Gęsta krew – jaki ma wpływ na zdrowie? Co ją wywołuje?

W medycynie i prasie fachowej próżno szukać terminu „gęsta krew”. Jednak takie określenie często jest stosowane przez pacjentów, a nawet przez wielu lekarzy. Gęsta krew to potoczne określenie, które wskazuje na stan nadkrzepliwości krwi (trombofilia). Niekiedy za gęstością krwi kryje się także nadmierna lepkość krwi. Dzieje się tak przy zwiększonej liczbie krwinek. Przyczyną może być również zwiększone stężenie białek osocza w chorobach autoimmunologicznych. Warto podkreślić, że większość chorych nie odczuwa objawów gęstej krwi. Dowiaduje się o niej dopiero przy robieniu morfologii lub przy trudnościach z pobieraniem krwi.   

Gęsta krew – co to oznacza?

Krew składa się ze specjalnych komórek, z przenoszonych substancji (np. glukozy, lipidów, białek, hormonów), czynników krzepnięcia oraz przeciwciał. Od tego, ile jest tych wszystkich składników, zależy tak naprawdę lepkość i gęstość krwi. Istotna jest ich równowaga, która zapewnia odpowiednie krążenie. Gdy krew jest za gęsta, prawidłowe krążenie zostaje zaburzone.

Jeśli ktoś zauważy u siebie niepokojące objawy mogące mieć związek ze zbyt dużą gęstością krwi, powinien jak najszybciej udać się do lekarza i rozpocząć leczenie. Dziś receptę na odpowiednie lekarstwa można uzyskać również bez wychodzenia z domu. Należy wtedy skorzystać z takiego rozwiązania jak e-recepta online.

Jak rozpoznać gęstą krew? Co może się dziać, gdy jest za gęsta krew w organizmie? Może powstawać na przykład dużo zakrzepów i to bez żadnego skaleczenia. Może to blokować dopływ krwi do różnych narządów (np. mózgu). Zakrzepy to najczęściej pierwsze objawy zbyt gęstej krwi. Pojawiają się z reguły, gdy występuje dodatkowy czynnik ryzyka jak np.:

• otyłość;
• leczenie pooperacyjne;
• długotrwałe unieruchomienie (w wyniku długotrwałej choroby, złamania kończyny itp.);
• ciąża;
• antykoncepcja hormonalna;
• nowotwór złośliwy;
• zaawansowany wiek.

Gdy krew jest zbyt gęsta, mogą pojawić się również takie symptomy jak:

• ból kończyny;
• zaczerwieniona skóra;
• obrzęk;

W przypadku chorych na nowotwory mogą pojawić się jeszcze takie objawy związane z wysoką gęstością krwi jak zaburzenie wzroku (retinopatia), bóle głowy, zawroty, krwawienie z nosa lub jamy ustnej itp.

Gęsta krew – przyczyny

Należy wyjaśnić, jakie są przyczyny zbyt gęstej krwi, a te mogą być bardzo różne. Dlaczego krew jest gęsta? Mogą to powodować różne dolegliwości i zjawiska jak:

• choroby autoimmunologiczne;
• choroby zapalne;
• zwiększony poziom fibrynogenu;
• trombofilie;
• nowotwory hematologiczne (np. szpiczak mnogi, ostra białaczka szpikowa, czerwienica);
• palenie tytoniu;
• intensywny wysiłek fizyczny;
• hormonalna terapia zastępcza (HTZ);
• antykoncepcja hormonalna;
• odwodnienie (zwiększona liczba erytrocytów);
• niedobory białek C i S;
• większa aktywność VIII czynnika krzepnięcia krwi;
• niedobór antytrombiny;
• zmutowany gen 20210A protrombiny;
• dyskrazje komórek plazmatycznych;
• nadmierny poziom immunoglobulin (zwiększona agregacja erytrocytów);
• otyłość brzuszna;
• dyslipidemia;
• insulinooporność;
• wrodzone zaburzenia krzepnięcia krwi (rzadko powoduje zwiększenie gęstości krwi).

Wiele osób zainteresuje także zależność: wysokie ciśnienie a gęstość krwi oraz alkohol a gęstość krwi. Jeśli chodzi o pierwszą kwestię, zwiększenie lepkości krwi ma wpływ na wartość ciśnienia tętniczego. Mało tego, wpływa na powikłania narządowe. Natomiast w przypadku alkoholu trzeba zauważyć, że nie tylko podnosi on poziom dobrego cholesterolu HDL, ale i wpływa na rozrzedzenie krwi. Najlepiej sprawdza się tu czerwone wino, ale tylko w bardzo małych dawkach.

Diagnostyka zbyt gęstej krwi

Jakie badania są przeprowadzane, gdy podejrzewa się gęstą krew? W takim przypadku lekarz powinien zlecić wykonanie odpowiedniej diagnostyki. Przede wszystkim konieczna będzie morfologia krwi. W ten sposób można ocenić ilość i jakość komórek krwi: erytrocytów (krwinki czerwone), leukocytów (krwinki białe) i trombocytów (płytki krwi). Jeśli zostanie stwierdzone podwyższone stężenie hematokrytu i hemoglobiny, może to oznaczać obecność czerwienicy prawdziwej.

Inne podstawowe badanie, jakie powinien zlecić lekarz w przypadku podejrzenia wysokiej gęstości krwi, to OB (odczynu Biernackiego). Bada się tutaj szybkość opadania krwinek. Jeśli rzeczywiście gęstość krwi będzie duża, wartość OB będzie mniejsza z powodu wolniejszego opadania krwinek.

Do tego przeprowadza się takie badania jak:

• stężenie białka CRP (C-reaktywnego);
• stężenie wolnego białka S;
• poziom homocysteiny;
• poziom antytrombiny;
• aktywność czynnika VIII;
• ocena układu krzepnięcia krwi (czas protrombinowy PT);
• czas koalinowo-kefalinowy APTT (wskaźnik krzepliwości krwi);
• badanie genetyczne – poszukiwanie mutacji genu protombiny i czynnika V Leiden.

Gęsta krew – czy jest groźna dla zdrowia?

Zbyt gęstej krwi nie należy ignorować. To niej jest przypadłość, nad którą można przejść do porządku dziennego. Wszystko dlatego, że gęsta krew może być bardzo groźna dla ludzkiego zdrowia. Przede wszystkim rodzi się duże ryzyko powstawania zakrzepów. Może dojść do choroby zatorowo-zakrzepowej, w tym również do zakrzepicy żył głębokich. Zakrzepica atakuje częściej kobiety i to głównie po 60. roku życia. W jej wyniku pojawia się problem odpowiedniego dostarczania krwi do wielu narządów jak serce (może prowadzić do jego zawału) czy mózg (udar). Do tego może pojawić się śmiertelna zatorowość płucna. Nieleczona zbyt wysoka gęstość krwi często prowadzi do nieodwracalnego niedokrwienia narządów. Aby unikną takich zagrożeń, należy jak najszybciej wdrożyć terapię.

Gęsta krew – leczenie

Co robić w przypadku zbyt gęstej krwi? Konieczne jest poddanie się odpowiedniej terapii. Leczenie zależy od tego, co jest przyczyną gęstej krwi. Przeważnie przepisywane są preparaty rozrzedzające krew, których zadaniem jest hamowanie agregacji trombocytów (przeciwdziałanie zlepiania się płytek krwi). Stosuje się leki zwierające heparynę albo acenokumarol. Można je stosować przez cały czas. Lekarz może także zalecić codzienne przyjmowanie aspiryny. Do tego warto pić dużo płynów (nawet 2 litry wody) i prowadzić aktywny tryb życia.

Gęsta krew to niekorzystne zjawisko, a jego przyczyny mogą być różne – od zwyczajnego odwodnienia, aż po poważne choroby. Nie wolno ignorować wysokiej gęstości krwi, bo może dojść do zakrzepów i zatorów, które doprowadzają do udaru mózgu albo zawału serca. Konieczne jest przeprowadzenie odpowiednich badań i wdrożenie przez lekarza właściwego leczenia.