Przyczyny, objawy i leczenie dny moczanowej, czyli podagry

Dna moczanowa jest chorobą, której nie da się całkowicie wyleczyć. Leczenie skupia się na łagodzeniu dotkliwych objawów towarzyszących schorzeniu. Ostre zapalenie stawów ma gwałtowny przebieg i powoduje bolesne objawy. Konieczne jest zastosowanie odpowiedniego leczenia farmakologicznego oraz właściwej diety. Co warto wiedzieć o dnie moczanowej? Kogo może zaatakować?

Co to jest dna moczanowa?

Dna moczanowa znana jest również pod innymi nazwami m.in. podagra, skaza moczanowa czy artretyzm. To schorzenie przewlekłe, które ma związek z nieprawidłową przemianą materii. Pacjenci cierpiący na tę chorobę uskarżają się głównie na bardzo silne bóle oraz zniekształcone stawy. W skrajnych przypadkach może dojść nawet do całkowitego upośledzenia narządu ruchu i tym samym spowodować u chorego niepełnosprawność. Istnieje również prawdopodobieństwo uszkodzenia nerek oraz wystąpienia kamicy moczowej.

Skaza moczanowa z reguły atakuje staw śródstopno-paliczkowy. Może także przybrać formę guzków dnawych lub kamieni nerkowych. Schorzenie to ma związek z zaburzoną gospodarką kwasowo-zasadową oraz podwyższonym poziomem kwasu moczanowego, który krystalizuje się i odkłada w stawach, ścięgnach i tkankach. Wówczas pojawia się obrzęk, zaczerwienienie oraz ból. Może również wystąpić gorączka.

Artretyzm najczęściej atakuje mężczyzn w średnim oraz starszym wieku, a także kobiety wchodzące w okres menopauzy. Według oficjalnych statystyk na tę chorobę zapada ok. 2 proc. światowej populacji. Dna moczanowa może towarzyszyć innym schorzeniom m.in. cukrzycy typu II, nadciśnieniu tętniczemu, otyłości, zaburzeniom lipidowym oraz podwyższonemu poziomowi cholesterolu.

Dna moczanowa – rodzaje choroby

Występują dwa podstawowe rodzaje dny moczanowej:

•       Pierwotna dna moczanowa ma związek z odziedziczonymi zaburzeniami metabolizmu. Obserwowana jest nadmierna produkcja kwasu moczanowego, którego organizm nie jest w stanie wydalić.
•       Wtórna dna moczanowa następuje na skutek innych chorób przewlekłych, nieprawidłowego stylu życia oraz niewłaściwej diety. Może pojawić się w przypadku białaczki, przewlekłej choroby nerek, napromieniowania, głodówki, nadmiernego objadania się, nadużywania alkoholu czy też zażywania leków odwadniających. Wówczas zaburzona zostaje równowaga kwasu moczanowego w organizmie.

Dna moczanowa – przyczyny choroby

Za główną przyczynę bólu oraz zniekształcenia stawów uważane jest nadmierne stężenie kwasu moczowego w organizmie. Związek ten może pochodzić z tkanek, które obumierają oraz z puryn dostarczanych wraz z pożywieniem. Kwas moczowy w niewielkich ilościach może rozpuszczać się we krwi, jeżeli jednak jego poziom zostanie przekroczony, dochodzi do jego krystalizowania. Wraz z utrzymującym się podwyższonym stężeniem związku kryształki (moczany) zaczynają zwiększać swoją objętość. Następnie odkładają się w stawach oraz tkankach okołostawowych. Mają ostre krawędzie, które niszczą strukturę tkanek. W następstwie pojawia się stan zapalny oraz dolegliwości bólowe.

Wśród najczęstszych przyczyn i czynników determinujących występowanie skazy moczanowej wymienia się m.in.:

•       podwyższone stężenie kwasu moczanowego (hiperurykemia),
•       czynniki genetyczne,
•       zespół Lescha-Nyhana,
•       płeć męska (szacuje się, że mężczyźni 7. krotnie częściej zapadają na artretyzm),
•       wiek (choroba dotyka przede wszystkim osoby starsze),
•       nadwaga i otyłość,
•       nadciśnienie tętnicze,
•       cukrzyca typu II,
•       nadciśnienie tętnicze,
•       zaburzenia gospodarki lipidowej,
•       zespół metaboliczny,
•       niedawna operacja,
•       przeszczep narządów,
•       ograniczona wydajność pracy nerek,
•       inne choroby nerek,
•       choroby nowotworowe krwi,
•       białaczka,
•       łuszczyca,
•       zatrucie ołowiem,
•       zakażenia,
•       odwodnienie,
•       przyjmowanie niektórych leków (np. nadmiar aspiryny, leków moczopędnych, cyklosporyny),
•       nadmierne spożywanie alkoholu (zwłaszcza piwa i mocnych alkoholi),
•       nadmierne spożywanie fruktozy,
•       nieprawidłowa dieta zawierająca nadmiar puryn (duża ilość puryn znajduje się m.in. w mięsie, owocach morza, podrobach, drożdżach, szprotkach).

Bezpośrednia przyczyna występowania dny moczanowej nie jest do końca rozpoznana.

Dna moczanowa – objawy

Początkowo dna moczanowa może rozwijać się „po cichu” nawet przez kilkanaście lat, nie sygnalizując swojego istnienia żadnymi symptomami. Wykrycie choroby na wczesnym jej stadium możliwe jest po przeprowadzeniu badania surowicy krwi na obecność kwasu moczanowego. Rzadko jednak to badanie jest wykonywane, ponieważ brak symptomów sprawia, że nikt nie podejrzewa u siebie występowania choroby.

Najczęściej jednym z pierwszych widocznych objawów jest zapalenie stawu podstawy palucha. Dna moczanowa może również zaatakować stopy, kolana, barki, palce u rąk, nadgarstki, staw skokowy oraz inne stawy. Z reguły atak następuje w nocy lub rano. Narasta falami, a jego intensywność przybiera na sile. Ból jest bardzo dotkliwy.

Zaniepokoić powinny:

•       bolesny, obrzęknięty i zaczerwieniony staw,
•       napięta i błyszcząca skóra na zaatakowanym stawie.

Dnie moczanowej może towarzyszyć gorączka, osłabienie oraz ogólne zmęczenie. Artretyzm kojarzony jest z bolesnymi, gwałtownymi napadami bólu. Nieleczone mogą trwać nawet kilkanaście dni. Następnie objawy ustąpią. Najczęściej mają one charakter jednostronny i dotyczą stawu po jednej stronie ciała.

Ogólne symptomy dny moczanowej:

•       ostre, uciążliwe bóle stawów,
•       obrzęki w okolicy stawów,
•       nadwrażliwość na dotyk w miejscu zajętym zapaleniem,
•       bóle dużego palca u stopy, stawu kolanowego, kręgosłupa, nadgarstków lub kciuka,
•       napięta, zaczerwieniona skóra w okolicy stawów,
•       ograniczenie ruchomości stawów,
•       gorączka,
•       dreszcze,
•       ogólne uczucie rozbicia, zmęczenie,
•       złe samopoczucie,
•       trudności z zasypianiem,
•       guzki dnawe na stawach,
•       może nastąpić wydalanie białka z moczem.

Zignorowanie symptomów skazy moczanowej może sprawić, że choroba będzie się rozwijać i objawiać coraz boleśniej. Następne ataki będą bardziej nasilone oraz mogą objąć kolejne stawy. Dna moczanowa może dawać podobne objawy do infekcji bakteryjnej stawów, zwyrodnienia stawów czy też reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS).

Z uwagi na nasilenie objawów można wyróżnić kilka etapów skazy moczanowej:

1.     okres bezobjawowy (hiperurykemia),
2.     ostre napady zapalenia stawów, którym towarzyszy przejmujący ból,
3.     okres międzynapadowy (najczęściej wynosi od 6 miesięcy do 2 lat),
4.     dna zaawansowana, przewlekła (objawy występują stale).

Dna moczanowa – leczenie farmakologiczne

W razie wystąpienia symptomów dny moczanowej konieczna jest konsultacja z lekarzem pierwszego kontaktu. Z pewnością skieruje on na badania, które potwierdzą lub wykluczą skazę moczanową. Po pozytywnej diagnozie zaleci on odpowiednią terapię oraz z pewnością skieruje do specjalisty – reumatologa.

W leczeniu dny moczanowej stosuje się głównie niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), na które może zostać wystawiona e-recepta. Ponadto lekarz może zapisać glikokortykosteroidy lub kolchicynę. Im szybciej zostanie wdrożone odpowiednie leczenie, tym objawy szybciej ustąpią. Istotną częścią leczenia są również preparaty przeciwbólowe, ponieważ choroba ta z powodu bólu może utrudnić codzienne funkcjonowanie.

Leczenie dny moczanowej w głównej mierze opiera się na uśmierzaniu objawów bólowych oraz zapobieganiu kolejnym atakom. W przypadku długotrwałych i stale nawracających dolegliwości może zostać zalecone przyjmowanie probenecydu (lek zwiększa wydalanie kwasu moczowego z organizmu) lub allopurynolu (lek zmniejsza wytwarzanie kwasu moczowego).

Jeżeli skaza moczanowa towarzyszy innym chorobom, istotne jest także leczenie pozostałych schorzeń. Mogą one być współwinne rozwijających się w organizmie stanów zapalnych. W niektórych przypadkach lekarz może zalecać usunięcie guzków moczanowych lub kamieni nerkowych.

Dna moczanowa jest chorobą nieuleczalną, dlatego też jej leczenie opiera się na łagodzeniu objawów i unikaniu kolejnych ataków.

Czym leczyć dnę moczanową – domowe sposoby

Czym leczyć dnę moczanową w domu? Artretyzm powinien być leczony głównie poprzez zażywanie leków zapisanych przez lekarza specjalistę. Niemniej jednak domowe sposoby pomagają uśmierzyć ból i ograniczyć częstotliwość kolejnych napadów.

Oto kilka sprawdzonych domowych sposobów na dnę moczanową:

•       Przestrzeganie odpowiedniej diety ubogopurynowej (ubogiej m.in. w tłuste mięsa, podroby, wołowinę, wieprzowinę, wywary mięsne, owoce morza, fruktozę, rośliny strączkowe, szpinak).
•       Picie dużej ilości wody (minimum dwa litry płynów dziennie) – pozwoli to wypłukać nadmiar kwasu moczanowego.
•       Picie naparów z ziół o działaniu moczopędnym, czyli m.in. skrzypu polnego, liści z brzozy oraz korzenia mniszka lekarskiego.
•       Ostawienie alkoholu – w głównej mierze piwa.
•       Dbanie o aktywną stronę życia – wskazany jest ruch oraz aktywności fizyczne. Nie należy jednak nadmiernie obciążać stawów.
•       Utrzymanie prawidłowej wagi ciała.
•       W trakcie ataku dny moczanowej można przykładać lód do bolących stawów. Pomóc może także ich usztywnianie.
•       Leczenie cytryną, czyli picie soku z cytryny przez 12 dni.

Dna moczanowa to choroba, której objawy są niezwykle uciążliwe. Chorobie towarzyszy ból oraz stany zapalne stawów. Nieleczone schorzenie może nasilić występowanie bolesnych ataków. Dlatego już po wystąpieniu pierwszych objawów warto skonsultować się z lekarzem. Wprowadzenie odpowiedniego leczenia pomoże uśmierzyć dolegliwości oraz zmniejszy częstotliwość napadów. Wiadome jest bowiem, że jeżeli dna moczanowa zaatakuje raz, z dużym prawdopodobieństwem uderzy ponownie za jakiś czas.