Jak i dlaczego powstają kamienie w woreczku żółciowym?

Za główną przyczynę powstawania kamieni w woreczku żółciowym uważa się odkładanie w pęcherzyku żółciowym złogów zbudowanych ze związków chemicznych pochodzących z żółci. Jeżeli układ pokarmowy funkcjonuje odpowiednio, złogi te są rozpuszczane i wydalane z organizmu. W wielu przypadkach kamienie żółciowe nie dają żadnych objawów, jednak u pewnej grupy chorych przykre dolegliwości mogą skutecznie utrudnić codzienne życie. Jak leczyć kamienie w woreczku żółciowym? Kiedy wymagane jest leczenie operacyjne?

Skąd się biorą kamienie w woreczku żółciowym? Przyczyny

Główne źródło powstawania kamieni żółciowym upatrywane jest w zwiększonym poziomie cholesterolu i bilirubiny w żółci. Oba te związku powodują zagęszczenie żółci.

• Woreczek żółciowy — objawy chorób. Jak rozpoznać jego ból?


Wśród przyczyn występowania kamieni w woreczku żółciowym wymienia się m.in.:

•       otyłość,
•       wysokokaloryczna dieta,
•       niewłaściwe nawyki żywieniowe,
•       większe stężenie triglicerydów we krwi (hipertriglicerydemia),
•       wysoki poziom cholesterolu,
•       zmniejszenie wydzielania kwasów żółciowych,
•       zaburzenia wchłaniania kwasów żółciowych w jelitach,
•       przewlekłe infekcje dróg żółciowych,
•       cukrzyca,
•       mukowiscydoza,
•       nadmierna, nagła utrata masy ciała,
•       głodzenie się,
•       choroby wątroby (np. marskość, niewydolność wątroby),
•       choroba Leśniowskiego-Crohna,
•       niedoczynność tarczycy,
•       podwyższony poziom estrogenów,
•       niedokrwistość (anemia) hemolityczna,
•       zespół jelita krótkiego,
•       zabieg zmniejszania żołądka,
•       problemy z odpowiednim odpływem żółci,
•       zagęszczenie żółci,
•       antykoncepcja hormonalna,
•       przyjmowanie niektórych leków (np. antybiotyków, leków przeciwdepresyjnych, fibratów).

Powyższe przyczyny mogą również zwiększyć prawdopodobieństwo pojawienia się powikłań kamicy żółciowej, w tym zastoju żółci, dyslipidemii oraz insulinoodporności.

Ponadto czynnikami ryzyka w przypadku tej choroby są:


•       płeć żeńska (kobiety nawet 5.krotnie częściej cierpią na tę dolegliwość),
•       starszy wiek (powyżej 60. roku życia),
•       predyspozycje genetyczne,
•       żywienie pozajelitowe,
•       ciąża.

Jak rozpoznać kamienie w woreczku żółciowym?

U niektórych osób kamienie żółciowe nawet przez wiele lat mogą nie dawać żadnych objawów. W takich sytuacjach rozpoznanie najczęściej następuje przypadkowo.

W celu zdiagnozowania kamieni w woreczku żółciowym wykonuje się badanie USG jamy brzusznej. Ma ono wysoką skuteczność (ponad 90-95 proc.). Podczas badania możliwe jest określenie wielkości kamieni, ich lokalizację oraz liczbę. Czasami schorzenie diagnozowane jest podczas badania USG zleconego z innego powodu.

W celu rozpoznania choroby stosuje się również tomografię komputerową (TK) jamy brzusznej. Pozwala ona dokładnie zlokalizować występowanie kamieni oraz wykluczyć ewentualny nowotwór pęcherzyka żółciowego.

Lekarz może zlecić wykonanie badań krwi. Sprawdzana jest m.in. liczba białych krwinek, bilirubina, fosfataza zasadowa oraz funkcje wątroby (tzw. próby wątrobowe sprawdzające poziom enzymów wątrobowych we krwi). Istotnym elementem diagnostyki jest ocenienie zastoju żółci w drogach żółciowych.

Wstępne rozpoznanie może nastąpić również po wywiadzie lekarskim po wskazaniu objawów oraz badaniu rękami (powiększonemu pęcherzykowi towarzyszy sprężysty opór podczas ucisku). Konieczne jest jednak wykonanie badań potwierdzających postawioną diagnozę.

Kamienie w woreczku żółciowym – objawy

Symptomy, które mogą wskazywać na obecność kamieni w woreczku żółciowym to m.in.:

•       kolka żółciowa, czyli ból brzucha o charakterze ostrym, tępym, napadowym; pojawia się w okolicy podżebrowej po prawej stronie lub w środkowym nadbrzuszu, może promieniować pod lewą łopatkę; trwa od 30 minut do nawet kilku godzin,
•       objawy dyspeptyczne,
•       nudności,
•       wymioty,
•       zgaga,
•       wzdęty brzuch,
•       odbijanie,
•       uczucie pełności,
•       uczucie dyskomfortu (gniecenia) odczuwalne w nadbrzuszu (najczęściej po spożyciu posiłku),
•       żółtaczka,
•       zżółknięcie białkówek oczu,
•       stany zapalne,
•       stany podgorączkowe lub gorączka,
•       dreszcze,
•       nadmierna potliwość,
•       ciemny mocz,
•       odbarwienie stolca,
•       świąd skóry.

W wielu przypadkach kamienie w woreczku żółciowym mogą nie dawać objawów. Z tego też względu niektórzy mogą nawet nie zdawać sobie sprawy z ich obecności. Natomiast nasilające się objawy mogą świadczyć o ostrym zapaleniu pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych, wodniaku pęcherzyka lub ostrym żółciopochodnym zapaleniu trzustki.

Jak wyglądają kamienie w woreczku żółciowym?

Sam proces powstawania kamieni żółciowych jest złożony. Mogą się one różnić między sobą składem. Najczęściej występują kamienie cholesterolowe. Czasami jednak można spotkać się z kamieniami barwnikowymi oraz mieszanymi.

Kamienie żółciowe są złogami, które składają się m.in. z cholesterolu, barwników żółciowych, bilirubiny, białek oraz nieorganicznych jonów. Powstają one w pęcherzyku żółciowym, jednak mogą również znaleźć się w przewodach żółciowych. Obecność kamieni wiąże się z powstaniem kamicy żółciowej.

Kamienie żółciowe są pojedyncze lub też występują w większych grupach. Mają różne rozmiary.

Atak kamieni w woreczku żółciowym – objawy

Atak kamieni w woreczku żółciowym to nic innego jak silny, kłujący, nagły ból w nadbrzuszu pod prawym łukiem żebrowym. Powszechnie nazywany jest kolką żółciową. Czasami pacjenci zwracają uwagę na to, że promieniuje on do pleców, łopatki, obojczyków i szyi. Zazwyczaj współtowarzyszą mu wymioty i nudności. Pojedynczy atak może trwać nawet kilka godzin. Najczęściej jego powodem jest błąd dietetyczny (np. obfity posiłek, bardzo tłusty posiłek), chociaż nie jest to reguła.

Jeżeli atak przedłuża się i towarzyszą mu dreszcze, gorączka, wymioty, zażółcenie skórek i białkówek oczu, należy skontaktować się z lekarzem. Wówczas może rozwijać się stan zapalny pęcherzyka, dróg żółciowych lub też trzustki. W niektórych przypadkach może dojść do żółtaczki mechanicznej.

Nawrót dolegliwości bólowych może nastąpić po kilku tygodniach (do roku) od pierwszego ataku. Najczęściej dolegliwości ustępują, gdy złogi wycofają się z przewodu pęcherzykowego do pęcherza żółciowego.

Czy kamienie w woreczku żółciowym są groźne?

Kamienie w woreczku żółciowym mogą, lecz nie muszą być groźne. Istnieje pewne ryzyko, że podczas ataku kolki żółciowej dojdzie do zatkania przewodu żółciowego wspólnego. To natomiast może skutkować m.in. ostrym zapaleniem trzustki.

Gdy zdiagnozowane zostanie ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego, z pewnością nie obejdzie się bez interwencji chirurgicznej. Nieleczone zapalenie może prowadzić bowiem do zapalenia otrzewnej, powstania ropnia wątroby lub ropniaka pęcherzyka.

Jak leczyć kamienie w woreczku żółciowym domowymi sposobami?

Jednym z domowych sposobów leczenia kamieni w woreczku żółciowym jest ziołoterapia. Pomaga ona łagodzić objawy oraz zmniejszyć prawdopodobieństwo powstawania kamieni żółciowych. W głównej mierze są to zioła, które pomagają zwiększyć wytwarzanie oraz wydzielanie żółci. Wskazane są również zioła o działaniu rozkurczowym i przeciwzapalnym. Szczególnie polecane są: mięta, rdest ptasi, glistnik, mniszek lekarski, karczoch, dziurawiec, krwawnik, imbir, wyciąg z rzodkwi czarnej, kłącza kurkumy, kolendry oraz rumianku.

Wśród domowych sposobów można wymienić również picie roztworu octu jabłkowego. Skuteczność tej metody nie jest potwierdzona, jednak niektórzy zwracają uwagę na to, że spożywanie niewielkich ilości takiego roztworu może obniżyć cholesterol oraz poziom trójglicerydów we krwi.

Istotną rolę ma także dieta. Niewłaściwe odżywianie może przyczyniać się do powstania kamieni cholesterolowych. Polecana jest dieta o zmniejszonej zawartości tłuszczu oraz bogata w błonnik.

Należy zachować odpowiednią masę ciała, ponieważ to w przypadku osób otyłych występuje większe ryzyko pojawienia się kamieni żółciowych. Specjaliści rekomendują regularną aktywność fizyczną.

Kamienie w woreczku żółciowym – dieta

Jako, że nieodpowiednia dieta jest jedną z przyczyn pojawienia się kamieni w woreczku żółciowym, należy szczególną wagę przykładać do swojego jadłospisu. Dieta u osób z problemami kamieni w woreczku żółciowym powinna być uboga m.in. w:

•       Cukry proste, które znajdują się m.in. w słodyczach, słodzikach, dżemach czy sokach owocowych. Ich nadmiar może prowadzić do ograniczenia wydzielania lecytyny. Jest to składnik żółci odpowiedzialny za rozpuszczanie cholesterolu.
•       Tłuszcze nasycone i trans, które zawarte są m.in. w tłustych mięsach, wędlinach, podrobach, pasztetach, smażonych produktach i fast foodach. Ich nadmierne spożycie może prowadzić do wzrostu stężenia cholesterolu w krwi.
•       Warzywa wzdymające, warzywa, majonez oraz mocną kawę.

Dieta dla osób z kamieniami w woreczku żółciowym powinna być bogata w m.in.:

•       nienasycone kwasy tłuszczowe (np. owoce morza, ryby, oleje roślinne, oliwa z oliwek),
•       białko pełnowartościowe (np. chude mięso, kurczak, indyk, cielęcina, chude mleko i sery, dorsz, sandacz, mintaj),
•       błonnik pokarmowy (np. pieczywo, brązowy ryż, kasza, płatki pszenne, jeżyny, maliny).

Wskazane jest spożywanie niewielkich, regularnych posiłków – najlepiej 5 razy dziennie. Najlepiej wybierać potrawy gotowane, duszone lub pieczone, bez sosów czy dodatków tłuszczu. Jadłospis należy uzupełnić spożywaniem ok. 2-2,5 litra wody dziennie.

Kamienie w woreczku żółciowym – leczenie farmakologiczne

U pacjentów, u których zdiagnozowano występowanie kamieni w woreczku żółciowym, leki stosowane są w przypadku występowania ataków kolki żółciowej. Najczęściej są to leki przeciwbólowe, przeciwzapalne, żółciopędne oraz rozkurczowe na które może być wypisana e-recepta po konsultacji z lekarzem. Stosowane są m.in. leki przeciwbólowe z grupy NSLPZ (m.in. diklofenak, ketoprofen, paracetamol), opioidy oraz rozkurczowe – papaweryna, papaweryna oraz drotaweryna.

Jeżeli dolegliwości są na tyle silne, że po przyjęciu preparatów nie ustępują, należy skonsultować się z lekarzem. Gdy występuje ryzyko powikłań lub dolegliwości utrzymują się dłuższy czas, niezbędna może okazać się konsultacja chirurgiczna.

Kamienie żółciowe można usunąć operacyjnie wraz ze złogami. Może odbyć się to metodą tradycyjną lub też laparoskopową bez nacinania powłok brzusznych. W tym drugim przypadku czas rekonwalescencji jest znacznie krótszy, występuje również mniejsze ryzyko powikłań. Jeżeli zdiagnozowany zostanie wodniak lub ropniak woreczka, operację należy wykonać w trybie natychmiastowym.

W przypadku przeciwwskazań do leczenia operacyjnego można zastosować kwas ursodeoksycholowy. Taka terapia powinna trwać minimum pół roku. Kuracja farmakologiczna daje najlepsze rezultaty w przypadku niewielkich kamieni, których średnica jest mniejsza niż 1,5 cm. Terapia tego typu może być stosowana wyłącznie u pacjentów, u których nie doszło do powikłań.

Dobór metody leczenia uzależniony jest od nasilenia objawów, lokalizacji złogów oraz ewentualnego ryzyka powikłań.

Objawy kamieni w woreczku żółciowym mają to do siebie, że mogą nawracać. Z tego względu konieczna jest zatem zmiana stylu życia. Zgodnie z rekomendacjami specjalistów z European Society for the Study of the Liver należy zatroszczyć się o utrzymanie prawidłowej masy ciała, stosowanie zdrowej, lekkostrawnej, zbilansowanej diety oraz regularne uprawianie aktywności fizycznej.

Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?

Wypełnij formularz w 5 minut ➡️