Etapy gojenia rany pooperacyjnej – jak można przyspieszyć ten proces?

Optymalne postępowanie z ranami pooperacyjnymi jest ważne, aby zapobiegać potencjalnym powikłaniom, takim jak zakażenia miejsca operowanego i rozejścia się rany. W związku z tym lekarze powinni poinstruować pacjenta, jak przebiega proces gojenia się ran, ile trwa i czego można się spodziewać.

Rodzaje ran pooperacyjnych

Jak sama nazwa wskazuje rana pooperacyjna powstaje wskutek przerwania ciągłości tkanek w trakcie procedury chirurgicznej. Długość trwania procesu gojenia się ran po zabiegu chirurgicznym jest uzależniony od organizmu jednostki. Polega na sklejeniu się ze sobą brzegów rany. Wówczas tworzy się blizna, która wraz z upływem czasu staje się mniej widoczna. Niemniej w przypadku rozległego ubytku tkanki czy zakażenia czas gojenia się rany pooperacyjnej może się wydłużać i zakończyć się powstaniem nieestetycznej blizny. Możliwe jest również wykształcenie się zrostów pooperacyjnych — nieprawidłowych połączeń między tkankami. Kompilacje mogą wywoływać dolegliwości bólowe, na które lekarz może przepisać łagodzące dyskomfort środki. W przypadku stałego przyjmowania leków zwykle nie trzeba ponownie udawać się na wizytę stacjonarną. Wystarczy teleporada, a recepta online pozwoli na zakup odpowiednich medykamentów w każdej aptece w Polsce. 

• Ropiejąca rana – jak sobie z nią poradzić?


Po wykonaniu zabiegu chirurgicznego lekarz przekaże pacjentowi wszelkie niezbędne informacje dotyczące m.in. opieki nad raną. Jeśli pacjent będzie postępować zgodnie ze wskazówkami najprawdopodobniej, nie powinien mieć nieprzyjemnych dolegliwości.

Rany pooperacyjne dzieli się na:

• Rany czyste — znajdują się w obrębie zamkniętego obszaru, gdzie nie pojawia się ryzyko kontaktu z tkankami skolonizowanymi przez bakterie. Najczęściej rany czyste powstają po operacjach planowych. Nie wymagają zastosowania antybiotyków i najszybciej się goją — poprzez rychłozrost (gojenie pierwotne).
• Rany czyste skażone —  powstaje jako efekt kontrolowanego otwarcia jamy ciała, w której znajdują się bakterie np. układ pokarmowy, oddechowy, płciowy czy moczowy. Może wystąpić wysięk i wówczas konieczne jest wprowadzenie antybiotykoterapii. Rany czyste skażone zwykle goją się przez rychłozrost.
• Rany skażone — w tym przypadku w ranach pooperacyjnych pojawia się zakażenie drobnoustrojami, co może prowadzić do rozwoju infekcji. Żeby powstrzymać dalsze rozprzestrzenianie się zakażenia, należy chirurgicznie oczyścić i zszyć ranę, a następnie założyć czysty opatrunek. Czasami zakłada się również drenaż rany. Gojenie się rany skażonej najczęściej występuje przez ziarninowanie (gojenie wtórne), a to jak długo przebiega proces jest zależne od organizmu pacjenta.

Rany pooperacyjne można również podzielić ze względu na miejsce występowania np. na ręce, nodze, brzuchu — proces gojenia przebiega podobnie, niezależnie od lokalizacji.



Jakie są etapy procesu gojenia rany pooperacyjnej?

Klasycznie opisywano, że gojenie się ran przebiega w trzech fazach, niezależnie od mechanizmu urazu. Te etapy to faza zapalna, proliferacyjna i przebudowy.

Faza zapalna jest naturalną reakcją organizmu na uraz i następuje natychmiast po powstaniu rany. Rana wyzwala miejscowe uwalnianie mediatorów stanu zapalnego, które sprzyjają rozszerzeniu naczyń. Zwiększony przepływ krwi do tego obszaru powoduje napływ leukocytów fagocytujących, które odgrywają kluczową rolę w trawieniu bakterii i autolizie martwej tkanki. Zapalna faza gojenia się rany jest odpowiedzialna za klasyczne objawy zapalenia, które pojawiają się w odpowiedzi na uraz: rumień, ciepło, obrzęk, ból i pogorszenie funkcjonowania.

Rana zaczyna się odbudowywać w fazie proliferacyjnej. Tkanka ziarninowa, zawierająca kolagen i macierz pozakomórkową, wypełnia ubytek rany. Dochodzi również do angiogenezy, czyli tworzenia się naczyń włosowatych. W miarę wypełniania się ubytku rana stopniowo się kurczy, a na jej brzegach zaczyna tworzyć się tkanka nabłonkowa. W końcu gdy nabłonek rozwinie się całkowicie, dochodzi do zamknięcia się rany.

Ostatnim etapem gojenia się rany jest „remodeling” (etap przebudowy), który następuje po zamknięciu rany. W tej fazie rana odzyskuje swoją wytrzymałość na rozciąganie, ponieważ włókna kolagenowe w danym obszarze przebudowują się i reorganizują. Również w tej fazie dochodzi do przebudowy i dojrzewania blizny, która staje się coraz bardziej gładka i mniej widoczna. 

Co zrobić gdy rana pooperacyjna nie chce się goić?

Wiele osób zastanawia się, jak długo goją się rany pooperacyjne. Na to pytanie nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Na proces gojenia się ran ma wpływ wiele czynników m.in.:

• głębokość urazu,
• ukrwienie danego obszaru,
• czas, który upłynął pomiędzy powstaniem rany, a jej zamknięciem,
• sposób opatrzenia rany,
• wykonywanie zabiegów pielęgnacyjnych rany,
• czy rana jest czysta czy zakażona,
• umiejscowienie urazu i rany,
• ogólny stan zdrowia pacjenta,
• istnienie chorób podstawowych.

Najczęściej proces gojenia się rany trwa około 3 miesiące. Warto dać organizmowi czas na odpoczynek i regenerację. Pomocna jest również odpowiednie postępowanie.

Niezależnie od mechanizmu gojenia się rany, cele pooperacyjnej pielęgnacji pozostają takie same: szybkie zagojenie się rany, bez powikłań, z najlepszymi wynikami czynnościowymi i estetycznymi.

Najważniejszą zasadą jest utrzymanie rany w czystości, co pozwala zapobiec rozwojowi zakażenia czy rozejściu się rany. Jest to istotne szczególnie w pierwszych dniach oraz tygodniach po operacji. Dzięki właściwej pielęgnacji rana będzie miała optymalne warunki do zagojenia się — zostanie zabezpieczona przed urazami mechanicznymi i przeciwko kolonizacji niebezpiecznych drobnoustrojów. 

Przede wszystkim ważne jest utrzymywanie rany w czystości. Dobrze regularnie dezynfekować oraz przemywać miejsce specjalnymi preparatami. Trzeba również dbać o higienę całego ciała, równocześnie uważając, żeby rana pooperacyjna nie była zbytnio nasączana wodą. Nie zaleca się stosowania intensywnych i podrażniających kosmetyków, a także przesiadywania w wannie, kierowania strumienia wody bezpośrednio na ranę czy przemywania jej zbyt ciepłą wodą.

Trzeba również pamiętać, żeby systematycznie zmieniać opatrunek. Jego zadaniem jest ochrona rany przed urazami oraz chorobotwórczymi drobnoustrojami, a także unieruchomienie miejsca i absorbowanie sączącej się z rany wydzieliny. Zmianę opatrunku wykonuje się w celu oczyszczenia danego obszaru, zbadania jak przebiega proces, czy przeprowadzenia zabiegów leczniczych rany pooperacyjnej np. usunięcia szwów czy drenów.

Warto również zwrócić uwagę na swój styl życia. Dzięki odpowiedniej diecie, czyli spożywaniu posiłków pełnych substancji odżywczych i witamin, organizm otrzyma energię i zasoby potrzebne do odpowiedniego codziennego funkcjonowania i regeneracji. Trzeba zaznaczyć, że podczas gojenia się rany potrzeby żywieniowe bywają zwiększone. Co więcej, po operacji i podczas gojenia ran nie zaleca się uprawiania intensywnego sportu. Nadmierne ćwiczenia mogą spowodować rozejście się rany. Nie oznacza to jednak, że całkowita aktywność fizyczna jest zabroniona — warto prawidłowo dobrać aktywność, najlepiej konsultując się ze specjalistą. Pozostawanie w bezruchu i leżenie w łóżku może zwiększyć ryzyko powstawania zrostów. Wskazane jest noszenie luźnych, nieobcierających ubrań, które są wykonane z oddychających tkanin.

Po zdjęciu szwów można rozpocząć masaż blizny, czyli mobilizację danego miejsca. O odpowiednią technikę należy zapytać lekarza.

Rana pooperacyjna – niepokojące objawy, z którymi należy zgłosić się do lekarza

W przypadku pojawienia się poniższych objawów warto zgłosić się na konsultację do lekarza:

• gorączka, która ciągle wzrasta i długo się utrzymuje;
• zaczerwienienie danego obszaru;
• skóra wokół rany staje się ciepła (rozgrzanie rany);
• ból;
• „ciągnięcie” blizny;
• wysięk z rany.

Takie symptomy mogą świadczyć o rozchodzeniu się rany czy zakażeniu obszaru. Wówczas trzeba niezwłocznie wdrożyć odpowiednie postępowanie w tym farmakologię.

Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?

Wypełnij formularz w 5 minut ➡️