Krztusiec – czym jest, jak go leczyć i czy jest groźny?

Krztusiec to poważna choroba zakaźna wywoływana przez bakterie Bordetella pertussis. Choroba najgroźniejsza jest dla niemowląt oraz noworodków, jednak zachorować może na nią osoba praktycznie w każdym wieku a ryzyko zachorowania rośnie wraz z upływem czasu od ostatnio przyjętej dawki szczepionki. Chorobę pacjent może przechodzić nawet kilka razy w ciągu życia. Jakie są przyczyny oraz objawy choroby? Jak wygląda diagnostyka oraz leczenie i jakie mogą być powikłania krztuśca? Odpowiedzi na te pytania znajdziesz poniżej, ponadto podpowiadamy, czy krztusiec jest wyleczalny?  

Krztusiec, inaczej koklusz – co to takiego?

Koklusz, czy też krztusiec, to bardzo zakaźna choroba bakteryjna, która atakuje górne drogi oddechowe oraz płuca. Najczęściej występuje w przedziale wiekowym 0-4 lat. Choroba przenosi się drogą kropelkową. Łatwo zatem zarazić się na przykład od osoby kaszlącej, która znajduje się w naszym otoczeniu. Choroba wywoływana jest przez pałeczki Bordetella pertussis. Wydzielają one niebezpieczną toksynę krztuścową, która przyczynia się do powstania leukocytozy i limfocytozy, wykazując działanie hamujące na limfocyty oraz makrofagi, które nie są w stanie zwalczyć bakterii odpowiadających za chorobę. Toksyna przyczynia się do powstania martwicy nabłonka dróg oddechowych. 

Jeśli potrzebny Ci jest pilnie lek przeciw krztuścowi, czy też leki innego typu, gdyż właśnie skończyłeś opakowanie, a sam z różnych przyczyn nie możesz zgłosić się do lekarza przyjmującego stacjonarnie, e-recepta online będzie doskonałym rozwiązaniem. Możesz otrzymać ją bez konieczności wychodzenia z domu, a leki w Twoim imieniu może wykupić ktoś bliski. 

Krztusiec – przyczyny

Wspomniano już wcześniej, że krztusiec to choroba bakteryjna, którą zarażamy się kropelkowo zazwyczaj od osoby kaszlącej. Niestety na tym nie koniec, gdyż zarazić można się także od osoby skąpoobjawowej, czy też bezobjawowej. Bardzo łatwo na przykład o zakażenie w dużych skupiskach ludzi. 

W grupie ryzyka są wszystkie osoby niezaszczepione, dlatego tak ważne są powszechne szczepienia na krztusiec. Kolejna sprawa to brak pełnej odporności po przebyciu krztuśca. Oznacza to, że osoba, która zmagała się z tą chorobą, może zachorować na nią ponownie po kilku latach. By zwiększać odporność populacyjną, zazwyczaj podawana jest skojarzona szczepionka: błonica-tężec-krztusiec (DTP) w kilku dawkach (podstawowych i uzupełniających). W niektórych państwach zalecana jest ponadto uzupełniająca szczepionka na krztusiec w ciąży lub bezpośrednio po urodzeniu dziecka, by zapewnić dziecku ochronę przed zarażeniem się krztuścem. Szczepienie przeciw krztuścowi podawane jest jako jedno wstrzyknięcie jako szczepionka przeciw błonicy, tężcowi oraz krztuścowi. Po odpowiednim czasie dawkę należy ponowić zgodnie z harmonogramem.

Pierwsza szczepionka została wprowadzona już w 1960 roku i przeznaczona była właśnie na bakteryjne choroby zakaźne, do których zalicza się: błonica, tężec, krztusiec. Szczepionka skutki uboczne u niektórych pacjentów może niestety wykazywać, jednak niebezpieczeństwo choroby i jej powikłań jest w tym przypadku znacznie dotkliwsze. Do objawów niepożądanych po szczepieniu zalicza się ból oraz zaczerwienienie i obrzęk w miejscu wkłucia, ponadto pojawiać się mogą objawy ogólne, do których zaliczyć można gorączkę, a także nadwrażliwość obszaru ciała, gdzie została podana. 

Objawy krztuśca

Krztusiec jest chorobą wysoce zakaźną. Jej objawy jednak nie pojawiają się od razu, a dopiero po około 7-10 dniach od zakażenia. Zdarza się również czasem, że krztusiec objawy daje nawet po okresie 3 tygodni od zakażenia. Na początku nie pojawiają się symptomy bardzo niepokojące. Łatwo wręcz pomylić krztusiec z przeziębieniem. Pacjent może mieć zatem katar, lekki kaszel, ponadto pojawia się częste kichanie i lekki stan podgorączkowy. Krztusiec objawy u dorosłego po jakimś czasie daje jednak znacznie zaostrzone. Do objawów krztuśca u osób dorosłych oraz młodzieży zalicza się długotrwały kaszel, ponadto mogą wystąpić bóle głowy, zaburzenia związane ze snem, a także chrypka oraz pocenie się. 

Po około dwóch tygodniach choroby kaszel pacjenta znacznie się zaostrza, towarzyszą mu bardzo nasilone napady (w nocy, a potem także w dzień), a nawet bezdech. Zauważyć można również bardzo charakterystyczny świst, a także charakterystyczne odgłosy piania (które kończą się głośnym wdechem). Symptomem, na który należy szczególnie zwrócić uwagę jest duża ilość przejrzystego śluzu przy napadach kaszlu, co sprzyja również wymiotom. 

Warto wiedzieć, że czasem krztusiec objawy u dziecka daje nieco inne. U niemowląt na przykład rzadko pojawia się świst, jednak bezdech po napadach kaszlu jak najbardziej występuje. U dzieci pojawia się ponadto bardzo charakterystyczny „szczekający” kaszel. Ma on charakter napadowy i towarzyszy mu lepka wydzielina. U dzieci starszych podczas kaszlu może wystąpić dodatkowo zaczerwienienie twarzy. 

Diagnostyka i leczenie krztuśca

Kiedy u chorego podejrzewa się krztusiec, diagnostyka najczęściej obejmuje badanie wymazu z nosogardła. Wymaz pobiera się na specjalne wymazówki, a następnie wykonuje się posiew. W diagnostyce stawia się na badanie PCR, które wyróżnia się dużą czułością, a także na badania serologiczne, które wykrywają przeciwciała IgG, IgM i IgA. 

Jeśli u pacjenta zdiagnozowany zostanie krztusiec, leczenie obejmuje antybiotykoterapię. Najlepiej, by antybiotyki wdrożyć już na wczesnym etapie choroby, zanim jeszcze rozwiną się silne napady kaszlu. Stawia się również na leczenie objawowe, tzn. głównie łagodzące kaszel i redukujące wymioty. Gdy w grę wchodzi krztusiec, leczenie domowe warto wspomagać dbałością o optymalne warunki higieniczne. Mowa o częstym wietrzeniu pokoju chorego, a także o nawilżaniu powietrza, by złagodzić podrażnienia śluzówki i zredukować kaszel. 

Powikłania po nieleczonym krztuścu

Krztusiec jest bardzo niebezpieczną chorobą – zwłaszcza dla niemowląt, które nie otrzymały szczepionki „błonica tężec krztusiec”. Ciężkie powikłania dotyczą zazwyczaj tych niemowląt, które nie tylko same nie były szczepione, ale również nie otrzymały częściowej odporności od matki (matka niezaszczepiona). Jeśli chodzi o powikłania choroby u niemowląt, wspomnieć należy przede wszystkim o encefalopatii, zapaleniu płuc, ponadto nierzadko pojawiają się drgawki. Niestety zgon również nie jest w tym przypadku wykluczony. U dzieci starszych i osób dorosłych powikłania to między innymi złamania żeber i pojawianie się bezdechów. Wspomnieć tu należy również o innym bardzo dokuczliwym powikłaniu, a mianowicie o przepuklinie, a nawet o wypadaniu odbytnicy.