Dysfagia – objawy, przyczyny, leczenie. Jak diagnozuje się dysfagię?

Napisano 10.11.2021 | Medyczny Asystent | Czas czytania: 5 min.

Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?

Wypełnij formularz w 5 minut ➡️

Dysfagia (inaczej zaburzone połykanie) to niebezpieczne zaburzenia utrudniające lub uniemożliwiające przełykanie. Może być to objaw groźnych dla zdrowia chorób i nieprawidłowości w organizmie. Dolegliwość znacznie utrudnia funkcjonowanie. Jedzenie może powodować dławienie i ból, a także cofanie się pokarmu, co w konsekwencji doprowadzić może do niedożywienia. Utrudnione przełykanie płynu to również duża szansa na odwodnienie. Poszerzona diagnostyka w przypadku podejrzenia dysfagii jest niezbędna, by chorzy mieli szansę na lepszą jakość życia. Przy zlokalizowaniu źródła problemu i walce z nim konieczna może być współpraca lekarzy o różnych specjalizacjach. Co jeszcze należy wiedzieć o tej dolegliwości, jej przyczynach, rozpoznaniu i walce z nią? Odpowiedzi na to pytanie znajdziesz poniżej. Przeczytaj!

Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?

Wypełnij formularz w 5 minut ➡️

Dysfagia – czym jest?

Nie każdy zapewne słyszał określenie „dysfagia”, więc warto je nieco przybliżyć. Jeśli zastanawiasz się, co to jest dysfagia, musisz wiedzieć, że terminem tym określa się zaburzenia przełykania, które wiążą się z utrudnionym przechodzeniem jedzenia do światła przełyku, a następnie do żołądka. Trudność z przełykaniem z może poważnie utrudniać życie osobie, którą dolegliwość dotknęła. Problem w głównej mierze dotyczy osób starszych, aczkolwiek nie jest to regułą, gdyż również u osób młodych i dzieci pojawić może się dysfagia. Co to konkretnie za zaburzenia? Mowa o pewnych nieprawidłowościach dotyczących pracy mięśni gardła i przełyku, które mogą wiązać się z niektórymi schorzeniami, ale mogą mieć również podłoże psychiczne.

Z czym wiązać może się dysfagia?

Dysfagia obejmować może trudności w formowaniu kęsów i ich przekazywaniu z jamy ustnej do gardła. W konsekwencji dochodzi do utrudnionego lub wręcz uniemożliwionego przyjmowania pokarmów, a czasem i płynów. W wielu sytuacjach dysfagii towarzyszy również zwracanie pokarmu z gardła po przełknięciu. Zaburzenie niekiedy może doprowadzić m.in. do dostania się pokarmu do nosa lub dróg oddechowych, co może stać się przyczyną zachłystowego zapalenia płuc. Często dolegliwość objawia się dodatkowo także łzawieniem oraz kichaniem, ponadto występować mogą również u pacjenta zaburzenia mowy i głosu.

Do dysfagii przyczynić może się wiele czynników, więc i leczenie tego zaburzenia bywa różne. W wielu przypadkach konieczna jest jednak farmakologia i suplementacja ustalona przez lekarza, a wówczas pomocna będzie zapewne recepta online. Dzięki niej można szybko wykupić kończące się leki, bez obaw, że pacjent w porę nie będzie mógł umówić się na stacjonarną wizytę lekarską.

Rodzaje dysfagii

Dysfagia to określenie zbiorcze dla zaburzeń połykania, które w zależności od etiologii oraz rozległości patologii mogą mieć różne nasilenie. Wyróżnić można różne typy dysfagii – może być to np. dysfagia gardłowa oraz wiele innych. Jeśli chodzi o podział uwzględniający przyczyny problemu, w grę wchodzić może:

  • Dysfagia ustno-gardłowa (dysfagia przedprzełykowa, górna), w przypadku której pacjent odczuwa trudności związane z przechodzeniem kęsów pokarmu do przełyku (przez gardło). Zazwyczaj przyczyniają się do niej problemy neurologiczne, uszkodzone struktury krtani lub gardła lub nowotwory np. języka lub guzy śródpiersia.
  • Dysfagia przełykowa (dysfagia dolna), w przypadku której pacjent odczuwa trudności związane z przechodzeniem kęsów pokarmu przez przełyk. Zwykle jej przyczyną są choroby układu pokarmowego.

Wspomnieć można również o dysfagii mechanicznej i czynnościowej. Dysfagia mechaniczna związana jest z tym, że światło przełyku jest zbyt wąskie w stosunku do przełykanego kęsa. Z kolei dysfagia czynnościowa związana jest z zaburzeniami perystaltyki przezprzełykowej.

Dysfagia u dzieci a dysfagia u osób dorosłych

Wiesz już, że dysfagia związana z przełykiem lub ustno-gardłowa dotyczyć może nie tylko osób w podeszłym wieku, ale również przedstawicieli innych grup wiekowych. Dysfagia u dzieci wiązać może się z różnymi przyczynami. Gdy w grę wchodzi na przykład dysfagia u niemowląt, zazwyczaj dochodzi do cofania się połkniętego przez nie niedawno pokarmu. Ten rodzaj zaburzeń związany jest najczęściej z niedojrzałością przewodu pokarmowego dziecka, jednak przyczyną może być również nieprawidłowe karmienie maluszka. Dysfagia u dziecka wiązać może się także z obniżonym napięciem mięśniowym, ponadto przyczyniać mogą się do niej również pewne wady wrodzone.

Dysfagia objawy u osób dorosłych daje najczęściej w podeszłym wieku, co związane jest z osłabieniem mięśni, które biorą udział w przełykaniu. Może to nie tylko przyczyniać się do problemów z posiłkami, ale również z połykaniem leków, co bywa już bardzo kłopotliwe.

Dysfagia – przyczyny

Wiesz już, że dysfagia może być powodowana przez wiele czynników. Mogą być to zarówno przyczyny przedprzełykowe jak i przełykowe.

  • Dysfagia może wiązać się z chorobami neurologicznymi, chorobami układu pokarmowego, procesami zapalnymi, chorobami mięśniowymi i wieloma innymi.
  • Do problemu przyczynić mogą się między innymi takie schorzenia jak choroba Parkinsona, choroba Alzheimera czy stwardnienie rozsiane, a także zapalenie migdałków, gardła lub jamy ustnej, a nawet zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa i niedokrwienie.
  • Gdy w grę wchodzi dysfagia, przyczyny obejmować mogą również mózgowe porażenie dziecięce, udar mózgu, ponadto problemem może być cukrzyca i niektóre nowotwory przełyku.
  • Przyczyną może być również miastenia i botulizm, a także dystrofia mięśniowa.
  • Nie można zapomnieć również o niektórych urazach, uszkodzeniach struktury przełyku, nieprawidłowościach anatomicznych, nieprawidłowościach motoryki, a nawet połkniętych ciałach obcych.
  • Do dysfagii przyczynić mogą się ponadto niektóre leki, a także nadużywanie alkoholu i palenie papierosów.
  • Również termin „dysfagia a nerwica” nie bierze się znikąd, gdyż dysfagia na tle nerwowym również jest możliwa. Mówi się wówczas o tzw. kulce histerii, odczuwanej jako przeszkoda w gardle, która utrudnia połykanie (choć przeszkoda mechaniczna nie istnieje).
  • Przyczyną zaburzeń może być również stosowanie radioterapii przy nowotworach narządów przewodu pokarmowego, a także uchyłki przełyku. Zaburzeniom połykania sprzyjać może również ucisk z zewnątrz na przełyk.
  • Przyczyny mogą wiązać się również z powiększeniem węzłów chłonnych.

Jak badać i diagnozować dysfagię?

Gdy u pacjenta występuje dysfagia, podstawowym problemem są trudności w połykaniu. Warto wiedzieć jednak, że dolegliwości tej towarzyszyć mogą również inne objawy. Może być to na przykład chrypka lub kaszel, a także czkawka, ból za mostkiem lub zgaga. Chory może odczuwać ból przy połykaniu lub może mieć wrażenie, że pokarm zalega mu w przełyku. Do innych objawów zaliczyć można wyciek śliny z ust, a także ulewanie pokarmów nosem.

Niewątpliwie jest to bardzo poważne zaburzenie i nie powinno być lekceważone. Jeśli zatem pacjent lub jego najbliżsi zaobserwują podobne objawy, należy zgłosić się do lekarza pierwszego kontaktu, który wypisze skierowanie do specjalisty, np. laryngologa lub gastrologa, gdyż problemem może być właśnie dysfagia. Szkolenie i doświadczenie doskonale przygotowały gastrologów do diagnostyki w tym przypadku. Po wywiadzie lekarskim zazwyczaj gastrolog zleca dodatkowe badania. Może być to między innymi badanie endoskopowe obejmujące górny odcinek przewodu pokarmowego. Często wykonuje się badanie ultrasonograficzne, które jest istotne w ocenie problemu. W niektórych przypadkach zleca się pacjentom wykonanie zdjęcia rentgenowskiego, a nawet pH-metrii lub manometrii przełyku.

Leczenie dysfagii. Zalecenia dla pacjentów     

Jeśli u pacjenta zostanie zdiagnozowana dysfagia, leczenie dobiera się do jej przyczyny. W inny sposób podchodzi się do leczenia dysfagii przedprzełykowej, a w inny do leczenia dysfagii przełykowej. Często ponadto leczenie dysfagii wymaga współpracy wielu specjalistów.

  • Gdy problemem jest dysfagia u dzieci, leczenie nie zawsze jest koniecznością. U noworodków i niemowląt pomocne może być już wsparcie doradcy laktacyjnego i zmiana sposobu karmienia. Jeśli jednak to nie pomoże, przyczyny problemów z przełykaniem małych pacjentów należy szukać głębiej. W niektórych przypadkach pomocna jest praca z logopedą, w innych natomiast niezbędna będzie pomoc psychiatry, ponadto gdy problemem jest dysfagia, rehabilitacja również może być niezbędna.
  • Jeśli np. po rozpoznaniu okaże się, że przyczyną dysfagii jest refluks, wówczas leczenie odbywać się powinno lekami zobojętniającymi. Farmakologia również jest zatem opcją. Jeśli do dysfagii prowadzi infekcja, konieczne może być wdrożenie takich medykamentów jak antybiotyki czy leki przeciwgrzybicze.
  • Nie można wykluczyć również konieczności interwencji chirurgicznej. Operacja może być niezbędna w wielu przypadkach, jednak ostateczną decyzję podejmie tu lekarz.

Przy zaburzeniach połykania niezwykle ważne jest żywienie. Pacjenci z dysfagią muszą szczególnie skupić się na jakości swojej diety, by uniknąć niedożywienia i niedoborów pokarmowych. Dobrze skonsultować się w tej sytuacji z dietetykiem, który dobierze najlepsze menu. W niektórych przypadkach przykładowo konieczne będzie zmienienie konsystencji posiłków na płynno-gęstą i podawanie musów i kremów, które nie wymagają dodatkowego rozdrabniania i nie są trudne do przełknięcia. Czasem może być to jednak niewystarczające, a wówczas lekarz może zaproponować dodatkową suplementację, dietę dojelitową lub pozajelitową. Nierzadko lekarze zalecają ćwiczenia usprawniające połykanie takie jak np. ćwiczenie żucia i gryzienia lub ćwiczenia oddechowe.

Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?

Wypełnij formularz w 5 minut ➡️

Informacje zawarte w dziale „Blog" serwisu NaszaRecepta.pl należy traktować jedynie jako informacyjno-edukacyjne. Treści te i porady w nich zawarte nie mogą w żadnym wypadku zastąpić bezpośredniego kontaktu z lekarzem i nie powinny być również uznawane za profesjonalną poradę medyczną. Wydawca serwisu NaszaRecepta nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystywanie porad z materiałów informacyjno-edukacyjnych bez wcześniejszej konsultacji ze specjalistą.