Prawidłowy poziom cukru po jedzeniu — normy. Co powinno niepokoić?

Prawidłowy poziom cukru po jedzeniu — taki rezultat badania jest bardzo pożądany przez diabetyków. Kiedy wyniki badania cukru po jedzeniu powinny skłonić do wizyty u lekarza diabetologa? Czym grozi podwyższony poziom cukru we krwi? Podpowiadamy.

Jak badać poziom cukru we krwi?

Badanie poziomu cukru we krwi można wykonać w warunkach domowych, przy pomocy glukometru. W szczególności osoby, które chorują na cukrzycę, powinny regularnie badać swój poziom cukru. W przypadku cukrzycy typu 1 należy mierzyć poziom cukru [1]: 

• Norma cukru u dzieci, czyli jaki jest właściwy poziom glukozy u najmłodszych?

• na czczo, 
• przed każdym posiłkiem, 
• 2 godziny po spożyciu każdego posiłku, 
• przed wysiłkiem fizycznym, 
• po wysiłku fizycznym, 
• przed snem, 
• w nocy, w przypadku złego samopoczucia. 

Natomiast osoby z cukrzycą typu 2 powinny wykonywać badanie poziomu cukru we krwi kilka razy dziennie, w zależności od zaleceń lekarza oraz rodzaju i ilości stosowanej insuliny [2]. W sytuacji, gdy badanie wskaże na prawidłowy poziom cukru we krwi z palca po jedzeniu, lekarz może zadecydować o rzadszych kontrolach. 

Prawidłowy poziom cukru we krwi po jedzeniu — ile powinien wynosić?

Prawidłowy poziom cukru we krwi na czczo powinien wynosić od 70 do 100 mg/dl (3,3-5,5 mmol/l) [2] [3]. Jeśli otrzymano wartość pomiaru w przedziale [2] [3]: 

• 100-125 mg/dl — taki wynik może wskazywać na stan przedcukrzycowy. W tej sytuacji lekarz może zlecić wykonanie badania OGTT (doustny test obciążenia glukozą),
• powyżej 126 mg/dl — rozpoznawana jest cukrzyca. 

Natomiast jeśli chodzi o badanie cukru po jedzeniu i prawidłowy poziom cukru we krwi po jedzeniu, może on przekraczać 100 mg/dl, ale nie może wynosić więcej niż 180 mg/dl (po 2 godzinach od rozpoczęcia posiłku) [4]. 



Zarówno zbyt wysokie, jak i za niskie stężenie cukru we krwi, mogą być niebezpieczne dla zdrowia. Wyniki badania poziomu cukru we krwi powinien jednak zinterpretować lekarz, a nie pacjent. Jedynie specjalista jest w stanie orzec, czy istnieje konieczność wykonania dodatkowych badań, czy należy rozpoznać stan przedcukrzycowy lub cukrzycę. Prawidłowy poziom cukru we krwi po jedzeniu można skonsultować z lekarzem zdalnie, podczas teleporady. Specjalista podpowie, jaki jest prawidłowy poziom cukru po jedzeniu u zdrowego człowieka, doradzi także, co robić dalej. Dzięki rozwiązaniom takim jak recepta online pacjent może uzyskać na odległość także receptę na leki.

Normy poziomu cukru we krwi po jedzeniu — glikemia poposiłkowa

Z normami cukru po posiłku związany jest termin glikemia poposiłkowa. Tak nazywa się fachowo poziom cukru we krwi po spożyciu posiłku. W warunkach fizjologicznych stężenie glukozy we krwi zwiększa się po spożyciu posiłku, przy czym prawidłowy poziom glukozy po jedzeniu zwykle nie przekracza 120–140 mg/dl [5]. U zdrowych osób maksymalna glikemia poposiłkowa jest notowana po około 1 godzinie od rozpoczęcia posiłku, natomiast po 2-3 godzinach wraca do pierwotnej wartości [6].

Co wpływa na poziom cukru we krwi po posiłku?

To, czy u człowieka występuje prawidłowy poziom cukru we krwi po jedzeniu, zależy od wielu czynników. Bardzo istotne są między innymi [6]: 

• szybkość wchłaniania węglowodanów, 
• zmiany stężenia insuliny i glukagonu w krążeniu. Hormony te, produkowane przez trzustkę, odgrywają istotną rolę w regulacji stężenia glukozy we krwi. Insulina stymuluje transport glukozy do wnętrza komórek, przez co obniża się poziom glukozy we krwi [7], natomiast glukagon działa na odwrót. Hormon stymuluje uwalnianie glukozy z glikogenu wątrobowego, co zwiększa stężenie cukru we krwi [7].

Na poziom cukru we krwi po posiłku wpływają również [8] [9] [10] [11] [12]: 

• aktywność fizyczna — podejmowanie wysiłku fizycznego po posiłku wpływa korzystnie na glikemię poposiłkową, 
• choroby takie jak insulinooporność, otyłość, czy cukrzyca,
• rodzaj posiłku — pokarmy o wysokim indeksie glikemicznym powodują nagły wzrost poziomu cukru we krwi, warto z nich zrezygnować na rzecz jedzenia o niskim indeksie glikemicznym. Wystarczy kilka modyfikacji w jadłospisie, aby uzyskać prawidłowy cukier po obiedzie, 
• stres — hormony stresu zwiększają poziom cukru we krwi.

Hiperglikemia — co ją wywołuje i jak sobie z nią radzić?

Hiperglikemią nazywa się stężenie glukozy we krwi wynoszące na czczo powyżej 125 mg/dl, natomiast 2 godziny po posiłku — 180 mg/dl [13] [14]. Najczęściej hiperglikemia jest wywołana zaburzoną równowagą pomiędzy produkcją glukozy w wątrobie i jej wykorzystaniem przez organizm [15]. Jeśli chodzi o wtórne przyczyny hiperglikemii, należą do nich [15] [16]: 

• choroby przyczyniające się do uszkodzenia trzustki, np. hemochromatoza, mukowiscydoza, przewlekłe zapalenie trzustki lub rak trzustki,
• stosowanie niektórych leków (np. glukokortykoidów),
• zaburzenia endokrynologiczne, które wywołują oporność na insulinę: akromegalia, guz chromochłonny, zespół Cushinga.

Charakterystyczne objawy hiperglikemii to [15]: 

• bóle brzucha i głowy,
• nadmierne pragnienie, 
• nudności i wymioty,
• objawy neurologiczne,
• osłabienie organizmu, 
• senność,
• wielomocz, 
• utrata masy ciała. 

Leczenie hiperglikemii opiera się na [17] [19]:

• modyfikacji diety (wprowadzenie do jadłospisu produktów o niskim indeksie glikemicznym, takich jak: ciemne pieczywo, makarony, rośliny strączkowe, ryż preparowany termicznie, gruboziarniste kasze),
• modyfikacji stylu życia (zwiększenie aktywności fizycznej w ciągu dnia),
• regularnej kontroli glikemii,
• stosowaniu leków zmniejszających stężenie glukozy we krwi (takich jak np. metformina) oraz insuliny (insulinoterapię wdraża się po zdiagnozowaniu cukrzycy typu 1 lub cukrzycy typu 2). 

Hiperglikemia powinna być leczona, w przeciwnym wypadku może dojść do rozwoju poważnych powikłań, w tym również takich, które mogą zagrażać życiu. Konsekwencje nieleczonej hiperglikemii to między innymi [15] [18] [19]: 

• kwasica ketonowa,
• uszkodzenie narządu wzroku, nerek, nerwów, serca oraz naczyń krwionośnych. 

Kwasica ketonowa to schorzenie, które jest traktowane jako stan zagrożenia życia, ponieważ może przyczynić się do śmierci pacjenta [20]. W przebiegu choroby dochodzi do zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej, co powoduje niekorzystne przemiany metaboliczne, prowadzi do odwodnienia, zaburzeń świadomości, a nawet śpiączki. W sytuacji, gdy u pacjenta chorującego na cukrzycę zaobserwowano niepokojące objawy lub otrzymano niejednoznaczne lub nieprawidłowe wyniki cukru we krwi po jedzeniu, wskazana jest pilna konsultacja z lekarzem.

Źródła:

1. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/diabetes/in-depth/blood-sugar/art-20046628 [dostęp: 20.01.2023 r.]
2. https://diabetyk24.pl/blog-section/poziomy-glukozy-we-krwi [dostęp: 20.01.2023 r.]
3. https://www.who.int/data/gho/indicator-metadata-registry/imr-details/2380 [dostęp: 20.01.2023 r.]
4. https://www.cdc.gov/diabetes/managing/manage-blood-sugar.html [dostęp: 20.01.2023 r.]
5. Sieradzki J. Glikemia poposiłkowa — niezależny cel leczenia cukrzycy. Diabetologia Praktyczna 2009, 10 (1): 1–6
6. Bogumił Wolnik, Elżbieta Orłowska-Kunikowska. Hiperglikemia poposiłkowa i jej znaczenie w praktyce klinicznej. Choroby Serca i Naczyń, 2007, 4 (1): 10–17
7. https://cukrzyca.pl/cukrzyca/insulina-hormon-dajacy-zycie/ [dostęp: 20.01.2023 r.]
8. https://www.raleighmedicalgroup.com/blog/can-stress-raise-blood-sugar/ [dostęp: 20.01.2023 r.]
9. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/diabetes/symptoms-causes/syc-20371444 [dostęp: 20.01.2023 r.]
10. https://health.clevelandclinic.org/diabesity-the-connection-between-obesity-and-diabetes/ [dostęp: 20.01.2023 r.]
11. https://www.otsuka.co.jp/en/health-and-illness/glycemic-index/glucose-level/ [dostęp: 20.01.2023 r.]
12. Solomon, T.P.J., Tarry, E., Hudson, C.O. et al. Immediate post-breakfast physical activity improves interstitial postprandial glycemia: a comparison of different activity-meal timings. Pflugers Arch – Eur J Physiol 472, 271–280 (2020). https://doi.org/10.1007/s00424-019-02300-4
13. Villegas-Valverde CC, Kokuina E, Breff-Fonseca MC. Strengthening National Health Priorities for Diabetes Prevention and Management. MEDICC Rev. 2018 Oct;20(4):5.
14. Hammer M, Storey S, Hershey DS, Brady VJ, Davis E, Mandolfo N, Bryant AL, Olausson J. Hyperglycemia and Cancer: A State-of-the-Science Review. Oncol Nurs Forum. 2019 Jul 01;46(4):459-472.
15. Mouri MI, Badireddy M. Hyperglycemia. [Updated 2022 Apr 28]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2022 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK430900/
16. https://diabetes.org/healthy-living/medication-treatments/blood-glucose-testing-and-control/hyperglycemia [dostęp: 20.01.2023 r.]
17. Wolnik B. Elżbieta Orłowska-Kunikowska. Hiperglikemia poposiłkowa i jej znaczenie w praktyce klinicznej. Choroby Serca i Naczyń 2007, 4 (1): 10–17
18. https://www.webmd.com/diabetes/guide/diabetes-hyperglycemia [dostęp: 20.01.2023 r.]
19. https://www.cdc.gov/diabetes/managing/manage-blood-sugar.html [dostęp: 20.01.2023 r.]
20. https://www.mp.pl/pacjent/objawy/65985,kwasica-ketonowa [dostęp: 20.01.2023 r.]

Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?

Wypełnij formularz w 5 minut ➡️