Obrzęk limfatyczny – jak go leczyć, jakie są jego przyczyny i objawy?

Obrzęk limfatyczny jest stanem, w przebiegu którego dochodzi do gromadzenia się nadmiaru chłonki w tkankach. Zgromadzona w nadmiarze limfa skutkuje obrzękiem. Problemem może być jedna kończyna, jednak w niektórych przypadkach powstający obrzęk obejmować może również kończynę drugą. Do gromadzenia limfy dojść może ponadto nie tylko w rejonie rąk czy stóp, ale również u niektórych osób zauważyć można opuchliznę klatki piersiowej czy głowy. Co jeszcze należy wiedzieć o obrzęku i przyczynach jego powstawania? Jak wygląda przebieg tego stanu u osoby, która choruje? Na czym polega leczenie i czy zawsze jest tu konieczność operacji? Odpowiedzi na powyższe pytania znajdziesz w artykule.

Czym jest obrzęk limfatyczny?

Obrzęk limfatyczny to stan organizmu, w przypadku którego dochodzi do zastoju limfy. By nieco szerzej wyjaśnić to schorzenie, należy przypomnieć, czym jest układ limfatyczny. W jego skład wchodzą narządy i naczynia limfatyczne. W układzie limfatycznym produkowane są limfocyty, a te zaś transportowane są wraz z białkami w płynie ustrojowym zwanym limfą. Rola układu limfatycznego to między innymi pochłanianie płynu międzykomórkowego, a także zapewnianie organizmowi ochrony przed chorobami. Pomaga on ponadto w usuwaniu toksyn. Gdy dochodzi do zastoju limfy, płyn śródmiąższowy bogatobiałkowy gromadzi się w przestrzeniach międzykomórkowych obecnych w skórze oraz w tkance podskórnej. Wyróżnić można niejedną przyczynę obrzęku limfatycznego, dlatego w tym przypadku potrzebna jest najczęściej poszerzona diagnostyka. Gdy pacjent ma do czynienia z obrzękiem, początkowo zauważyć można zazwyczaj lekką asymetrię między zdrowymi i objętymi schorzeniem tkankami. Z czasem pojawia się tkliwość i ból danego miejsca, a także dodatkowe objawy.

Jak objawia się obrzęk limfatyczny?

Warto wiedzieć, że obrzęk limfatyczny objawy daje zazwyczaj dość zauważalne. Zazwyczaj problem to limfatyczny obrzęk kończyn. Może być to na przykład obrzęk obejmujący ręce (w tym dłonie). Gdy problem obejmuje kończyny dolne, wówczas pojawia się limfatyczny obrzęk nóg lub obrzęk limfatyczny kostki. Nie jest jednak wykluczone, że stan ten pojawi się również w innych rejonach ciała, w tym np. w okolicy głowy czy tułowia – możliwy jest nawet obrzęk limfatyczny brzucha. Wówczas w danym rejonie skóry zaobserwować można na początku lekki obrzęk. W miarę nasilenia objawów skóra w tym miejscu staje się coraz twardsza i napięta, co skutkować może pojawieniem się dolegliwości bólowych.

Na tym dolegliwości pacjenta się nie kończą, gdyż dochodzą również problemy takie jak ograniczenie ruchu czy uczucie mrowienia i drętwienia, a także ciężkości. Osoby zmagające się z zaawansowaną chorobą mogą ponadto odczuwać piekący ból, a ich skóra traci elastyczność. Nieleczona dolegliwość może postępować, a wówczas możliwe jest nawet uszkodzenie naczyń limfatycznych czy deformacja ciała chorego pacjenta. Może również wystąpić stwardnienie skóry przedniej części stopy, jeśli obrzęk dotyczy kończyn dolnych. Gdy stan jest już szczególnie zaawansowany, dochodzi do procesu, jakim jest włóknienie, a postać najbardziej poważna obrzęku limfatycznego to pojawienie się tzw. słoniowacizny. Leczenie obrzęku limfatycznego wymaga niejednokrotnie połącznia wielu metod jednocześnie. Jeśli pacjent wymagać będzie farmakoterapii, sprawdzi się e-recepta online. Umożliwia ona szybki kontakt z lekarzem o dowolnej porze dnia, bez potrzeby wcześniejszej rezerwacji wizyty z wyprzedzeniem.

Przyczyny obrzęku limfatycznego

Wyróżnić można obrzęk limfatyczny pierwotny i wtórny. Pierwotna postać tego schorzenia wiąże się z wadami układu limfatycznego lub niektórymi chorobami genetycznymi, które mogą uwidaczniać się już po urodzeniu. Postać wtórna obrzęku limfatycznego to z kolei efekt uszkodzenia składowych tego układu w wyniku stanów zapalnych lub urazów. Wtórny obrzęk limfatyczny może pojawić się jako dolegliwość współtowarzysząca niektórym nowotworom czy RZS. Ten obrzęk ponadto często występuje również w ciąży i po niektórych zabiegach. Jeśli chodzi o nabyty obrzęk limfatyczny, przyczyny związane mogą być z infekcją pasożytniczą i przewlekłą niewydolnością żylną, ponadto może być to powikłanie zapalenia węzłów chłonnych lub skóry.

Do obrzęku prowadzić mogą również oparzenia, a także infekcje bakteryjne i grzybicze. Wpływ mają również nowotwory i otyłość. Przyczyną może być również przebyta operacja raka piersi oraz stosowana radioterapia. Wśród przyczyn pojawiają się także urazy i zakażenia – w tym powstałe podczas nieprawidłowej pielęgnacji paznokci na rękach oraz nogach. Początkowo obrzęk może być co prawda bezbolesny i niewielki, jednak już na tym etapie warto zasięgnąć porady, udając się na konsultację do specjalisty.

Diagnostyka i rozpoznanie obrzęku limfatycznego

Gdy u pacjenta pojawia się obrzęk limfatyczny, podstawą jest zlokalizowanie jego przyczyny, a następnie jej wyeliminowanie. Jeśli z układem limfatycznym dzieje się coś nie tak, organizm wysyła pewne sygnały. Już pierwsze objawy dolegliwości wskazujących na chorobę powinny skłonić pacjenta do konsultacji ze specjalistą. Podstawowym badaniem obrazowym w przypadku podejrzenia obrzęku limfatycznego jest limfoscyntygrafia. Dzięki temu badaniu można nie tylko potwierdzić obrzęk, ale również określić stopień jego nasilenia. Lekarz może zlecić pacjentowi również badania dodatkowe, w tym USG metodą Dopplera i rezonans magnetyczny. Zaleca się ponadto także tomografię komputerową. Istnieje wiele metod leczenia, ponadto istnieją również techniki, które pomagają w poprawie stanu zdrowia – dobiera się je oczywiście indywidualnie.

Ćwiczenia i dieta na obrzęk limfatyczny. Jak go leczyć?        

Jeśli zmagasz się z obrzękami kończyn lub tułowia, musisz wiedzieć, że Twoja codzienność może mieć tu bardzo duże znaczenie. Jak zlikwidować obrzęk limfatyczny? Zredukować dolegliwości można poprzez umiarkowaną aktywność fizyczną i dobranie odpowiedniej diety. Rozwiązaniem może być terapia przeciwobrzękowa. Dobrze wybrać się do fizjoterapeuty, który zaproponuje specjalne ćwiczenia na obrzęk limfatyczny nóg czy innych partii ciała. Ich zadaniem ma być stymulowanie mięśni, by limfa mogła łatwiej przepływać. Takie ćwiczenia można z powodzeniem wykonywać samodzielnie w domu i zdecydowanie warto to robić, by polepszyć swój stan i zmniejszyć ryzyko postępowania dolegliwości. Pozostając w temacie ćwiczeń, warto wiedzieć, że sprawdzić może się również pływanie, a także specjalny masaż, czyli ręczny drenaż limfatyczny, który może ponadto rozluźnić zmęczone mięśnie, a także poprawia elastyczność skóry.

Bardzo dobrze sprawdza się wywołanie kontrolowanego ucisku poprzez specjalny bandaż na obrzęk limfatyczny, ponadto postawić można również na odzież uciskową. Lekarz zaproponować może również pneumatyczne urządzenia uciskowe – takie urządzenia ma niejedna klinika leczenia obrzęków limfatycznych, jednak należy wiedzieć, że nie jest to metoda dedykowana wszystkim pacjentom. Nie mogą z niej korzystać np. osoby, u których występuje zakrzepica. Ważne jest również utrzymywanie higieny skóry w miejscu, które objęła choroba i unikanie zakażeń mogących go zwiększać. W profilaktyce zaleca się ponadto wysokie układanie kończyny m.in. podczas odpoczynku. Niekiedy przepisuje się pacjentom tabletki na obrzęk limfatyczny, których zadaniem jest wspieranie pracy układu limfatycznego. Inną opcją jest maść na obrzęki limfatyczne, która ułatwi pielęgnację miejscową skóry i najbliższych tkanek. Po konsultacji z lekarzem postawić można również na ziołowe napary i okłady, które zredukują obrzęk i jego powikłania.

Obrzęki limfatyczne a nawroty

Należy wiedzieć, że opuchlizna związana z obrzękiem limfatycznym ma skłonność do nawrotów. Niestety należy mieć na uwadze, że nie istnieją cudowne tabletki na pierwotny obrzęk limfatyczny, które problem wyeliminują całkowicie, ponieważ nie ma możliwości całkowitego wyleczenia – zmiany najczęściej nie są odwracalne. Możliwe jest zminimalizowanie nieprzyjemnych objawów, by ułatwić pacjentowi codzienne funkcjonowanie. W leczeniu zazwyczaj stawia się na redukcję lub eliminację obrzęku, jednak zazwyczaj ma ona charakter tymczasowy. W przypadku wtórnego obrzęku limfatycznego szansa na wyleczenie jest realna, o ile pacjent w porę uzyska stosowną pomoc medyczną i zostanie ona dopasowana do faktycznej przyczyny problemu. W skrajnych przypadkach niezbędna może okazać się konieczność interwencji chirurgicznej. Operacja może wiązać się z pomostowaniem limfatycznym lub przeniesieniem węzłów chłonnych, ponadto pomocna może być liposukcja.

Konsekwencji zaniechania leczenia może być wiele. Nieleczony obrzęk może przyczynić się do upośledzenia ruchomości kończyn. Problemem może być nie tylko obniżenie sprawności kończyn, które może grozić kontuzją. Może również dojść do problemów z równowagą, ponadto obrzęk może doprowadzić do obniżenia samooceny pacjenta, ze względu na wygląd jego ciała.