Dyskopatia szyjna – co ją powoduje? Objawy i leczenie

Dziesięciolecia zginania, podnoszenia, obracania i skręcania mogą naprawdę odcisnąć swoje piętno na szyi. Dyskopatia w odcinku szyjnym kręgosłupa wykracza jednak poza ból szyi, a objawy mogą powodować także drętwienie i osłabienie ramion, rąk i dłoni. Ten dyskomfort i utrata mobilności często wywierają duży wpływ na jakość życia. Jakie są przyczyny schorzenia kręgów szyjnych? Jak leczyć dyskopatię odcinka szyjnego?

Co to jest dyskopatia kręgu szyjnego?

Kręgosłup szyjny składa się z siedmiu kości zwanych kręgami, które są oddzielone dyskami wypełnionymi substancją podobną do żelu, zapewniającą amortyzację. Kręgi szyjne zarówno stabilizują szyję, jak i pozwalają jej płynnie obracać się z boku na bok i wyginać do przodu i do tyłu. Bez dysków kręgosłup byłby bardzo sztywny.

Z biegiem czasu te naturalne amortyzatory zużywają się i mogą zacząć się degenerować, co może doprowadzić do powstania dyskopatii kręgu szyjnego. Przestrzeń między kręgami zwęża się, a korzenie nerwowe ulegają zaciśnięciu. W miarę postępu choroby szyja staje się mniej elastyczna i można odczuwać ból i sztywność szyi, szczególnie pod koniec dnia. Kiedy dysk pęka lub wybrzusza się, wywierając nacisk na rdzeń kręgowy lub korzenie nerwowe, nazywa się to przepukliną dysku lub „wypadnięciem dysku”. Dyskopatia zwykle dotyka kręgów C6 i C7. Chociaż choroba jest na ogół powolnym procesem, schorzenie może czasami wystąpić natychmiast po urazie szyi. Jeśli występują dokuczliwe objawy, należy zgłosić się do specjalisty i rozpocząć leczenie. Pomocna będzie e-recepta, która pozwoli wykupić dany lek.

Dyskopatia szyi – objawy

Najczęstszymi i najbardziej oczywistymi symptomami dyskopatii odcinka szyjnego są bóle szyi i sztywność karku. Dolegliwości bólowe mogą nasilać się wraz z ruchem, a łagodnieć podczas odpoczynku. Niektórzy pacjenci z dyskopatią szyjną odczuwają również objawy neurologiczne w ramieniu czy ręce (w tym dłoni i palcach). Wówczas mrowienie, drętwienie lub osłabienie mogą promieniować w dół kończyny. Tego typu symptomy mogą zakłócać wykonywanie codziennych czynności, takich jak pisanie na klawiaturze, ubieranie się lub trzymanie przedmiotów. Warto wspomnieć, że w przypadku wielopoziomowej dyskopatii szyjnej objawy dotyczą kilku sąsiadujących ze sobą kręgów.

Im bardziej degeneruje się kręgosłup szyjny, tym bardziej prawdopodobne jest, że kanał kręgowy zwęzi się i zwiększy się ryzyko niedotlenienia obszaru. W takim przypadku może dojść do mielopatii, której objawy obejmują:

• trudności w poruszaniu rękami lub nogami,
• kłopoty z koordynacją lub równowagą,
• utratę kontroli nad jelitami lub pęcherzem,
• osłabienie lub drętwienie w dowolnym miejscu pod szyją,
• przypominający wstrząs ból w rękach lub nogach, który można pogorszyć, pochylając się do przodu.

Mielopatia szyjna jest powodem do niepokoju i wymaga natychmiastowej pomocy medycznej. Zwykle występuje u osób powyżej 50. roku życia.

Przyczyny dyskopatii szyjnej

Dyskopatia w odcinku szyjnym kręgosłupa ma złożoną etiologię. Wśród przyczyn powstania schorzenia najczęściej wymienia się:

• wielokrotnie urazy czy uszkodzenia kręgów, 
• zmiany zwyrodnieniowe związane z wiekiem, 
• przeciążenia kręgosłupa, 
• gwałtowne i niekontrolowane ruchy głową,
• prowadzenie siedzącego trybu życia (w tym brak aktywności fizycznej czy pracę z długotrwałym, przymusowym ustawieniem tułowia w jednej pozycji),
• czynniki genetyczne,
• wrodzone wady postawy oraz budowy kręgosłupa.

Jak rozpoznać dyskopatię szyjną?

W przypadku zaobserwowania u siebie zaburzających codzienne funkcjonowanie dolegliwości należy zwrócić się do specjalisty. Wielu pacjentów nie wie, jaki lekarz zajmuje się leczeniem dyskopatii szyjnej. W przypadku wystąpienia problemów z kręgosłupem najczęściej należy udać się do ortopedy, a także neurologa czy neurochirurga. Skierowanie do specjalisty wypisze lekarz rodzinny.

Na konsultacji najpierw lekarz przejrzy historię medyczną pacjenta, a także przeprowadzi wywiad lekarski. Pytania będą dotyczyły między innymi aktualnego stanu zdrowia, przebytych chorób, schorzeń występujących w rodzinie, doznawanych objawów czy prowadzonego stylu życia.

Następnie lekarz przeprowadzi badanie fizykalne, dotykając szyi i sprawdzając zakres ruchu szyi. W trakcie badania pacjent może zostać poproszony o wykonanie określonych ruchów i zgłoszenie, czy ból szyi się nasila, czy zmniejsza. Jeśli dyskomfort jest silny lub występują objawy neurologiczne, takie jak ból, mrowienie lub osłabienie barku, ramienia lub dłoni, lekarz prawdopodobnie zleci wykonanie badania obrazowego.

W przypadku gdy specjalista stwierdzi, że potrzebne jest badanie obrazowe w celu sprawdzenia potencjalnego problemu z dyskiem, prawdopodobnie zostanie zlecony rezonans magnetyczny (MRI). Co więcej, wykonanie zdjęcia rentgenowskiego (RTG) czy tomografii komputerowej (TK) mogą potwierdzić, czy i gdzie występuje zwyrodnienie, a także zidentyfikować inne stany (jak choroba zwyrodnieniowa stawów), które mogą powodować odczuwane przez pacjenta objawy.

Po potwierdzeniu dokładnej diagnozy dyskopatii dysku szyjnego, jak również wszelkich innych powiązanych schorzeń, można zrozumieć źródło objawów i stworzyć skuteczny program leczenia.

Dyskopatia odcinka szyjnego – metody leczenia

W przypadku bólu szyi wynikającego z choroby dyskopatii odcinka szyjnego lekarz zazwyczaj zaleca jedną lub kombinację następujących opcji leczenia:

• Odpoczynek lub modyfikacja stylu życia — wykonywanie niektórych czynności może być bardziej bolesne, na przykład pochylanie szyi do przodu lub określony styl pływania. Modyfikacja pewnych aktywności przez kilka dni lub tygodni zazwyczaj zmniejsza dolegliwości bólowe. Ponadto zaleca się utrzymywanie odpowiedniej postawy m.in. niegarbienie się. Zdrowe odżywianie, nawodnienie i rzucenie palenia są również korzystne dla zdrowia kręgu.
• Farmakoterapia — leki przeciwbólowe dostępne bez recepty mogą pomóc w zmniejszeniu dolegliwości przy dyskopatii odcinka szyjnego. Jeśli nie, lekarz może przepisać silniejsze środki przeciwbólowe, takie jak doustne sterydy lub środki zwiotczające mięśnie. Inne opcje mogą obejmować zastrzyki, które dostarczają lek bezpośrednio do określonej części szyi.
• Ćwiczenia lub fizjoterapia — większość niechirurgicznych programów leczenia bólu przy dyskopatii szyjnej obejmuje rehabilitację. Fizjoterapeuta lub inny przeszkolony pracownik służby zdrowia może przepisać schemat ćwiczeń i rozciągania, który spełnia specyficzne potrzeby pacjenta. Najczęściej działanie ma na celu zwiększenie siły i elastyczności szyi, co może zmniejszyć odczuwanie bólu.

W niektórych sytuacjach stosuje się również masaże, terapię lodem zimnem czy ciepłem, akupunkturę, a także elektrostymulację TENS czy zabiegi u kręgarza.

Czasami dyskopatia czy inne schorzenia dysku szyjnego wymagają interwencji chirurgicznej. Może mieć to miejsce w dwóch przypadkach:

• Obecne są objawy neurologiczne, takie jak utrzymujące się drętwienie lub osłabienie ramion, problemy z chodzeniem czy kontrolą jelit. Jeśli objawy neurologiczne są spowodowane dyskopatią kręgu szyjnego, istnieje ryzyko trwałego uszkodzenia nerwów i może być zalecana operacja w celu złagodzenia nacisku na nerw.
• Przewlekły ból jest silny i nie ustępuje odpowiednio po co najmniej sześciu miesiącach leczenia niechirurgicznego, a codzienne czynności stają się utrudnione.

Zabiegi najczęściej wykonywane przy dyskopatii szyjnej to:

• Przednia discektomia szyjna z zespoleniem (ACDF) – metoda polega na usunięcie naciskającej na nerw części uszkodzonego kręgu. Następnie przestrzeń dyskową można wypełnić przeszczepem kostnym lub metalową klatką, aby pomóc w utrzymaniu lub przywróceniu normalnej wysokości przestrzeni międzykręgowej.
• Artroplastyka krążka międzykręgowego – procedura polega na usunięciu problematycznego kręgu i zastąpieniu go sztucznym, metalowym lub plastikowym odpowiednikiem. Celem operacji jest zachowanie ruchu na tym poziomie kręgosłupa.

Czasami przeprowadzana jest również mikroendoskopowa dyscektomia.

Dyskopatia szyjna – rokowania i zapobieganie

Rokowania w dyskopatii odcinka szyjnego są zwykle dobre. Niemniej może minąć od kilku tygodni, zanim ból szyi ustąpi. Natomiast rekonwalescencja po zabiegu może trwa do kilku miesięcy do nawet roku. Gdy ból szyi ustąpi, zadaniem pacjenta jest utrzymanie kręgosłupa w dobrej formie, aby uniknąć dyskomfortu w przyszłości. Natomiast o tym, czego nie wolno robić przy dyskopatii szyjnej zadecyduje specjalista, dostosowując zalecenia lekarskie do specyfiki przypadku jednostki i prowadzonego przez nią stylu życia.

Chociaż schorzenia kręgów w tym w odcinku szyjnym są często spowodowane wiekiem, mogą na nie wpływać również czynniki związane ze stylem życia. Aby zachować zdrowy kręgosłup, warto stosować zbilansowaną dietę, która pozwoli dostarczyć organizmowi wszelkie potrzebne do codziennego funkcjonowania substancje odżywcze. Odradza się stosowanie używek, głównie papierosów. 

Istotne jest również regularna aktywność fizyczna. Trzeba jednak pamiętać, że ćwiczenia powinny być o średniej intensywności, a treningi warto skonsultować ze specjalistą, co pozwoli uniknąć powstawania dalszych urazów. Często zaleca się ćwiczenia, które mają na celu wzmocnienie okolicznych mięśni oraz poprawę funkcjonowania stawów i innych struktur. Należy uważać na swoją postawę, zawsze trzymając szyję prosto i mieć dobrze podparte plecy, a także unikać przeciążania kręgów. W przypadku aktywności, przy których pozostajemy na dłuższy czas w tej samej pozycji — warto pamiętać, żeby od czasu do czasu zrobić sobie przerwę, zmienić ułożenie ciała, przejść się na krótki spacer czy porozciągać się. Dyskopatia szyjna jest również przeciwwskazaniem do wykonywania ciężkiej pracy fizycznej, które wypływa obciążająco na organizm.

Niestety u niektórych pacjentów dyskopatia może doprowadzić do nieodwracalnych uszkodzeń, przez co stan zdrowia nie poprawia się mimo leczenia i rehabilitacji. Wśród niektórych powikłań związanych ze stosowaną terapią wymienia się powstanie:

• urazu nerwu,
• infekcji,
• krwotoki,
• ropnia,
• martwicy rdzenia kręgowego.

Należy jednak pamiętać, że skutki uboczne są bardzo rzadkie i najczęściej leczenie pomaga zmniejszyć nieprzyjemne doznania i pozbyć się schorzenia.