Powiększona śledziona – czy to objaw poważnej choroby?

Powiększona śledziona może być efektem wielu groźnych dla zdrowia organizmu schorzeń i wręcz sygnalizować ich wystąpienie. Niekiedy wskazuje na infekcje wywołane przez drobnoustroje, w tym między innymi bakterie lub wirusy, a czasem towarzyszy infekcjom pasożytniczym. Może także wskazywać na obecność zmian nowotworowych, a oprócz tego na chorobę autoimmunologiczną czy obecność chorób układowych, a nawet na torbiele. Objawów związanych z powiększeniem śledziony nie powinno się lekceważyć, gdyż można doprowadzić do poważnych powikłań. Z artykułu dowiesz się więcej o możliwych przyczynach, diagnostyce i leczeniu wdrażanym przez lekarzy przy powiększeniu śledziony.

Przyczyny powiększonej śledzony

Śledziona jest niewielkim narządem, który zlokalizowany jest po lewej stronie jamy brzusznej – pod żebrami, pomiędzy żołądkiem i lewą nerką. Wielkość śledziony zależna jest m.in. od stopnia wypełnienia krwią. Jej długość u człowieka, którego organizm jest zdrowy, wynosi: 100-120 mm, szerokość 60-70 mm, natomiast grubość to 35-45 mm. Organ ten jest elementem układu limfatycznego i krwionośnego. Zadaniem śledziony jest m.in. oczyszczanie krwi. Oczyszcza krew ze starych i wadliwych krwinek (erytrocytów), ponadto stanowi również magazyn krwi. Narząd ten jest także ważnym elementem układu odpornościowego, ponadto jego zadaniem jest zwalczanie drobnoustrojów (bakterii, wirusów i innych patogenów).

Śledziona dorosłego człowieka, który jest zdrowy, nie powinna być wyczuwalna – wyczuwalna może być natomiast powiększona śledziona. Jak wyczuć ten organ? Jeśli w badaniu fizykalnym palcami można wyczuć śledzionę pod żebrami, jest to stan świadczący o pewnych nieprawidłowościach – np. o walce z infekcją. Powiększona śledziona może być efektem wielu schorzeń, więc jest to stan, który wymaga sprawdzenia. Jeśli zastanawiasz się, co oznacza powiększona śledziona, musisz wiedzieć, że często jest to pierwszy symptom tego, że z organizmem dzieje się coś niepokojącego. Powiększenie śledziony (splenomegalia) najczęściej nie jest stanem zagrażającym życiu, jednak w niektórych przypadkach może wiązać się z bardzo poważnymi schorzeniami, dlatego stanu tego nie można lekceważyć. Przy powiększonej śledzionie konieczna jest poszerzona diagnostyka. Leczenie dobiera się do zdiagnozowanej przyczyny dolegliwości. Jeśli konieczne będą leki z przepisu lekarza, opcją jest recepta przez internet. Jedną z jej zalet jest szybkość kontaktu z lekarzem i brak konieczności rezerwacji wizyty z wyprzedzeniem.

Przyczyny najbardziej prawdopodobne powiększonej śledziony

Powiększona śledziona przyczyny może mieć różne. Mowa między innymi o chorobach zakaźnych związanych z infekcjami wirusowymi lub bakteryjnymi, a także o infekcjach grzybiczych i pierwotniakowych, a nawet pasożytniczych. Powiększenie śledziony przyczyny może mieć również niezwiązane z infekcjami. Mowa między innymi o niektórych chorobach krwi i schorzeniach metabolicznych, a także o niektórych nowotworach. Za przyczynę uważa się również nowotwory stanowiące przerzut z innych narządów. Stan ten może towarzyszyć ponadto niektórym chorobom autoimmunologicznym i układowym. Do powiększenia śledziony może dojść również w związku z obecnością torbieli lub ropnia tego organu. Do przyczyn należy zaliczyć również niedokrwistość oraz choroby takie jak zakrzep, ucisk przez guz oraz zwężenie. Inną przyczyną mogą być choroby spichrzeniowe, które prowadzą do odkładania się różnych substancji w narządach.

Powiększona śledziona – potencjalne choroby

Wspomniano już, że powiększona śledziona może wiązać się z różnorodnymi przyczynami, a sporą część z nich stanowią różnego rodzaju infekcje. Problemem może być niemal każdy patogen, w tym infekcje bakteryjne, wirusowe, choroby grzybicze i pasożytnicze, a także pierwotniakowe. To właśnie w wyniku infekcji najczęściej powiększona śledziona objawy daje u dzieci. Symptom ten współistnieje na przykład przy takich chorobach jak różyczka, toksoplazmoza czy mononukleoza zakaźna. Organ ten powiększa się również przy malarii, ale malaria to nie jedyna opcja, gdyż do powiększenia tego narządu dochodzi również w przypadku przebiegu chorób takich jak gruźlica, kandydoza, dur brzuszny, borelioza czy choroba, jaką jest kiła, a nawet wirusowe zapalenie wątroby i cytomegalia. O czym świadczy powiększona śledziona oprócz tego? Jeśli chodzi o inne choroby, warto wiedzieć, że do powiększenia śledziony przyczynić może się reumatoidalne zapalenie stawów, sarkoidoza, a nawet marskość wątroby.

Powiększona śledziona w przypadku nowotworów    

Niestety nie jest wykluczone, że powiększona śledziona może być efektem choroby nowotworowej. Do powiększenia tego organu dochodzi nie tylko w przypadku raka śledziony, ale również w przypadku innego rodzaju nowotworów i ich przerzutów. Przyczyną może być np. rak szpiku i kości, czyli białaczka w różnych postaciach. Inną opcją są nowotwory węzłów chłonnych, czyli chłoniaki. Do powiększenia śledziony dochodzi również przy niektórych nowotworach systemu limfatycznego.

Powiększona śledziona – diagnostyka chorób

Pacjent, który podejrzewa powiększenie śledziony, powinien zgłosić się do lekarza. Objawy, które powinny zaniepokoić to między innymi ból z lewej strony brzucha, ból pleców, który promieniuje do lewego nadbrzusza, a także towarzyszące duszności. Nierzadko ponadto pojawiają się nudności, wymioty oraz osłabienie. Dolegliwość objawia się również czasem brakiem apetytu. Powiększenie śledziony objawy dawać może również takie, jak np. wrażenie pełności lub dyskomfort w obrębie jamy brzusznej. Objawiać może się także w postaci skłonności do występowania wybroczyn na skórze. Zwłaszcza powiększona śledziona w ciąży wymaga konsultacji z lekarzem. Podstawą diagnostyki jest szczegółowy wywiad medyczny, a także ocena wielkości powiększenia śledziony, poprzez wykonane badanie manualne. Powiększony narząd można wyczuć palcami w momencie, kiedy przekroczy 1,5 razy swoją wielkość.

Lekarz najlepiej będzie wiedzieć, czy powiększona śledziona o 2 cm to już w przypadku danego pacjenta powód do poważnych zmartwień i jakie środki zaradcze należy wdrożyć. Nieznacznie powiększona śledziona może świadczyć np. o mononukleozie. Organ umiarkowanie powiększony może wskazywać między innymi na choroby takie jak ostra białaczka, dur brzuszny, sarkoidoza czy WZW bądź gruźlica. Jeśli śledziona jest bardzo powiększona, sugerować może to np. malarię, chłoniaka, przewlekłą białaczkę lub zaawansowaną postać sarkoidozy. Powiększona śledziona jest również podstawą do skierowania pacjenta na dodatkowe badania, w tym między innymi na badania morfologii i biochemii krwi, a także USG jamy brzusznej lub rentgen jamy brzusznej, a nawet tomografię komputerową. Dalsze postępowanie diagnostyczne zależne jest od podejrzewanej przez lekarza przyczyny powiększenia śledziony.

Leczenie powiększonej śledziony

Należy pamiętać, że powiększona śledziona nie jest chorobą samą w sobie, tylko objawem pewnego schorzenia. Leczenie dobiera się zatem do zdiagnozowanej przez lekarza w danym przypadku choroby. W przypadku infekcji takiej jak przeziębienie wystarczy zazwyczaj dać organizmowi czas na uporanie się z chorobą, oszczędzając się w tym czasie i posiłkując się lekami przeciwzapalnymi. W przypadku poważniejszych schorzeń, leczenie jest niezbędne, a lek dobiera lekarz indywidualnie do przyczyny problemu. Leczenia nie wolno odwlekać, gdyż dolegliwość może mieć groźne powikłania, na które pacjent jest narażony szczególnie. Dojść może np. do hipersplenizmu czy pęknięcia śledziony, co może doprowadzić do krwotoku, a wówczas konieczne będzie zabieg jej usunięcia.

Śledziona, choć pełni ważne funkcje w organizmie, nie jest niezbędna do życia. Można funkcjonować bez tego organu – wówczas oczyszczaniem krwi zajmie się wątroba, a o odporność zadbają węzły chłonne. Oczywiście należy liczyć się z tym, że system odpornościowy osoby bez śledziony nie będzie funkcjonował tak dobrze, jak odporność innych osób.

Leczenie to podstawa, choć nie wszystko, gdy w grę wchodzi powiększona śledziona. Co jeść w tym przypadku, by wspomóc pracę organu? Menu powinno być zbilansowane oraz bogate w witaminy i składniki odżywcze w odpowiednich dawkach. Najlepiej w tej sprawie skonsultować się z dietetykiem, jednak w tym miejscu należy zaznaczyć, że ważny jest również sam sposób jedzenia, czyli unikanie dużych porcji, pośpiechu, jedzenia na noc, głodówek i drastycznych diet.