Przyczyny i leczenie przerostu gruczołu krokowego.

W wieku powyżej 50 lat wielu mężczyzn ma łagodny przerost gruczołu krokowego, co przyczynia się do wpływających na jakość życia objawów, w tym zaburzeń mikcji. W przypadku pojawienia się symptomów choroby, pomocna będzie wizyta u urologa i wykonanie zleconych przez niego badań. Jest to niezbędne do wykluczenia innych schorzeń, w tym między innymi raka, którego objawy mogą być podobne. Urolog, po dokonaniu diagnozy, zaproponuje prawdopodobnie pacjentowi stosowanie specjalistycznych leków, które opóźnią proces rozrostu prostaty lub zminimalizują dolegliwości choroby. Trzeba jednak liczyć się również z tym, że w niektórych przypadkach konieczne będzie wykonanie zabiegu, w tym usunięcie stercza. Co warto wiedzieć o przeroście prostaty u mężczyzn, jej przyczynach, diagnostyce i leczeniu?

Jaką funkcję spełnia gruczoł krokowy u mężczyzn?

Prostata (gruczoł krokowy/stercz) to męski narząd, który zlokalizowany jest pod pęcherzem moczowym i otacza cewkę moczową. Gruczoł krokowy u mężczyzn pełni bardzo ważną funkcję, ponieważ odpowiada za produkcję specjalnego płynu, który wchodzi w skład spermy. Stercz jest gruczołem hormonozależnym, a delikatny przerost gruczołu krokowego uznawany jest za jedną z naturalnych konsekwencji starzenia się męskiego organizmu. W niektórych przypadkach okazuje się jednak, że przerost jest zbyt intensywny, co wiąże się z nieprzyjemnymi dolegliwościami, a wówczas konieczny jest kontakt z lekarzem i wdrożenie leczenia. 

Powiększenie gruczołu krokowego – pierwsze objawy

Gdy prostata się powiększa, zaczyna uciskać na cewkę moczową, przez co mężczyzna może mieć problemy z oddawaniem moczu. Mowa tu nie tylko o słabszym strumieniu moczu, ale również o problemach z rozpoczęciem oddawania moczu. Mężczyzna może zmagać się także z częstym uczuciem parcia na mocz lub wrażeniem niepełnego opróżnienia pęcherza moczowego, co związane jest z wpuklaniem się gruczołu do pęcherza moczowego. Przerost gruczołu krokowego może dodatkowo dawać inne objawy. Ucisk na pęcherz może na przykład przyczyniać się do częstszej niż wcześniej potrzeby oddawania moczu, co widoczne jest szczególnie w nocy, gdy mężczyzna zmuszony jest do wstawania, by udać się do toalety. Powiększenie gruczołu krokowego może również prowadzić do częstszych infekcji układu moczowego, a także do niewydolności nerek.

W przypadku nawracających infekcji układu moczowego lub konieczności przyjmowania leków na prostatę, przydatna może być e-recepta. Jest to opcja, dzięki której pacjent będzie mógł szybko wykupić kończące mu się leki, gdy ciężko umówić się na stacjonarną wizytę lekarską.

Jak wygląda diagnostyka przerostu gruczołu krokowego?

Jeśli mężczyzna podejrzewa u siebie przerost gruczołu krokowego, powinien zgłosić się na badanie lekarskie. Jego podstawą będzie wywiad medyczny, ale konieczne będą również badania dodatkowe. Diagnostyka przerostu gruczołu krokowego obejmuje między innymi badanie per rectum. Prostata badana jest wówczas przez odbytnicę pacjenta, ponieważ gruczoł ten od tyłu sąsiaduje z odbytnicą. Trzeba również wiedzieć, że lekarz może zlecić także przezodbytnicze badanie USG i badanie ogólne moczu, a także pomiar siły przepływu moczu. W diagnostyce pomocne będzie dodatkowo sprawdzenie poziomu PSA we krwi pacjenta, a także weryfikacja parametrów pracy nerek. 

Podobne objawy do łagodnego przerostu gruczołu krokowego może dawać również nowotwór prostaty lub pęcherza moczowego. Bardzo ważne zatem jest, by wykonać odpowiednie badania, które ułatwią lekarzowi postawienie trafnej diagnozy i wdrożenie odpowiedniego leczenia.

Jaka jest prawidłowa wielkość gruczołu krokowego?

Prostata łagodnie powiększa się wraz z wiekiem, jednak zazwyczaj po 50 roku życia staje się poważnym problemem wielu mężczyzn. Jeśli zastanawiasz się, jaka jest prawidłowa wielkość gruczołu krokowego, najłatwiej będzie, jeśli porównasz wielkość i wygląd stercza do kasztana. Są to dwa płaty, które otacza torebka mięśniowa. Oczywiście przerost gruczołu krokowego to proces, który przebiega stopniowo i jego początkowe objawy nie są szczególnie nasilone. Jeśli jednak pacjent zbagatelizuje pierwsze symptomy, z czasem dolegliwości mogą się znacznie nasilić, a wówczas przerost prostaty może już stanowić poważne zagrożenie dla zdrowia pacjenta. Jak wspomniano wcześniej, początkowo przerost stercza przebiega łagodnie, ale jeśli pacjent nie zgłosi się w porę do lekarza, jest duża szansa, że dojdzie do poważnego rozrostu prostaty. Może wówczas pojawić się silny ból, co związane będzie np. z całkowitym zatrzymaniem moczu w pęcherzu.

Przyczyny przerostu prostaty

Należy wiedzieć, że z wiekiem przerost gruczołu krokowego pojawia się często, co związane jest ze zmianami gospodarki hormonalnej mężczyzny. Łagodny przerost prostaty oznacza, że wzrost tego gruczołu nie jest związany z infekcją czy procesem nowotworzenia. Konkretne przyczyny przerostu prostaty, czy też mechanizm powstawania zmian nie są do końca poznane, jednak istnieją prawdopodobne teorie dotyczące tego problemu. Jedna z nich mówi, że wraz z wiekiem, organizm mężczyzny wytwarza coraz mniejsze ilości testosteronu. Sprawia to, że zachwiane zostają proporcje dotyczące testosteronu i niewielkich ilości estrogenu, który również wytwarzany jest w organizmie mężczyzny. Inna teoria wspomina natomiast o pochodnej testosteronu, a konkretnie o dihydrotestosteronie (DHT), który produkowany jest przez prostatę i ma kontrolę nad jej rozrastaniem się. Zgodnie z tą teorią, wraz z wiekiem mężczyzny dochodzi co prawda do spadku ilości testosteronu w krwi, jednak poziom stężenia DHT wciąż jest wysoki, przez co komórki stercza stymulowane są do rozrostu. Czynniki ryzyka, jeśli chodzi o przerost prostaty, to między innymi wiek powyżej 50 lat, problemy z prostatą w rodzinie pacjenta, a także czasem usunięcie jąder.

Leczenie powiększonego gruczołu krokowego

Jeśli lekarz zdiagnozuje u pacjenta przerost gruczołu krokowego o niewielkim nasileniu, prawdopodobnie zaproponuje leczenie farmakologiczne, które będzie mieć na celu łagodzenie bądź redukcję dolegliwości i poprawę jakości życia pacjenta. Stosuje się wówczas najczęściej leki na bazie antagonistów receptora alfa, których działanie sprawia, że prostata mniej uciska na cewkę moczową, a także preparaty, które hamują produkcję DHT, przez co blokowany jest rozrost stercza. Gdy w grę wchodzi powiększony gruczoł krokowy, leczenie wspomagające obejmować może stosowanie preparatów na bazie wyciągów roślinnych. Pomocne mogą być np. artykuły zawierające wyciąg z pokrzywy lub wierzbownicy drobnokwiatowej. Leczenie farmakologiczne daje zazwyczaj bardzo dobre efekty, ale u niektórych mężczyzn może okazać się niewystarczające, a wówczas lekarz prawdopodobnie zaproponuje leczenie operacyjne. Stosowane najczęściej zabiegi to przezcewkowa elektroresekcja (TUR – usunięcie części prostaty, by zmniejszyć ucisk na pęcherz i ułatwić przepływ moczu) lub wyłuszczenie gruczołu krokowego.