Halitoza – jak sobie z nią poradzić?

Napisano 01.02.2023 | Medyczny Asystent | Czas czytania: 5 min.

Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?

Wypełnij formularz w 5 minut ➡️

Halitoza może wynikać z niewłaściwej higieny jamy ustnej, spożywania określonych produktów lub poważniejszej choroby. Co może powodować halitozę? Na czym polega leczenie halitozy i do kogo można się zwrócić z tym problemem? Podpowiadamy.

Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?

Wypełnij formularz w 5 minut ➡️

Czym jest halitoza?

Halitosis, fetor ex ore, bad breath lub oral malodor — tak inaczej nazywana jest halitoza. Co to takiego? W terminologii medycznej tak nazywany jest nieprzyjemny zapach wydobywający się z ust [1] [2]. Wyróżniamy halitozę prawdziwą (gdy osoby z otoczenia pacjenta również wyczuwają przykrą woń) oraz halitozę rzekomą (kiedy tylko pacjent jest przekonany o nieprzyjemnym zapachu z ust) [1] [2]. Dodatkowo halitoza prawdziwa dzieli się na [1] [2]: 

  • halitozę fizjologiczną — stan ten wynika ze zmniejszonej produkcji śliny (np. w czasie snu) albo ze spożycia określonych produktów (np. intensywnie pachnących przypraw), ma przejściowy charakter i ustępuje po napiciu się czegoś lub umyciu zębów, 
  • halitozę patologiczną — gdy za wystąpienie nieprzyjemnego zapachu odpowiada jakaś choroba.

Jeśli zauważono halitozę, domowe sposoby, jakie powinny zostać wypróbowane w pierwszej kolejności to zmiana nawyków związanych z higieną jamy ustnej. Natomiast gdy dokładniejsze mycie zębów, używanie nici dentystycznej czy też mycie języka po jedzeniu, nie przyczynia się do ustąpienia halitozy, warto skonsultować się z lekarzem. Dobrym rozwiązaniem będzie zarówno e-wizyta i następnie recepta przez Internet, jak i udanie się na klasyczną stacjonarną wizytę do stomatologa. Specjalista pomoże zidentyfikować przyczyny halitozy i podpowie, jak wyleczyć halitozę.

Halitoza – co może ją powodować?

Leczenie halitozy wymaga poznania przyczyny nieprzyjemnego zapachu wydobywającego się z ust. W pierwszej kolejności konieczne jest zweryfikowanie, czy halitoza jest fizjologiczna, czy patologiczna, (wynikająca z choroby). W większości przypadków nieprzyjemny zapach z ust (halitoza) wynika z niewłaściwej higieny jamy ustnej i co za tym idzie, namnożenia się bakterii beztlenowych w jamie ustnej [2].

Inne możliwe stomatologiczne przyczyny halitozy to także [2] [3] [4]: 

  • choroby przyzębia: zapalenie dziąseł i przyzębia, 
  • grzybica jamy ustnej, 
  • kamień i osad nazębny, 
  • niewłaściwe czyszczenie protez,
  • paradontoza, 
  • próchnica zębów.

W szczególności halitoza u dzieci oraz halitoza w ciąży może wynikać z problemów stomatologicznych. 

Halitoza może stanowić efekt specyficznego stylu życia, np. stosowania niektórych leków, spożywania dużych ilości alkoholu, jedzenia określonych produktów (np. czosnku, cebuli), palenia tytoniu lub picia niewystarczającej ilości płynów w ciągu dnia [3]. Istnieją również określone choroby, które mogą się przyczyniać do cuchnącego oddechu, należą do nich [3] [4]: 

  • achalazja, 
  • choroby nowotworowe, 
  • cukrzyca, 
  • hipermetioninemia,
  • mocznica, 
  • niewydolność wątroby, 
  • refluks żołądkowo-przełykowy,
  • ropień płuca, 
  • trimetyloaminuria,
  • zapalenie migdałków, oskrzeli lub zatok przynosowych,
  • zespół Sjögrena.

Achalazja

Halitoza może wynikać z achalazji, czyli choroby motorycznej przełyku, przejawiającej się upośledzonym przechodzeniem pokarmu wynikającym z zaburzonej pracy zwieracza przełyku [5]. Przyczyny achalazji nie zostały do końca poznane, przypuszcza się, że za stan ten odpowiadają po części czynniki autoimmunologiczne, zakaźne, genetyczne oraz środowiskowe [5]. Poza halitozą dla achalazji charakterystyczne są również: zaburzenia połykania, zarzucanie treści pokarmowej, zgaga, choroba ta zwiększa także ryzyko wystąpienia raka przełyku [5].

Choroby nowotworowe

Halitoza może wystąpić u osób chorujących na nowotwory, np. raka krtani, płuc, przełyku lub żołądka. Najpoważniejszą z wymienionych jest choroba nowotworowa płuc, ze względu na medianę przeżycia wynoszącą od 6 do 8 miesięcy [6]. W Polsce śmiertelność z powodu raka płuca jest bardzo wysoka, każdego roku w naszym kraju umiera ponad 23 000 pacjentów z tym rodzajem nowotworu [7]. 

Cukrzyca

Gdy zauważono nieświeży zapach z ust, przyczyny warto poszukać w zaburzeniach metabolicznych, takich jak np. cukrzyca. Jednym z powikłań cukrzycy jest kwasica ketonowa, czyli zmniejszenie pH krwi oraz obecność tzw. ciał ketonowych w moczu [8]. W rezultacie z jamy ustnej chorego wydobywa się charakterystyczna woń podobna do acetonu. Inne objawy to także: bóle i zawroty głowy, częste oddawanie zwiększonej ilości moczu, nadmierne pragnienie, nudności, osłabienie oraz suchość w jamie ustnej [8]. 

Hipermetioninemia

Halitoza może wynikać także z choroby metabolicznej o podłożu genetycznym – hipermetioninemii [9]. W przypadku tego schorzenia z jamy ustnej wydobywa się zapach budzący skojarzenia z gotowaną kapustą. Inne objawy, jakie może dawać hipermetioninemia, to: opóźnienie intelektualne, słabe napięcie mięśniowe, trudności w nauce, zaburzenia w funkcjonowaniu wątroby oraz zmęczenie [9]. Wdrożenie na odpowiednio wczesnym etapie leczenia pomoże w zapanowaniu nad chorobą na tyle, aby chory mógł prowadzić normalne życie. 

Mocznica

Końcowe stadium przewlekłej niewydolności nerek, nazywane schyłkową niewydolnością nerek lub mocznicą, także może dawać objawy halitozy. Pacjent, u którego zdiagnozowano tę jednostkę chorobową, wymaga wdrożenia leczenia nerkozastępczego [10]. 

Niewydolność wątroby

Halitoza może świadczyć także o bardzo poważnej chorobie — niewydolności wątroby. W tym przypadku wydobywający się z ust chorego zapach przypomina woń zepsutych jaj, stęchlizny lub ryb. Ostra niewydolność wątroby cechuje się bardzo wysoką śmiertelnością (nawet 80%) [11]. Jej najczęstszą przyczyną jest przedawkowanie popularnego leku, paracetamolu [11]. Ostra niewydolność wątroby może się rozwinąć także [11]: 

  • po przyjmowaniu substancji toksycznych takich jak narkotyki czy alkohol, 
  • w następstwie innych chorób wątroby, 
  • w przebiegu zakażenia wirusami powodującymi zapalenie wątroby, 
  • w wyniku zakażenia toksynami (np. po spożyciu muchomora sromotnikowego).

Refluks żołądkowo-przełykowy

Przyczyny halitozy warto poszukać w chorobie refluksowej przełyku. W przebiegu tego schorzenia dochodzi bowiem do cofania się treści żołądkowej do przełyku, co prowadzi do nadkwasoty, pustych odbijań, oraz zgagi [12]. Zdiagnozowanie refluksu wymaga modyfikacji stylu życia, w tym w szczególności zrezygnowania z produktów, które mogą nasilać refluks, należą do nich np. alkohol, kawa, tłuste pokarmy, gazowane napoje, czekolada oraz cytrusy [12]. 

Ropień płuca

Przyczyną halitozy może być rzadka choroba, powikłanie bakteryjnego zapalenia płuc, mianowicie ropień płuca [13]. Inne objawy, które mogą na to wskazywać, to [13]: 

  • ból w klatce piersiowej, 
  • gorączka, 
  • kaszel z wykrztuszaniem ropnej plwociny, 
  • uczucie duszności. 

Powikłania ropnia płuca są bardzo poważne, leczenie powinno być prowadzone w warunkach szpitalnych. 

Trimetyloaminuria

Czego objawem może być jeszcze halitoza? Przyczyny warto poszukać w chorobach metabolicznych, takich jak np. trimetyloaminuria, nazywana inaczej zespołem rybiego zapachu. To rzadka choroba uwarunkowana genetycznie, w której przebiegu organizm nie jest w stanie przetwarzać trimetyloaminy dostarczanej wraz z pokarmem. Nadmiar tego związku gromadzi się w organizmie, co odpowiada za rybi zapach uwalniany nie tylko z oddechem, ale i moczem oraz potem [14].

Zapalenie migdałków, oskrzeli lub zatok przynosowych

Nieświeży oddech może świadczyć o stanie zapalnym, rozwijającym się w obrębie migdałków, oskrzeli lub zatok przynosowych. W szczególności częstą przyczyną halitozy są: przewlekłe zapalenie zatok oraz ropne zapalenie migdałków, wynika to z infekcji bakteryjnej [1]. Co robić, gdy wystąpiła taka halitoza? Skuteczne leczenie opracowane przez lekarza laryngologa może całkowicie rozwiązać ten problem.

Zespół Sjögrena

Za halitozę może odpowiadać zmniejszone wydzielanie śliny. Tak jest np. w przebiegu zespołu Sjögrena, choroby autoimmunologicznej, która prowadzi do uszkodzenia gruczołów wydzielania zewnętrznego (łzowych i ślinowych) [15]. Niedostateczne wydzielanie śliny przyczynia się do suchości w jamie ustnej i postępującej próchnicy zębów, a co za tym idzie, pojawia się także cuchnący zapach z ust. Schorzenie daje również objawy dotyczące różnych narządów, np. płuc, żołądka czy wątroby, charakterystyczne dla zespołu Sjögrena są także symptomy neurologiczne, takie jak np. porażenie połowicze czy też ból i zapalenie stawów [15]. Leczenie wymaga współpracy wielu różnych specjalistów.

Domowe i specjalistyczne leczenie halitozy

Domowe sposoby na halitozę obejmują przede wszystkim zmianę nawyków związanych z higieną jamy ustnej. Wskazane jest: częstsze oraz bardziej staranne mycie zębów i języka po posiłkach, używanie nici dentystycznych, a także unikanie pokarmów czy też używek, które mogą nasilać halitozę. 

Halitoza — leczenie specjalistyczne

Jeśli domowe sposoby nie przyniosą żadnego efektu, konieczna jest konsultacja u lekarza rodzinnego lub, gdy zaszło podejrzenie konkretnej choroby — stomatologa, laryngologa, gastrologa, internisty, neurologa bądź diabetologa. Specjalista zidentyfikuje przyczynę halitozy i zleci odpowiednie dla danego przypadku leczenie.

Źródła:

  1. https://www.czytelniamedyczna.pl/1866,halitosis-etiologia-klasyfikacja-i-epidemiologia-na-podstawie-pismiennictwa.html [dostęp: 05.01.2023 r.]
  2. https://www.mp.pl/pacjent/objawy/286861,halitoza [dostęp: 05.01.2023 r.]
  3. Aylıkcı BU, Colak H. Halitosis: From diagnosis to management. J Nat Sci Biol Med. 2013 Jan;4(1):14-23. doi: 10.4103/0976-9668.107255. PMID: 23633830; PMCID: PMC3633265.
  4. https://www.hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/halitosis-bad-breath [dostęp: 05.01.2023 r.]
  5. https://www.mp.pl/pacjent/gastrologia/choroby/przelyk/50590,achalazja [dostęp: 05.01.2023 r.]
  6. https://www.onkonet.pl/dp_rakpluca3.php [dostęp: 05.01.2023 r.]
  7. https://www.mp.pl/pacjent/onkologia/aktualnosci/226163,rak-pluca-glowna-przyczyna-zgonow-onkologicznych [dostęp: 05.01.2023 r.]
  8. https://www.mp.pl/pacjent/objawy/65985,kwasica-ketonowa [dostęp: 05.01.2023 r.]
  9. https://badamydzieci.pl/czym-jest-test-nova/opis-badanych-chorob/hipermetioninemia/ [dostęp: 05.01.2023 r.]
  10. https://www.mp.pl/pacjent/nefrologia/choroby/chorobyudoroslych/51919,przewlekla-niewydolnosc-nerek [dostęp: 05.01.2023 r.]
  11. https://www.mp.pl/pacjent/gastrologia/choroby/watroba/50970,ostra-niewydolnosc-watroby [dostęp: 05.01.2023 r.]
  12. https://www.mp.pl/pacjent/gastrologia/choroby/przelyk/50731,choroba-refluksowa-przelyku-refluks [dostęp: 05.01.2023 r.]
  13. https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/choroby/ukladoddechowy/151720,ropien-pluca [dostęp: 05.01.2023 r.]
  14. https://rarediseases.info.nih.gov/diseases/6447/trimethylaminuria [dostęp: 05.01.2023 r.]
  15. https://www.mp.pl/pacjent/reumatologia/choroby/143528,zespol-sjogrena [dostęp: 05.01.2023 r.]

Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?

Wypełnij formularz w 5 minut ➡️

Informacje zawarte w dziale „Blog" serwisu NaszaRecepta.pl należy traktować jedynie jako informacyjno-edukacyjne. Treści te i porady w nich zawarte nie mogą w żadnym wypadku zastąpić bezpośredniego kontaktu z lekarzem i nie powinny być również uznawane za profesjonalną poradę medyczną. Wydawca serwisu NaszaRecepta nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystywanie porad z materiałów informacyjno-edukacyjnych bez wcześniejszej konsultacji ze specjalistą.