Heterochromia – czym jest i co ją powoduje?

Heterochromia to rzadka i zwykle niegroźna wada genetyczna, która sprawia, że oczy u ludzi lub zwierząt są różnokolorowe. Czym jest heterochromia? Jakie są jej rodzaje?

Co to jest heterochromia?

Heterochromia występuje wtedy, gdy dana osoba ma różnokolorowe oczy lub oczy, które mają więcej niż jeden kolor. Jest powszechna u niektórych zwierząt, ale rzadko spotyka się ją u ludzi. W większości przypadków nie powoduje to żadnych problemów. Często jest to po prostu nietypowe zjawisko spowodowane przez geny przekazane przez rodziców lub wydarzenie, które wpłynęło na oczy, gdy się rozwijały. W rzadkich przypadkach może to być objaw choroby, a wówczas należy udać się do specjalisty, żeby rozpocząć leczenie – operację czy farmakoterapię (wypisana zostanie recepta online na dany lek).

Rodzaje heterochromii

Tęczówka uzyskuje swój kolor z pigmentu zwanego melaniną. To sprawia, że oczy są niebieskie, zielone, brązowe lub orzechowe. Mniej melaniny prowadzi do jaśniejszego koloru, a więcej sprawia, że oczy są ciemniejsze.

Wyróżnia się trzy rodzaje heterochromii:

• Heterochromia całkowita (heterochromia iridis) – oznacza, że jedna tęczówka ma inny kolor niż druga. Na przykład można mieć jedno oko niebieskie, a drugie brązowe.
• Heterochromia częściowa (heterochromia iridium) – stan, w którym różne części jednej tęczówki mają różne kolory.
• Heterochromia centralna – występuje wtedy, gdy zewnętrzny pierścień tęczówki ma inny kolor niż reszta.

Heterochromia oczu – przyczyny

Większość przypadków heterochromii jest losowa i nie współwystępuje z żadnymi innymi problemami zdrowotnymi ani nie powoduje innych objawów. W rzadkich przypadkach jest symptomem innej wrodzonej (obecnej od urodzenia) choroby. Możliwe jest również rozwinięcie heterochromii w późniejszym życiu z powodu nowego, podstawowego stanu chorobowego, urazu oka lub zabiegu chirurgicznego, a nawet stosowania niektórych leków. Mowa wówczas o heterochromii nabytej.

Niektóre wrodzone choroby, które mogą powodować heterochromię obejmują:

• Piebaldyzm (bielactwo) – stosunkowo nieszkodliwy stan charakteryzujący się brakiem pigmentu w skórze, oczach i włosach. Ludzie z tym schorzeniem zwykle mają części włosów, skóry i oczy jaśniejsze niż normalnie.
• Choroba Hirschsprunga – stan, który atakuje jelito grube. Może wpływać na zmniejszenie liczby melaniny w tęczówce.
• Stwardnienie guzowate (zespół Bourneville’a) – rzadka choroba, która obejmuje powstawanie nienowotworowych guzów w wielu różnych narządach ciała, takich jak mózg, serce, skóra, nerki, oczy i płuca.
• Zespół Waardenburga – grupa chorób genetycznych, które powodują zmiany koloru oczu, skóry i włosów. Czasami prowadzi to również do utraty słuchu.
• Zespół Sturge-Webera – stan, w którym występują nieprawidłowości w mózgu, skórze i oczach spowodowane nieprawidłowym rozwojem niektórych naczyń krwionośnych. Osoby z tym schorzeniem zwykle mają znamię w kolorze wina porto, czyli różowawy, czerwonawy bądź purpurowy znak na twarzy.
• Zespół Parry’ego-Romberga – w tym stanie skóra, tkanki miękkie, mięśnie, a czasem kości po jednej stronie twarzy powoli słabną i zanikają. To bardzo rzadka choroba; osoby z nim również cierpią na napady padaczkowe.
• Zespół Hornera – choroba wynikająca z uszkodzenia połączeń nerwowych pomiędzy okiem a mózgiem.
• Choroba Blocha-Sulzbergera (nietrzymanie barwnika) – schorzenie obejmuje skórę, włosy, zęby, paznokcie, oczy, a także ośrodkowy układ nerwowy. Powoduje, że tęczówki mogą być znacznie ciemniejsze niż normalnie. Natomiast na skórze mogą pojawiać się liczne zmiany jak pęcherze, plamy, krosty i brodawki
• Zespół Chediaka-Higashiego – jest rzadką chorobą genetyczną. Towarzyszą jej nawracające infekcje, neuropatia obwodowa oraz zmiana koloru oczu i skóry.

Każda z poniższych sytuacji może spowodować rozwój heterochromii u osób, które się z nią nie urodziły:

• nerwiak zarodkowy,
• zespół Fuchsa,
• jaskra,
• czerniak oka,
• uraz oka,
• korzystanie z niektórych rodzajów kropli do oczu,
• operacje oka,
• cukrzyca.

Zasadniczo nie ma czynników ryzyka związanych z heterochromią, a także nie jest to choroba dziedziczna. Jednak możliwe jest posiadanie heterochromii z powodu chorób dziedzicznych, takich jak zespół Waardenburga i piebaldyzm. Jeśli dany problem zdrowotny powoduje heterochromię, lekarz może ją leczyć. W przeciwnym razie nie potrzeba leczenia.