Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?
Nadciśnienie tętnicze, czyli podwyższone ciśnienie krwi, wykrywa się często przypadkowo, podczas rutynowego badania pomiaru ciśnienia. Początkowo choroba ta może nie dawać żadnych objawów. Gdy jednak nadciśnienie się rozwinie, konsekwencje mogą być bardzo poważne – schorzenie może doprowadzić do niewydolności nerek i układu krążenia lub nawet wywołać zawał serca albo udar mózgu. Jak rozpoznać nadciśnienie tętnicze? Co to jest? Czy da się zapobiec tej podstępnej chorobie? Podpowiadamy.
Spis treści
Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?
Nadciśnienie tętnicze – przyczyny
Nadciśnienie tętnicze dzieli się na tzw. nadciśnienie pierwotne oraz nadciśnienie wtórne. Nadciśnienie pierwotne występuje u ponad 90% chorujących pacjentów, dokładna przyczyna choroby nie została jeszcze poznana, za czynnik etiologiczny uznaje się połączony wpływ predyspozycji genetycznych, środowiska oraz stylu życia [1].
- choroby nadnerczy – np. zespół Cushinga;
- choroby nerek – np. ostre i przewlekłe zapalenie kłębuszków nerkowych lub zwyrodnienie wielotorbielowate nerek;
- choroby neurologiczne – np. guz mózgu lub zespół Guillaina-Barrego;
- choroby tarczycy – w tym przede wszystkim nadczynność gruczołu;
- choroby układu krążenia – np. koarktacja aorty (zwężenie cieśni aorty);
- hiperwolemia (zbyt duża objętość płynu w łożysku naczyniowym);
- łagodny rozrost prostaty;
- zespół obturacyjnego bezdechu sennego.
- ból w klatce piersiowej;
- nadmierne zmęczenie;
- nudności;
- problemy ze snem;
- pulsujący ból głowy;
- szumy w uszach;
- zaburzenia widzenia.
- genetyczne – za rozwój nadciśnienia mogą odpowiadać wrodzone mutacje genetyczne. Ich wystąpienie zwiększa podatność na czynniki środowiskowe, które wywołują chorobę. Nadciśnienie tętnicze można także odziedziczyć, badania na ten temat są wciąż prowadzone;
- środowiskowe – ekspozycja na nadmierny stres, nadużywanie alkoholu, niewielka aktywność fizyczna, otyłość, palenie tytoniu, zbyt duże spożycie sodu, źle zbilansowana dieta.
- pacjent powinien założyć mankiet aparatu na odsłonięte ramię, istotne jest, aby znalazł się on około 2-3 centymetry nad zgięciem łokciowym i po zapięciu ściśle przylegał do ramienia.
- po założeniu mankietu należy uruchomić urządzenie i stopniowo wypełnić mankiet powietrzem;
- ciśnieniomierz automatycznie wypuści powietrze z mankietu w odpowiednim momencie i wyświetli wynik pomiaru.
- I (łagodne nadciśnienie) – ciśnienie tętnicze skurczowe wynosi pomiędzy 140 a 159 mm Hg, natomiast ciśnienie tętnicze rozkurczowe pomiędzy 90 a 99 mm Hg;
- II (umiarkowane nadciśnienie) – ciśnienie tętnicze skurczowe wynosi pomiędzy 160 a 179 mm Hg, natomiast ciśnienie tętnicze rozkurczowe pomiędzy 100 a 109 mm Hg;
- III (ciężkie nadciśnienie) – ciśnienie tętnicze skurczowe jest równe lub wynosi więcej niż 180 mm Hg, natomiast ciśnienie tętnicze rozkurczowe jest równe lub wynosi więcej niż 110 mm Hg.
- morfologia;
- badanie ogólne moczu;
- badanie poziomu cholesterolu i trójglicerydów;
- badanie poziomu kreatyniny w surowicy krwi;
- badanie stężenia kwasu moczowego w surowicy krwi;
- badanie stężenia potasu w surowicy krwi;
- badanie stężenia sodu w surowicy krwi;
- glukoza na czczo.
- drżenia mięśniowe;
- nagły wzrost ciśnienia tętniczego;
- nasilenie objawów niedoczynności tarczycy;
- tachykardia (przyspieszenie akcji serca powyżej 100 uderzeń na minutę);
- wzrost ciśnienia wewnątrzgałkowego w przebiegu jaskry;
- udar mózgu;
- zawał mięśnia sercowego;
- zgon sercowy (dotyczy pacjentów z chorobą wieńcową).
- modyfikacji diety – ograniczeniu spożycia tłuszczów zwierzęcych i zwiększeniu podaży warzyw, owoców oraz ryb;
- ograniczeniu spożycia soli kuchennej;
- ograniczeniu spożycia alkoholu;
- wprowadzeniu do planu dnia regularnej aktywności fizycznej;
- zaprzestaniu palenia tytoniu;
- zmniejszeniu masy ciała.
- https://www.mp.pl/pacjent/nadcisnienie/informacje/cisnienie_nadcisnienie/58698,nadcisnienie-tetnicze
- Kaplan N.M., Flynn J.T. Nadciśnienie tętnicze – aspekty kliniczne. Wydawnictwo Czelej, Lublin (2006).
- https://www.matopat24.pl/poradnik/wpis/nadcisnienie-tetnicze-co-to-jest-objawy-przyczyny-diagnostyka-i-leczenie-stopnie-nadcisnienia-profilaktyka-nadcisnienia
- https://www.mp.pl/pacjent/nadcisnienie/informacje/cisnienie_nadcisnienie/58805,przyczyny-nadcisnienia
- https://www.mp.pl/pacjent/nadcisnienie/informacje/cisnienie_nadcisnienie/58731,klasyfikacja-nadcisnienia-tetniczego
- Martynowicz H., Szuba A. Najczęstsze działania niepożądane leków hipotensyjnych – jak sobie z nimi radzić? Medycyna po Dyplomie 20; 9 (186): 29-34 (2011).
- https://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news%2C79146%2Cleki-na-nadcisnienie-lepiej-zazywac-przed-snem.html
- https://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news%2C77198%2Ceksperci-nawet-17-mln-polakow-moze-miec-nadcisnienie-tetnicze.html
- https://www.nn.pl/dam/zasoby/raporty/Narodowy-Test-Zdrowia-Polakow-2020-raport.pdf
Co powoduje nadciśnienie tętnicze wtórne? Jest to objaw wynikający z innej pierwotnej choroby. Do jego wystąpienia może dojść w przebiegu schorzeń takich jak [2]:
O nadciśnieniu mówimy, gdy ciśnienie skurczowe wynosi więcej niż 140, a ciśnienie rozkurczowe więcej niż 90. Do rozpoznania choroby nie wystarczy jednak pojedynczy wynik pomiaru uzyskany w domu, pacjent powinien zgłosić się do lekarza, aby specjalista dokonał prawidłowej oceny wysokości ciśnienia tętniczego. Jeśli rzeczywiście zostanie zdiagnozowane nadciśnienie tętnicze, pacjentowi zostają przepisane leki, które obniżają ciśnienie krwi. Należy je stosować przez całe życie, na szczęście jednak nie wiąże się to z częstymi wizytami stacjonarnymi u lekarza. W aptekach może bowiem zostać zrealizowana także e-recepta online na leki na nadciśnienie, uzyskana od lekarza podczas konsultacji zdalnej. Taki dokument można zrealizować w każdej aptece.
Objawy, czyli jak rozpoznać nadciśnienie tętnicze?
Jak rozpoznać nadciśnienie? Objawy pierwotnego nadciśnienia tętniczego są często mało charakterystyczne i dopiero w połączeniu z nieprawidłowym wynikiem badania ciśnienia krwi mogą wzbudzać niepokój. Należą do nich [3]:
Tymczasem objawy nadciśnienia tętniczego wtórnego mogą być bardzo różnorodne, zależą one od tego, jaka jest przyczyna choroby, która wywołała nadciśnienie.
Czynniki, które mogą wywoływać nadciśnienie
Ryzyko rozwoju nadciśnienia tętniczego pierwotnego zwiększają czynniki [4]:
Diagnoza nadciśnienia tętniczego
Zbyt wysokie ciśnienie tętnicze krwi jest wykrywane podczas pomiaru ciśnienia tętniczego krwi. Takie badanie można wykonać w warunkach domowych i następnie, powtórzyć je dla pewności w gabinecie lekarskim.
Jak prawidłowo zmierzyć ciśnienie tętnicze krwi? W tym celu należy użyć specjalnego aparatu, tzw. ciśnieniomierza. Pomiar z wykorzystaniem ciśnieniomierza mankietowego wygląda następująco:
Pomiar należy wykonać po minimum kilku minutach odpoczynku, w pozycji siedzącej. Podczas jego wykonywania nie wolno poruszać ręką ani rozmawiać.
Jeśli chodzi o urządzenia nadgarstkowe, montuje się je na przegubie ręki. Aby można było przeprowadzić pomiar, należy oprzeć rękę na stole tak, aby znalazła się ona na wysokości serca. Następnie trzeba nacisnąć włącznik i poczekać aż urządzenie przeprowadzi badanie. Podobnie jak w przypadku pomiaru za pomocą ciśnieniomierza naramiennego wskazany jest odpoczynek przed badaniem, a podczas wykonywania pomiaru nie wolno ruszać ręką ani rozmawiać.
Jak prezentuje się klasyfikacja nadciśnienia tętniczego? Przyjmuje się następujące stopnie nadciśnienia [5]:
Jeśli uzyskane wyniki pomiaru są niepokojące, to jeszcze nie wystarczy do postawienia ostatecznej diagnozy. W dalszej kolejności zlecane są dodatkowe badania diagnostyczne, takie jak [3]:
Co jeszcze jest ważne, gdy chodzi o za wysokie ciśnienie krwi? Przyczyny nadciśnienia uda się odkryć po przeprowadzeniu dokładnego wywiadu z pacjentem. Dzięki temu lekarz uzyska bowiem wiele cennych informacji, takich jak np. od kiedy zostało zaobserwowane nadciśnienie, czy w rodzinie występują predyspozycje do tego schorzenia oraz, czy pacjent choruje na coś jeszcze, co mogło wywołać podwyższone ciśnienie.
Jak obniżyć ciśnienie krwi? Leczenia nie wolno rozpoczynać na własną rękę, decyduje o tym lekarz. Specjalista dopasuje oraz przepisze preparaty, które obniżą ciśnienie tętnicze krwi. Skuteczność leczenia nadciśnienia tętniczego nie zależy jednak tylko i wyłącznie od stosowania odpowiednich leków. Bardzo ważną rolę odgrywa także współpraca z pacjentem – stosowanie się do zaleceń oraz zmiana stylu życia i eliminacja szkodliwych nawyków. Jak leczyć nadciśnienie tętnicze? W szczególności ważne jest, aby pacjent wdrożył odpowiednio zbilansowaną dietę, ograniczył spożycie alkoholu oraz zaprzestał palenia tytoniu.
Czy bezpieczne jest zaprzestanie brania leków na nadciśnienie?
Leki na nadciśnienie pierwotne należy przyjmować przez całe życie. Ich nagłe odstawienie może się przyczynić do wystąpienia różnych skutków ubocznych, takich jak np. [6]:
Jeśli konieczne jest przerwanie terapii, należy skonsultować się z lekarzem i zachować ostrożność. Przyjmowana dotychczas dawka powinna zostać zredukowana stopniowo.
Jak zapobiegać nadciśnieniu tętniczemu?
Według Ogólnopolskiego Badania Stanu Zdrowia Ludności WOBASZ II nadciśnienie tętnicze występowało w 2014 roku u aż 14 mln Polaków [7]. Nowsze statystyki są jeszcze bardziej zatrważające. Eksperci szacują, że zbyt wysokie ciśnienie tętnicze krwi może mieć nawet 17 mln osób [8]. Prognozy te potwierdziło największe badanie zdrowia w polskim Internecie – Narodowy Test Zdrowia Polaków 2020 [9]. Według zebranych danych co czwarty Polak ma zdiagnozowane nadciśnienie tętnicze.
Tymczasem nadciśnieniu tętniczemu da się częściowo zapobiec. Kluczowa jest jednak wiedza na temat tego, do czego prowadzi nadciśnienie oraz jakie są przyczyny choroby. O ile pacjenci nie mają wpływu na predyspozycje genetyczne, o tyle czynniki środowiskowe są już modyfikowalne. Profilaktyka polega na [1]:
Wprowadzenie w życie wymienionych powyżej nawyków pozwoli zapobiec chorobie, a jeśli u pacjenta już zdiagnozowano nadciśnienie tętnicze, znacznie poprawi skuteczność dotychczasowego leczenia.
Bibliografia:
Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?
