Przyczyny i objawy mononukleozy. Czy nieleczona prowadzi do powikłań?

Napisano 08.12.2021 | Asystent Medyczny | Czas czytania: 3 min.

Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?

Wypełnij formularz w 5 minut ➡️

Zwykle zaczyna się podobnie jak angina – chorobie towarzyszy wysoka gorączka, zapalenie gardła oraz powiększenie węzłów chłonnych szyi. Z czasem do symptomów dochodzi powiększenie wątroby i śledziony, zatkany nos, obrzęk powiek, a także wysypka na podniebieniu – wtedy wiadomo już, że to nie angina, a mononukleoza. Co to jest za choroba? Na czym polega jej leczenie? Czy powikłania mononukleozy mogą być niebezpieczne? Podpowiadamy.

Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?

Wypełnij formularz w 5 minut ➡️

Czym jest mononukleoza i jak się rozwija?

Mononukleoza to choroba zakaźna, wywoływana przez wirusa Epsteina i Barr (w skrócie EBV) [1]. Schorzenie występuje najczęściej u nastolatków będących w okresie dojrzewania oraz u młodych dorosłych (pomiędzy 15 i 24. rokiem życia) [2]. 

Objawy mononukleozy 

Pierwsze objawy mononukleozy przypominają anginę, choroba powoduje bowiem wysoką gorączkę, zapalenie gardła oraz powiększenie węzłów chłonnych szyi [3]. Jakie jeszcze symptomy daje mononukleoza? Objawy, do których manifestacji dochodzi po kilku dniach to powiększenie narządów – wątroby oraz śledziony, a także wystąpienie nieżytu nosa i obrzęku powiek górnych. Inne symptomy, które mogą się pojawić w przebiegu mononukleozy to [1]: 

  • apatia; 
  • ból głowy; 
  • ogólne osłabienie;
  • przewlekłe zmęczenie;
  • wysypka na podniebieniu. 

W przypadku wystąpienia objawów mononukleozy zakaźnej należy się zgłosić do lekarza POZ. Specjalista poprowadzi diagnostykę w kierunku zakażenia wirusem mononukleozy zakaźnej (EBV) oraz przepisze odpowiednie leki. W trakcie kuracji konieczny jest oszczędzający tryb życia i leżenie w łóżku, na szczęście, jeśli pacjent skończył opakowanie przepisanego leku, może uzyskać kolejną receptę bez udawania się na wizytę stacjonarną do lekarza. Jest to możliwe dzięki bardzo wygodnemu rozwiązaniu, jakim jest recepta przez internet. Dokument wystawiony przez Internet jest pełnoprawny i można go zrealizować szybko w każdej aptece. 

Jak dochodzi do zarażenia mononukleozą?

Mononukleozą zakaźną można się zarazić od osoby, która [3]: 

  • choruje na mononukleozę zakaźną;
  • przechodzi zakażenie mononukleozą bezobjawowo; 
  • jest w trakcie rekonwalescencji po mononukleozie; 
  • jest nosicielem wirusa EBV. 

Do zakażenia dochodzi w wyniku bezpośredniego kontaktu ze śliną lub wydzielinami jamy nosa i gardła, rzadkością jest zarażenie wirusem EBV poprzez drogę kropelkową. 

Wysypka u osób chorych na mononukleozę 

W przebiegu mononukleozy zakaźnej może występować wysypka. Najczęściej ma ona postać punktowych wybroczyn na podniebieniu miękkim i twardym [3]. Inne możliwe skórne objawy mononukleozy to owrzodzenia oraz nadżerki narządów płciowych.

Okres zdrowienia – jak długo chory zaraża?

Wirus mononukleozy zakaźnej (EBV) wykazuje zdolność do latencji, czyli przechodzenia w stadium utajenia. Chorobotwórczy drobnoustrój pozostaje w organizmie na zawsze i może się okresowo uaktywniać [3]. Nawet jeśli objawy mononukleozy ustąpiły, ozdrowieniec może nadal wydalać wirusa w ślinie i innych wydzielinach i nim zarażać. Naukowcy podają, że zakaźność EBV wynosi od 6 miesięcy do nawet półtora roku [4] [5], ale wirus może być wydalany okresowo przez całe życie [6]. Przypuszcza się, że większość populacji została już zakażona wirusem EBV, ponieważ izolowanie osób zakażonych od niezakażonych jest praktycznie niemożliwe. 

Podejrzenie mononukleozy jest stawiane na podstawie objawów klinicznych. Diagnostyka opiera się o morfologię krwi, a także badanie aktywności aminotransferaz [1]. Jak zwalczana jest mononukleoza? Leczenie ma na celu przede wszystkim załagodzenie przebiegu choroby – w tym celu pacjentowi podawane są leki przeciwgorączkowe oraz w uzasadnionych przypadkach antybiotyki. Przechorowanie mononukleozy skutkuje trwałą odpornością na wirusa mononukleozy zakaźnej [3].

Niestety nie ma szczepionki na mononukleozę zakaźną, naukowcy wciąż nad tym pracują. Obecnie opracowywane są prototypy szczepionki przeciwko wirusowi EBV, testuje się je na gryzoniach [7]. W obliczu tej sytuacji najlepszym sposobem profilaktyki mononukleozy zakaźnej jest przestrzeganie podstawowych zasad higieny, a także unikanie wspólnego używania przedmiotów, które mogły mieć styczność ze śliną, na przykład naczyń lub sztućców.

Powikłania po mononukleozie

Jakie są konsekwencje nieleczonej lub nieprawidłowo leczonej mononukleozy? Powikłania po chorobie występują bardzo rzadko, szacuje się, że do ich rozwoju dochodzi u mniej niż 5% chorych [8]. Są one jednak możliwe. Należą do nich np. [1] [3]: 

  • łagodne powikłania hematologiczne;
  • niedrożność przewodów nosowych; 
  • powiększenie węzłów chłonnych;
  • utrudnienie oddychania spowodowane powiększeniem migdałków; 
  • zapalenie wątroby. 

Bardzo groźnym, bo potencjalnie śmiertelnym powikłaniem mononukleozy zakaźnej może być pęknięcie powiększonej chorobowo śledziony w następstwie urazu [9]. Z tego powodu w okresie choroby i rekonwalescencji wskazany jest oszczędzający tryb życia. Natomiast z trwałych następstw mononukleozy wymieniane są owrzodzenia i nadżerki narządów płciowych oraz ubytki neurologiczne [1]. Wykazano również związek pomiędzy wirusem mononukleozy zakaźnej i zachorowaniem na nowotwór, a konkretnie chłoniak Burkitta [10]. 

 

Bibliografia do artykułu:

  1. https://www.mp.pl/pacjent/choroby-zakazne/choroby/zakazenia-wirusowe/160210,mononukleoza-zakazna-u-doroslych
  2. Womack J., Jimenez M., Common questions about infectious mononucleosis, „American Family Physician”, 91 (6), 2015, s. 372–376
  3. https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/choroby/chorobyzakazne/74637,mononukleoza-zakazna
  4. Szczeklik A., Gajewski P. Interna Szczeklika. Wydawnictwo Medycyna Praktyczna (2017). 
  5. Cozad J. Infectious mononucleosis. Nurse Practitioner. 21 (3): 14-6 (1996).
  6. https://www.mp.pl/pytania/pediatria/chapter/B25.QA.19.7.3.
  7. https://www.dw.com/pl/szansa-na-szczepionk%C4%99-przeciwko-wirusowi-epsteina-barr/a-47017391
  8. Dunmire S.K. et al. Infectious Mononucleosis. Current topics in microbiology and immunology 390: 211–240 (2015). 
  9. Jabłoński J. et al. Samoistne pęknięcie śledziony w przebiegu mononukleozy zakaźnej – opis przypadku i przegląd piśmiennictwa. Przegląd Pediatryczny 40 (3): 186-190 (2010).
  10. Dobrzańska J. et al. Rola wirusów w etiopatogenezie chłoniaków nieziarniczych. Onkologia w Praktyce Klinicznej 2(2): 64-72 (2006). 

Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?

Wypełnij formularz w 5 minut ➡️

Informacje zawarte w dziale „Blog" serwisu NaszaRecepta.pl należy traktować jedynie jako informacyjno-edukacyjne. Treści te i porady w nich zawarte nie mogą w żadnym wypadku zastąpić bezpośredniego kontaktu z lekarzem i nie powinny być również uznawane za profesjonalną poradę medyczną. Wydawca serwisu NaszaRecepta nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystywanie porad z materiałów informacyjno-edukacyjnych bez wcześniejszej konsultacji ze specjalistą.