Posocznica – co warto o niej wiedzieć? Przyczyny, objawy i leczenie

Posocznica, zwana inaczej sepsą, wiąże się z nadmierną odpowiedzią organizmu na infekcję. Najczęściej przyczyną zakażenia są bakterie – meningokoki oraz pneumokoki, jednak posocznica może być wywołana również przez inne drobnoustroje, do których zalicza się wirusy oraz grzyby. Nie jest zaraźliwa, ponieważ sama w sobie nie jest chorobą, tylko zespołem ogólnoustrojowej reakcji zapalnej, która to jest wynikiem przedostania się drobnoustrojów przez barierę ochronną organizmu. Na sepsę zapaść może każda osoba z obniżoną odpornością, bez względu na wiek oraz płeć i może to stanowić poważne zagrożenie dla życia człowieka. Jak wygląda przebieg posocznicy i na czym polega jej leczenie? Zapraszamy do artykułu!

Co to jest posocznica?

Sepsa, czy też posocznica, to zakażenie, w przypadku którego rozwój następuje w bardzo szybkim tempie, przyczyniając się do pojawiania się zespołu objawów ze strony organizmu, co może być bardzo groźne dla chorego. Dopiero parę lat temu ustalona została precyzyjna definicja tego, co diagnozowane jest jako posocznica. Co to jest za dolegliwość? Mowa o nieprawidłowej reakcji układu immunologicznego na zakażenie, w związku z którą pojawia się wiele objawów ze strony organizmu, które mogą świadczyć o poważnych uszkodzeniach tkanek, zmianach na poziomie narządowym lub wręcz prowadzić do uszkodzenia całych narządów. Sepsa jest bardzo niebezpieczna, a duży procent jej przypadków kończy się niestety śmiercią. Nie jest ponadto wykluczona posocznica u dzieci, w tym nawet posocznica u noworodka, których skutki mogą być wręcz tragiczne. Diagnozuje się ją na podstawie specjalnej skali punktowej sepsy.

Jeśli w wyniku choroby swojej lub bliskiego wymagającego opieki pacjent nie ma możliwości udania się do lekarza stacjonarnie, a potrzebuje pilnie kontynuacji przyjmowanych dotychczas antybiotyków lub innych leków, rozwiązaniem może okazać się recepta przez internet. To szybki i bezpieczny sposób na otrzymanie niezbędnych w danej chwili medykamentów – SMS-a z kodem e-recepty można otrzymać już w kilka chwil, co skraca czas oczekiwania na potrzebne leki.

Posocznica – przyczyny

Sepsa to poważny problem, który rozwija się w związku z zakażeniem organizmu przez patogeny i wytwarzane przez nie toksyny. Mogą być to nie tylko bakterie, ale również wirusy i grzyby, których namnażanie się powoduje wytworzenie się ogólnej reakcji zapalnej w organizmie. Gdy w grę wchodzi sepsa, przyczyny bardzo często wiążą się z zakażeniem gronkowcami, choć posocznica może być również powodowana przez pneumokoki, meningokoki, a nawet przez zakażenie E. coli. Czynnik ryzyka związany z posocznicą to także niewłaściwa higiena jamy ustnej i skóry. Zagrożenie sepsą wzrasta ponadto u pacjentów po amputacjach, przeszczepach itd.

Sepsa przyczyny związane ma najczęściej z infekcją bakteryjną, wirusową lub grzybiczą. Wówczas dochodzi do reakcji układu odpornościowego przeciwko powstałej infekcji, który próbuje ją zwalczyć. Jeśli odporność organizmu jest zmniejszona, wówczas dochodzi do przełamania bariery odpornościowej organizmu, efektem czego jest zakażenie. Do przyczyn sepsy zaliczyć można również przebyte choroby takie jak zapalenie płuc, zakażenie układu moczowego oraz niedobory odporności. Zakażenie może dotykać w szczególności osoby starsze oraz noworodki i małe dzieci ze względu na ich osłabiony lub w pełni niewykształcony układ immunologiczny. W zależności od przyczyn wyróżnia się posocznicę noworodkową, dzieci, dorosłych oraz szpitalną. Ta ostatnia dotyka zwłaszcza tych osób, u których wykryte zostały choroby przewlekłe, a także pojawia się u pacjentów po operacji oraz po antybiotykoterapii (spożywane przez długi czas antybiotyki bez osłony), czy też chemioterapii. Ze względu na ciężki przebieg zakażenia i możliwe poważne powikłania, osoby z sepsą najczęściej wymagają leczenia na oddziale intensywnej opieki medycznej.

Co wywołuje posocznicę?

Jak wspomniano już wcześniej, posocznica powodowana może być przez różne patogeny i ich toksyny, które z niewiadomego powodu bardzo szybko rozprzestrzeniają się po całym organizmie, przyczyniając się do jego poważnej niewydolności. Mogą wywołać ją między innymi gronkowce, paciorkowce, pneumokoki, a także bakteria E. coli. Do zapalenia prowadzić mogą również grzyby, a wśród nich Candida albicans. Z kolei jeśli chodzi o wirusy, do zakażenia doprowadzić mogą między innymi patogeny, które powodują gorączki krwotoczne. Wielu pacjentów zastanawia się, czy istnieje szczepionka na posocznicę. Niestety należy wspomnieć, że nie ma szczepionki przeciwko sepsie. Jest jednak możliwość szczepienia się (immunoprofilaktyka) przeciwko bakteriom, które mogą wywoływać sepsę, a do nich zalicza się między innymi pneumokoki.

U najmłodszych dzieci dużym zagrożeniem jest posocznica meningokokowa. Meningokoki (z łac. Neisseria meningitidis) to Gram-ujemne bakterie, które przyczyniają się do zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych. Posocznica meningokokowa objawy początkowe daje w postaci gorączki oraz zmniejszonego apetytu. U pacjentów mogą wystąpić ponadto bóle mięśni i stawów, a także kaszel oraz kichanie. Objawem może być również nadmierna senność i uczucie ogólnego rozbicia. Posocznica gronkowcowa z kolei to zakażenie wywołane przez gronkowce, inaczej patogeny bakteryjne człowieka, które zaliczane są do bakterii Gram-dodatnich wywołujących skupiska przypominające grona. Mogą one dostać się do krwioobiegu, a także do mięśnia sercowego w wyniku kolonizacji cewników naczyniowych, które wprowadzane są do organizmu w czasie przeprowadzanych zabiegów.

Jak objawia się posocznica?

Posocznica to zakażenie, które wiąże się z szeregiem różnych objawów. Jeśli chodzi o pierwsze objawy, pojawia się głównie gorączka lub obniżona temperatura ciała, nierzadko poniżej 36 stopni. Wynikiem sepsy może być również ogólne osłabienie organizmu, spadek ciśnienia krwi, przyspieszone tętno, a także przyspieszony oddech. Wraz z rozwojem zakażenia pojawiają się inne objawy. Zaburzenia krzepnięcia krwi to jeden z kolejnych objawów, jaki daje sepsa. Wysypka jest kolejnym objawem, który zaobserwować można zwłaszcza na tułowiu oraz na kończynach. Infekcja może objawiać się również w postaci wymiotów oraz nudności. Posocznica objawy daje również w postaci zatrzymania wydzielania moczu. Sepsa objawy dawać może również w postaci zaburzenia świadomości, ponadto pacjent może odczuwać ból mięśni i brzucha. U osób z posocznicą mogą wystąpić ponadto dreszcze, a także może dojść do zblednięcia lub zasinienia obwodowych części ciała.

Posocznica – przebieg choroby

Zazwyczaj rozwój sepsy jest bardzo gwałtowny. Nie zawsze jednak posocznica pojawia się nagle – zdarza się, że początki choroby są powolne. Do jednego z pierwszych objawów zaliczyć można u chorego wysoką gorączkę oraz dreszcze, choć trzeba w tym miejscu zaznaczyć, że sepsa u dzieci nie zawsze wiąże się z wysoką gorączką – ta wręcz u najmłodszych czasem nie pojawia się wcale. Jeśli chodzi o inne objawy sepsy, wspomnieć należy między innymi o wybroczynowej wysypce, przyspieszeniu akcji serca i spadku ciśnienia krwi, ponadto charakterystyczna jest też bladość skóry. Wspomniane objawy wskazywać mogą na postać wstrząsową sepsy. Należy również zaznaczyć, że w niektórych przypadkach sepsa objawy u dorosłych i u dzieci może dawać jeszcze inne. U młodszych pacjentów pojawić mogą się na przykład zaburzenia świadomości, brak łaknienia i wymioty, biegunka, a nawet żółtaczka. Dojść mogą też symptomy wskazujące na zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, a także objawy uszkodzenia nerek. Nie jest wykluczone ponadto zapalenie stawów.

Biorąc pod uwagę to, jak długo rozwija się sepsa przy przebiegu piorunującym, nie ma co zwlekać z kontaktem z lekarzem, gdyż pacjent w kilka godzin może już być w stanie prowadzącym do śmierci. W tym przypadku pojawiają się oprócz gorączki wybroczyny (często rozległe na skórze i śluzówkach), a także objawy wstrząsu.

Posocznica – leczenie     

Gdy u pacjenta zostanie zdiagnozowana posocznica, należy działać jak najszybciej. Szczególnie szybkie wykrycie, a następnie eliminacja ognisk zakażeń, a także towarzyszących infekcji stanów zapalnych, z jakimi ma do czynienia pacjent, zwiększa szanse na powrót do zdrowia. Konieczna jest więc natychmiastowa pomoc lekarska w warunkach szpitalnych. W pierwszej kolejności podaje się choremu antybiotyki o szerokim spektrum działania. Stosuje się również kortykosteroidy, płynoterapię, a także leki, które obkurczają naczynia. By jednak leczenie było jak najskuteczniejsze, wykonuje się posiew krwi, dzięki czemu można ustalić celowaną antybiotykoterapię. Sepsa leczenie ma również dodatkowe. Mowa o lekach przeciwzakrzepowych i nasercowych.

Z racji możliwych groźnych skutków sepsy zdecydowanie nie powinno się lekceważyć objawów, jakie daje posocznica. Choroba ma bowiem nie tylko bardzo wysoką śmiertelność, ale również może wiązać się z szeregiem powikłań. Mowa między innymi o zmianach martwiczych ciała (w tym zwłaszcza palców rąk oraz nóg), a także o poważnych powikłaniach neurologicznych, jak chociażby mózgowe porażenie dziecięce czy napady padaczkowe. Może dojść ponadto do niewydolności ważnych narządów, między innymi wątroby oraz nerek.