Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?
Halitoza może wynikać z niewłaściwej higieny jamy ustnej, spożywania określonych produktów lub poważniejszej choroby. Co może powodować halitozę? Na czym polega leczenie halitozy i do kogo można się zwrócić z tym problemem? Podpowiadamy.
Spis treści
Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?
Czym jest halitoza?
Halitosis, fetor ex ore, bad breath lub oral malodor — tak inaczej nazywana jest halitoza. Co to takiego? W terminologii medycznej tak nazywany jest nieprzyjemny zapach wydobywający się z ust [1] [2]. Wyróżniamy halitozę prawdziwą (gdy osoby z otoczenia pacjenta również wyczuwają przykrą woń) oraz halitozę rzekomą (kiedy tylko pacjent jest przekonany o nieprzyjemnym zapachu z ust) [1] [2]. Dodatkowo halitoza prawdziwa dzieli się na [1] [2]:
- halitozę fizjologiczną — stan ten wynika ze zmniejszonej produkcji śliny (np. w czasie snu) albo ze spożycia określonych produktów (np. intensywnie pachnących przypraw), ma przejściowy charakter i ustępuje po napiciu się czegoś lub umyciu zębów,
- halitozę patologiczną — gdy za wystąpienie nieprzyjemnego zapachu odpowiada jakaś choroba.
Jeśli zauważono halitozę, domowe sposoby, jakie powinny zostać wypróbowane w pierwszej kolejności to zmiana nawyków związanych z higieną jamy ustnej. Natomiast gdy dokładniejsze mycie zębów, używanie nici dentystycznej czy też mycie języka po jedzeniu, nie przyczynia się do ustąpienia halitozy, warto skonsultować się z lekarzem. Dobrym rozwiązaniem będzie zarówno e-wizyta i następnie recepta przez Internet, jak i udanie się na klasyczną stacjonarną wizytę do stomatologa. Specjalista pomoże zidentyfikować przyczyny halitozy i podpowie, jak wyleczyć halitozę.
Halitoza – co może ją powodować?
Leczenie halitozy wymaga poznania przyczyny nieprzyjemnego zapachu wydobywającego się z ust. W pierwszej kolejności konieczne jest zweryfikowanie, czy halitoza jest fizjologiczna, czy patologiczna, (wynikająca z choroby). W większości przypadków nieprzyjemny zapach z ust (halitoza) wynika z niewłaściwej higieny jamy ustnej i co za tym idzie, namnożenia się bakterii beztlenowych w jamie ustnej [2].
Inne możliwe stomatologiczne przyczyny halitozy to także [2] [3] [4]:
- choroby przyzębia: zapalenie dziąseł i przyzębia,
- grzybica jamy ustnej,
- kamień i osad nazębny,
- niewłaściwe czyszczenie protez,
- paradontoza,
- próchnica zębów.
W szczególności halitoza u dzieci oraz halitoza w ciąży może wynikać z problemów stomatologicznych.
Halitoza może stanowić efekt specyficznego stylu życia, np. stosowania niektórych leków, spożywania dużych ilości alkoholu, jedzenia określonych produktów (np. czosnku, cebuli), palenia tytoniu lub picia niewystarczającej ilości płynów w ciągu dnia [3]. Istnieją również określone choroby, które mogą się przyczyniać do cuchnącego oddechu, należą do nich [3] [4]:
- achalazja,
- choroby nowotworowe,
- cukrzyca,
- hipermetioninemia,
- mocznica,
- niewydolność wątroby,
- refluks żołądkowo-przełykowy,
- ropień płuca,
- trimetyloaminuria,
- zapalenie migdałków, oskrzeli lub zatok przynosowych,
- zespół Sjögrena.
Achalazja
Halitoza może wynikać z achalazji, czyli choroby motorycznej przełyku, przejawiającej się upośledzonym przechodzeniem pokarmu wynikającym z zaburzonej pracy zwieracza przełyku [5]. Przyczyny achalazji nie zostały do końca poznane, przypuszcza się, że za stan ten odpowiadają po części czynniki autoimmunologiczne, zakaźne, genetyczne oraz środowiskowe [5]. Poza halitozą dla achalazji charakterystyczne są również: zaburzenia połykania, zarzucanie treści pokarmowej, zgaga, choroba ta zwiększa także ryzyko wystąpienia raka przełyku [5].
Choroby nowotworowe
Halitoza może wystąpić u osób chorujących na nowotwory, np. raka krtani, płuc, przełyku lub żołądka. Najpoważniejszą z wymienionych jest choroba nowotworowa płuc, ze względu na medianę przeżycia wynoszącą od 6 do 8 miesięcy [6]. W Polsce śmiertelność z powodu raka płuca jest bardzo wysoka, każdego roku w naszym kraju umiera ponad 23 000 pacjentów z tym rodzajem nowotworu [7].
Cukrzyca
Gdy zauważono nieświeży zapach z ust, przyczyny warto poszukać w zaburzeniach metabolicznych, takich jak np. cukrzyca. Jednym z powikłań cukrzycy jest kwasica ketonowa, czyli zmniejszenie pH krwi oraz obecność tzw. ciał ketonowych w moczu [8]. W rezultacie z jamy ustnej chorego wydobywa się charakterystyczna woń podobna do acetonu. Inne objawy to także: bóle i zawroty głowy, częste oddawanie zwiększonej ilości moczu, nadmierne pragnienie, nudności, osłabienie oraz suchość w jamie ustnej [8].
Hipermetioninemia
Halitoza może wynikać także z choroby metabolicznej o podłożu genetycznym – hipermetioninemii [9]. W przypadku tego schorzenia z jamy ustnej wydobywa się zapach budzący skojarzenia z gotowaną kapustą. Inne objawy, jakie może dawać hipermetioninemia, to: opóźnienie intelektualne, słabe napięcie mięśniowe, trudności w nauce, zaburzenia w funkcjonowaniu wątroby oraz zmęczenie [9]. Wdrożenie na odpowiednio wczesnym etapie leczenia pomoże w zapanowaniu nad chorobą na tyle, aby chory mógł prowadzić normalne życie.
Mocznica
Końcowe stadium przewlekłej niewydolności nerek, nazywane schyłkową niewydolnością nerek lub mocznicą, także może dawać objawy halitozy. Pacjent, u którego zdiagnozowano tę jednostkę chorobową, wymaga wdrożenia leczenia nerkozastępczego [10].
Niewydolność wątroby
Halitoza może świadczyć także o bardzo poważnej chorobie — niewydolności wątroby. W tym przypadku wydobywający się z ust chorego zapach przypomina woń zepsutych jaj, stęchlizny lub ryb. Ostra niewydolność wątroby cechuje się bardzo wysoką śmiertelnością (nawet 80%) [11]. Jej najczęstszą przyczyną jest przedawkowanie popularnego leku, paracetamolu [11]. Ostra niewydolność wątroby może się rozwinąć także [11]:
- po przyjmowaniu substancji toksycznych takich jak narkotyki czy alkohol,
- w następstwie innych chorób wątroby,
- w przebiegu zakażenia wirusami powodującymi zapalenie wątroby,
- w wyniku zakażenia toksynami (np. po spożyciu muchomora sromotnikowego).
Refluks żołądkowo-przełykowy
Przyczyny halitozy warto poszukać w chorobie refluksowej przełyku. W przebiegu tego schorzenia dochodzi bowiem do cofania się treści żołądkowej do przełyku, co prowadzi do nadkwasoty, pustych odbijań, oraz zgagi [12]. Zdiagnozowanie refluksu wymaga modyfikacji stylu życia, w tym w szczególności zrezygnowania z produktów, które mogą nasilać refluks, należą do nich np. alkohol, kawa, tłuste pokarmy, gazowane napoje, czekolada oraz cytrusy [12].
Ropień płuca
Przyczyną halitozy może być rzadka choroba, powikłanie bakteryjnego zapalenia płuc, mianowicie ropień płuca [13]. Inne objawy, które mogą na to wskazywać, to [13]:
- ból w klatce piersiowej,
- gorączka,
- kaszel z wykrztuszaniem ropnej plwociny,
- uczucie duszności.
Powikłania ropnia płuca są bardzo poważne, leczenie powinno być prowadzone w warunkach szpitalnych.
Trimetyloaminuria
Czego objawem może być jeszcze halitoza? Przyczyny warto poszukać w chorobach metabolicznych, takich jak np. trimetyloaminuria, nazywana inaczej zespołem rybiego zapachu. To rzadka choroba uwarunkowana genetycznie, w której przebiegu organizm nie jest w stanie przetwarzać trimetyloaminy dostarczanej wraz z pokarmem. Nadmiar tego związku gromadzi się w organizmie, co odpowiada za rybi zapach uwalniany nie tylko z oddechem, ale i moczem oraz potem [14].
Zapalenie migdałków, oskrzeli lub zatok przynosowych
Nieświeży oddech może świadczyć o stanie zapalnym, rozwijającym się w obrębie migdałków, oskrzeli lub zatok przynosowych. W szczególności częstą przyczyną halitozy są: przewlekłe zapalenie zatok oraz ropne zapalenie migdałków, wynika to z infekcji bakteryjnej [1]. Co robić, gdy wystąpiła taka halitoza? Skuteczne leczenie opracowane przez lekarza laryngologa może całkowicie rozwiązać ten problem.
Zespół Sjögrena
Za halitozę może odpowiadać zmniejszone wydzielanie śliny. Tak jest np. w przebiegu zespołu Sjögrena, choroby autoimmunologicznej, która prowadzi do uszkodzenia gruczołów wydzielania zewnętrznego (łzowych i ślinowych) [15]. Niedostateczne wydzielanie śliny przyczynia się do suchości w jamie ustnej i postępującej próchnicy zębów, a co za tym idzie, pojawia się także cuchnący zapach z ust. Schorzenie daje również objawy dotyczące różnych narządów, np. płuc, żołądka czy wątroby, charakterystyczne dla zespołu Sjögrena są także symptomy neurologiczne, takie jak np. porażenie połowicze czy też ból i zapalenie stawów [15]. Leczenie wymaga współpracy wielu różnych specjalistów.
Domowe i specjalistyczne leczenie halitozy
Domowe sposoby na halitozę obejmują przede wszystkim zmianę nawyków związanych z higieną jamy ustnej. Wskazane jest: częstsze oraz bardziej staranne mycie zębów i języka po posiłkach, używanie nici dentystycznych, a także unikanie pokarmów czy też używek, które mogą nasilać halitozę.
Halitoza — leczenie specjalistyczne
Jeśli domowe sposoby nie przyniosą żadnego efektu, konieczna jest konsultacja u lekarza rodzinnego lub, gdy zaszło podejrzenie konkretnej choroby — stomatologa, laryngologa, gastrologa, internisty, neurologa bądź diabetologa. Specjalista zidentyfikuje przyczynę halitozy i zleci odpowiednie dla danego przypadku leczenie.
Źródła:
- https://www.czytelniamedyczna.pl/1866,halitosis-etiologia-klasyfikacja-i-epidemiologia-na-podstawie-pismiennictwa.html [dostęp: 05.01.2023 r.]
- https://www.mp.pl/pacjent/objawy/286861,halitoza [dostęp: 05.01.2023 r.]
- Aylıkcı BU, Colak H. Halitosis: From diagnosis to management. J Nat Sci Biol Med. 2013 Jan;4(1):14-23. doi: 10.4103/0976-9668.107255. PMID: 23633830; PMCID: PMC3633265.
- https://www.hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/halitosis-bad-breath [dostęp: 05.01.2023 r.]
- https://www.mp.pl/pacjent/gastrologia/choroby/przelyk/50590,achalazja [dostęp: 05.01.2023 r.]
- https://www.onkonet.pl/dp_rakpluca3.php [dostęp: 05.01.2023 r.]
- https://www.mp.pl/pacjent/onkologia/aktualnosci/226163,rak-pluca-glowna-przyczyna-zgonow-onkologicznych [dostęp: 05.01.2023 r.]
- https://www.mp.pl/pacjent/objawy/65985,kwasica-ketonowa [dostęp: 05.01.2023 r.]
- https://badamydzieci.pl/czym-jest-test-nova/opis-badanych-chorob/hipermetioninemia/ [dostęp: 05.01.2023 r.]
- https://www.mp.pl/pacjent/nefrologia/choroby/chorobyudoroslych/51919,przewlekla-niewydolnosc-nerek [dostęp: 05.01.2023 r.]
- https://www.mp.pl/pacjent/gastrologia/choroby/watroba/50970,ostra-niewydolnosc-watroby [dostęp: 05.01.2023 r.]
- https://www.mp.pl/pacjent/gastrologia/choroby/przelyk/50731,choroba-refluksowa-przelyku-refluks [dostęp: 05.01.2023 r.]
- https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/choroby/ukladoddechowy/151720,ropien-pluca [dostęp: 05.01.2023 r.]
- https://rarediseases.info.nih.gov/diseases/6447/trimethylaminuria [dostęp: 05.01.2023 r.]
- https://www.mp.pl/pacjent/reumatologia/choroby/143528,zespol-sjogrena [dostęp: 05.01.2023 r.]
Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?