Odra – objawy u dorosłych. Jak leczyć odrę?

Odra jest chorobą wysoce zakaźną, której ryzyko poważnych dla zdrowia i życia powikłań jest bardzo duże. Co prawda choroba została ze społeczeństwa niemal wyeliminowana, jednak wciąż stanowi zagrożenie dla osób, które nie są na nią uodpornione. Odra objawy na początku daje dość niespecyficzne, jednak wraz z pojawieniem się charakterystycznej wysypki, trudno pomylić ją z inną chorobą. Podpowiadamy, jak można zakazić się odrą i jakie symptomy pojawiają się u chorych dzieci i dorosłych. Dowiesz się również, czym grozi odra w ciąży, a także na czym polega w tym przypadku profilaktyka.

Charakterystyka odry jako choroby zakaźnej.

Odra to choroba zakaźna, o której prawdopodobnie słyszał każdy. Jest to choroba wirusowa, która wiąże się z zarażeniem wirusem odry (paramyxowirus). Zgodnie z klasyfikacją, jest to choroba dróg oddechowych, choć niewątpliwie odra objawy daje nie tylko obejmujące układ oddechowy – jej charakterystycznym symptomem jest specyficzna wysypka na całym ciele. Choroba ta ma również bardzo wysokie ryzyko pojawienia się powikłań, ponadto u niektórych pacjentów (zwłaszcza najmłodszych dzieci i pacjentów z osłabioną odpornością) może być śmiertelna.

Nie istnieje specyficzny lek na odrę. Raczej stosuje się w tej sytuacji leczenie objawowe, które polega na łagodzeniu gorączki i objawów towarzyszących chorobie. Ze względu na to jednak, że osoba chora zaraża, najlepiej pozostać w izolacji. Wyjazd do przychodni po receptę na leki nie jest najlepszym pomysłem, dlatego w tej sytuacji dobrym rozwiązaniem jest e-recepta online. Można uzyskać ją bez wychodzenia w domu, zaledwie w kilka minut.

Przyczyny odry.

Do zachorowania na odrę dochodzi w przypadku kontaktu w paramyxowirusem. Główną przyczyną odry jest zatem kontakt z osobą zakażoną. Tu należy podkreślić, że często zdarza się, że osoba ta nie wie jeszcze, że choruje właśnie na odrę, a już zarażać może innych. Szerzej ten temat omówiony będzie w dalszej części artykułu.

Dzięki wykonywanym szczepieniom, dziś odra jest chorobą, która występuje bardzo rzadko. Zazwyczaj odra u niemowlaka się nie pojawia. Wiąże się to z faktem obowiązkowych szczepień przeciwko tej chorobie, jednak nie jest wykluczone, że zachorują maluszki, które jeszcze szczepione nie były. Mowa o dzieciach powyżej 6. miesiąca życia, gdyż w tym czasie kończy się odporność, którą mają one od matki. Trzeba jednak wiedzieć, że każda osoba, która nie przechodziła odry w dzieciństwie i nie była na nią szczepiona ma wysokie ryzyko zarażenia się odrą. Jeśli dziecko przejdzie odrę w wieku dziecięcym, uodparnia się na wirusa na całe życie, czyli nie zachoruje w wieku dorosłym.

Objawy odry – jak ją rozpoznać?

Gdy w grę wchodzi odra, objawy stanu zaawansowanego są dość charakterystyczne, więc zazwyczaj trudno je pomylić z inną chorobą. Początkowe symptomy nie są jednak bardzo specyficzne. Zanim zatem pojawi się charakterystyczna wysypka, często pacjent myśli, że ma do czynienia z przeziębieniem lub grypą. Jest to niestety problem, gdyż w tym czasie może już zarażać, co szerzej omówimy w dalszej części tekstu.

Jednym ze specyficznych dla odry objawów jest wysypka. Jej obecność zauważyć można na całym ciele chorego. Wysypka nie jest jednak jedynym objawem, jaki daje odra. Choroba objawy daje również podobne do przeziębienia czy grypy i to właśnie one występują na początku zakażenia. W jej przypadku pojawia się zatem katar, ból gardła i kaszel, a także wysoka temperatura, zapalenie spojówek, światłowstręt i zaczerwienienie oczu, ponadto zauważyć można również lekkie zaczerwienienie śluzówki jamy ustnej. Odra objawy u dzieci daje dość podobne do objawów występujących u osób dorosłych, jednakże wraz z wiekiem chorobę zazwyczaj przechodzi się trudniej, ponadto jest ona wówczas większym zagrożeniem dla zdrowia pacjenta.

Jak dochodzi do zarażenia odrą?

Jak wspomniano już wcześniej, odra objawy daje po zarażeniu się wirusem paramyxowirus. Odrą zarazić można się drogą kropelkową oraz poprzez bezpośredni kontakt z wydzieliną z dróg oddechowych zakażonego. Trzeba wiedzieć, że jest to niestety choroba o wysokiej zakaźności. W przypadku bezpośredniego kontaktu z osobą zarażoną istnieje duże prawdopodobieństwo, że choroba pojawi się u pacjenta bez odporności – zwłaszcza jeśli przebywa z osobą chorą (kichającą i kaszlącą) w jednym pomieszczeniu przez dłuższy czas. Stosunkowo rzadko zdarza się natomiast, że do zarażenia odrą dochodzi w związku z kontaktem z przedmiotami dotykanymi przez chorego, choć nie jest to całkowicie wykluczone. Wirus potrafi przetrwać w powietrzu przez parę godzin, a na powierzchniach utrzymuje się przez 2 godziny – teoretycznie więc w ten sposób również można się nim zarazić.

Należy ponadto wiedzieć, że odra objawy daje po pewnym czasie od zarażenia. Okres wylęgania choroby to zazwyczaj 9-14 dni, choć czas ten może się wydłużyć w niektórych przypadkach nawet do 3 tygodni od kontaktu z wirusem. Wiele osób zastanawia się ponadto, jak długo chory zaraża. Należy zaznaczyć, że od osoby chorej można zarazić się odrą w 3-5 dni przed pojawieniem się u niej wysypki i aż do 3-4 dni od jej pojawienia się.

Czy odrze zawsze towarzyszy wysypka?

Gdy u pacjenta rozwija się odra, objawy początkowe przypominać mogą infekcję wirusową dróg oddechowych. Z czasem jednak pojawia się specyficzna wysypka. Odra jest wówczas łatwa do zdiagnozowania, gdyż jest to objaw charakterystyczny tej choroby. W początkowej fazie wysypka wygląda jak pojedyncze plamki, które stają się z czasem grubsze i zlewają się. Zmiany skórne w dalszej fazie przybierają charakter plamisto-grudkowy. W pierwszej kolejności zauważyć można plamy za uszami chorego, a następnie pojawiają się również na jego twarzy, by potem rozprzestrzenić się na pozostałą część tułowia, czyli na szyję, brzuch i plecy, a także na kończyny górne i dolne. Wysypka ta po kilku dniach zaczyna się samoczynnie złuszczać. Warto wiedzieć, że gdy pojawia się u zarażonego pacjenta wysypka, spada wysoka gorączka. Wiele osób zastanawia się ponadto, czy odra swędzi. Należy w tym miejscu podkreślić, że zmiany skórne, które pojawiają się przy odrze, nie są swędzące.

Odra u dzieci i dorosłych – jak przebiega?

Choć wiele osób odrę kojarzy z chorobą wieku dziecięcego, należy pamiętać, że na wirusy narażone są również osoby dorosłe, które w dzieciństwie choroby tej nie przechodziły i nie były na nią szczepione. Jak wspomniano już wcześniej, odra objawy ma podobne u dzieci i u dorosłych, jednak trzeba pamiętać, że wraz z wiekiem chorobę przechodzi się zazwyczaj gorzej, ponadto jest bardziej niebezpieczna i rośnie ryzyko hospitalizacji. Gorączka u osób dorosłych chorujących na odrę może sięgać nawet 40 stopni, a wysypka może również mieć wybroczyny czy krwiste wysięgi. Zdarza się jednak, że również dzieci przechodzą odrę bardzo ciężko – wówczas pojawia się u nich wysypka krwotoczna, a nawet drgawki.

Gdy w grę wchodzi odra u dorosłych, w grupie podwyższonego ryzyka powikłań są pacjenci o obniżonej odporności, osoby z niedoborami pokarmowymi i niedoborami witaminy A, a także pacjenci zmagający się z nowotworami złośliwymi, chorujący na AIDS, przyjmujący leki osłabiające odporność, a także kobiety ciężarne.

Możliwe powikłania po przechorowaniu odry.

Niektórym wydawać może się, że odra objawy daje niezbyt poważne. Należy jednak wiedzieć, że sam przebieg choroby, to nie wszystko. Wielu pacjentów zmaga się również z powikłaniami po odrze – występują one aż u 30% osób, które na odrę chorowały. Zazwyczaj pojawiają się one u najmłodszych pacjentów. Wówczas dojść może między innymi do zapalenia krtani czy zapalenia ucha środkowego, a nawet do zapalenia płuc. Jeśli chodzi o powikłania odry, wspomnieć należy również o możliwości wystąpienia drgawek i biegunki.

Opisane wyżej powikłania to jednak drobnostka, biorąc pod uwagę możliwe powikłania neurologiczne, które najczęściej dotyczą pacjentów z osłabioną odpornością. Wówczas dojść może do zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenia mięśnia sercowego, zapalenia mózgu, a także do zapalenia rdzenia kręgowego. Powikłania te mogą przyczynić się do niepełnosprawności, śpiączki, a nawet śmierci. Niektóre powikłania, jak chociażby LESS, rozwijają się po kilku-kilkunastu latach od przechorowania odry i mogą nawet skończyć się śmiercią. Najwyższe ryzyko powikłań mają pacjenci z niedoborami odporności – w ich przypadku odra ma zazwyczaj ciężki przebieg, a jej powikłania są poważne.

Należy wiedzieć, że odra leczenie ma jedynie objawowe. Gdy pacjentowi towarzyszy wysoka gorączka, podaje mu się leki przeciwgorączkowe. Lekarz przepisać może również środki redukujące kaszel. Ze względu na możliwy światłowstręt w tym czasie, konieczne może być również zasłonięcie okien w pokoju chorego, a także zakraplanie oczu łagodzącymi preparatami. Jeśli dojdzie do nadkażeń bakteryjnych (zakażenia uszu, zapalenia płuc), konieczna jest również w tej sytuacji antybiotykoterapia. Chorym zaleca się odpoczynek, odpowiednie nawodnienie i zdrowe odżywianie.

Odra w czasie ciąży – czy jest groźna?

Kobiety ciężarne powinny mieć się szczególnie na baczności, jeśli nie mają odporności. Odra w ciąży może być bowiem bardzo niebezpieczna. Przyczynić może się między innymi do poronienia lub przedwczesnego porodu. Jej konsekwencją może być ponadto wewnątrzmaciczna śmierć płodu lub niska masa urodzeniowa dziecka. Gdy kobieta zachoruje na odrę w ciąży, ma większe ryzyko poważnych powikłań i mowa tu zarówno o ciężarnej, jak i jej dziecku. Dojść może u kobiety między innymi do biegunki, zapalenia płuc, a nawet zapalenia mózgu, ponadto nie jest wykluczona śmierć pacjentki.

Profilaktyka odry – szczepienia.

Odra należy do chorób, których zakaźność jest bardzo wysoka. Samo zakażenie również jest nieprzyjemne, gdyż odra objawy potrafi dawać bardzo nasilone. Pozostaje również kwestia ryzyka powikłań. Na szczęście problem nie jest bez wyjścia, gdyż można skupić się na profilaktyce. Bardzo ważne w przypadku odry są szczepienia, które redukują ryzyko zachorowania – ich skuteczność wynosi aż 98%. Zazwyczaj pierwszą dawkę podaje się dzieciom w 13-14 miesiącu życia, a następnie podaje się dawkę przypominającą do 10 roku życia. Zwykle szczepienia na odrę wykonuje się w szczepionce MMR, która zapewnia ochronę nie tylko przed odrą, ale również przez świnką i różyczką. Szczepienie zapewnia przeciwciała, dzięki którym udało się niemalże wyeliminować w społeczeństwie zachorowalność na tą niebezpieczną chorobę. Dla dziecka moment szczepienia może być nieco nieprzyjemny i bolesny, jednak jest to kwestia drugorzędna, biorąc pod uwagę korzyści ze szczepienia.

Jeśli chodzi o pozostałe zasady profilaktyki, osobom, które mają niedobory odporności podaje się po kontakcie z chorym immunoglobuliny – jest to tzw. profilaktyka bierna. Ważna jest również izolacja osób chorych na odrę, a także tych, które miały z nimi kontakt i mogą potencjalnie być zarażone (dla przypomnienia okres wylęgania choroby może sięgać nawet 3 tygodnie, a pacjent może zarażać swoje otoczenie zanim pojawi się u niego charakterystyczna dla tej choroby wysypka).