawieniem się gorączki i zmian skórnych, ponadto występować mogą bóle stawów i mięśni. Wspomniane zmiany skórne to tzw. rumień guzowaty. Sarkoidoza objawia się jako plamy w kolorze czerwonofioletowym, które bardzo często obejmują skórę podudzi, ud i pośladków, jednak mogą również pojawiać się na skórze innych rejonów ciała. Przebarwienia te czasem są cieplejsze od pozostałych obszarów skóry.

Często również objawy sarkoidozy powiązane bywają z narządem, który jest zaatakowany. Sarkoidoza płuc objawy daje zatem czasem w postaci świszczącego oddechu, ponadto pojawia się u pacjentów kaszel i duszność, a nawet niewydolność oddechowa. Nie zawsze jednak musi być to choroba płuc. Sarkoidoza serca na przykład objawia się między innymi nadciśnieniem tętniczym, arytmią serca, ponadto pojawiać może się ból w klatce piersiowej czy niewydolność krążenia. Gdy natomiast w grę wchodzi sarkoidoza skórna, pojawiają się różnego typu zmiany skórne, w tym przebarwienia, wykwity, a nawet owrzodzenia lub łuszczące się zmiany. Jeśli dojdzie do sarkoidozy oka, pacjent może odczuwać suchość oczu lub skarżyć się na zaburzenia widzenia, ponadto nie jest wykluczona również utrata wzroku (czasowa bądź trwała).

Jak diagnozuje się sarkoidozę?

Jeśli pacjent posiada objawy, które mogą wskazywać na to, że wystąpiła u niego sarkoidoza, powinien bezzwłocznie skontaktować się z lekarzem. Diagnostyka w tym przypadku polega między innymi na wykluczeniu innych schorzeń, których symptomy mogą być podobne, do tych, które daje sarkoidoza płuc. Czy to rak, sprawdzane jest bardzo często, gdyż objawy obu tych schorzeń bywają mylone. Gdy podejrzewana jest sarkoidoza płuc, lekarz po szczegółowym wywiadzie z pacjentem zleca zazwyczaj badania dodatkowe. Gdy w grę wchodzi sarkoidoza, RTG płuc i badania laboratoryjne krwi bardzo często zalecane są pacjentom. Konieczne może być również wykonanie tomografii komputerowej, USG jamy brzusznej, pobranie materiału do badań tkankowych, czy też badania czynnościowe. Jeśli istnieje podejrzenie, że sarkoidozą objęte są inne obszary ciała, lekarz może zlecić diagnostykę innego typu, w tym np. rezonans magnetyczny, badanie okulistyczne itd.

Sarkoidoza – leczenie

Rozpoznana u pacjenta sarkoidoza nie zawsze oznacza konieczność wdrożenia leczenia, gdyż w niektórych przypadkach choroba ustępuje samoistnie w ciągu dwóch lat. Gdy w grę wchodzi sarkoidoza, leczenie dotyczy zwłaszcza choroby, która objęła serce, układ nerwowy bądź wzrok. W przypadku sarkoidozy płuc leki podaje się tylko tym pacjentom, u których lekarz indywidualnie zdecyduje o konieczności leczenia. Ze względu jednak na to, że przyczyna choroby nie została jeszcze określona, stawia się głównie na terapię objawową. Pacjenci przyjmują zatem między innymi leki przeciwzapalne lub w poważniejszych przypadkach glikokortykosteroidy bądź leki immunosupresyjne. Śmiertelność w przypadku sarkoidozy również jest faktem, jednak odsetek pacjentów, którzy umierają na tego typu chorobę jest niewielki i są to zazwyczaj osoby, u których doszło do niewydolności oddechowej, niewydolności krążenia lub uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego.

Pacjenci często zadają sobie również pytanie, jaki styl życia powinni prowadzić przy wykrytej chorobie, w tym również, co jeść w sarkoidozie. Należy wiedzieć, że choroba może przyczyniać się do osłabienia pacjentów i chronicznego zmęczenia. Chorzy powinni zatem oszczędzać swój organizm i zrezygnować z obciążających aktywności. Jeśli chodzi o dietę przy sarkoidozie, wspomina się często o diecie niskowapniowej. Związane jest to z często występującą przy tej chorobie hiperkalcemią. Warto postawić jednocześnie na pokarmy bogate w antyoksydanty i substancje o działaniu przeciwzapalnym. Nie jest bez znaczenia również temat „sarkoidoza a witamina D”. Sprawa jest trudna, ponieważ z jednej strony witamina D zwiększa wchłanianie wapnia, co może nasilać hiperkalcemię, jednak z drugiej strony witamina D mogłaby redukować autoagresję układu odpornościowego. Z tego właśnie powodu o ewentualnej suplementacji indywidualnie, na podstawie aktualnych wyników badań pacjenta, decydować powinien lekarz. Sprawdza się wówczas, czy indywidualne korzyści suplementacji tej witaminy przewyższają ryzyko związane z hiperkalcemią.

Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?

Wypełnij formularz w 5 minut ➡️

Informacje zawarte w dziale „Blog" serwisu NaszaRecepta.pl należy traktować jedynie jako informacyjno-edukacyjne. Treści te i porady w nich zawarte nie mogą w żadnym wypadku zastąpić bezpośredniego kontaktu z lekarzem i nie powinny być również uznawane za profesjonalną poradę medyczną. Wydawca serwisu NaszaRecepta nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystywanie porad z materiałów informacyjno-edukacyjnych bez wcześniejszej konsultacji ze specjalistą.