Czy Salmonella jest zaraźliwa? Przyczyny i leczenie

Salmonella to rodzaj bakterii gram-ujemnych, które przyczyniają się do rozwoju chorób przewodu pokarmowego u człowieka. Bakterie te spotkać można zarówno u ludzi, jak i w organizmach zwierzęcych. Zakażenie bakteriami Salmonella może przebiegać w zróżnicowany sposób, a powodowane przez nie salmonellozy mogą nie dawać żadnych objawów, z kolei u części pacjentów mogą wywoływać różnego rodzaju dolegliwości. Czy Salmonella jest zaraźliwa? Gdzie mogą występować bakterie Salmonella i gdzie można zarazić się Salmonellą? Po odpowiedzi na pytania zapraszamy do naszego artykułu!

W jaki sposób można zarazić się Salmonellą?

Do rodzaju Salmonella zalicza się bakterie odpowiedzialne za rozwój duru brzusznego – Salmonella Typhi oraz durów rzekomych – Salmonella Paratyphi. Za zatrucia pokarmowe u ludzi i zwierząt, zwane również salmonellozami, odpowiada z kolei bakteria Salmonella Enteritidis. Bakterie Salmonella mają kształt pałeczek, wywołując stany zapalne jelita cienkiego. Występują zarówno u zwierząt dzikich, jak i hodowlanych. Ich nosicielami są przede wszystkim ptaki – zarówno drób, jak i dzikie ptactwo, a także bydło oraz trzoda. W korzystnych warunkach bakterie te mogą przetrwać także poza organizmem żywym. Dla organizmów zwierzęcych bakterie Salmonella są patogenem pierwotnym.

Czy Salmonella jest zaraźliwa? Wywoływana przez bakterie Salmonella salmonelloza jest chorobą zakaźną. Głównym źródłem zakażenia mogą być osoby chore, zakażone zwierzęta oraz bezobjawowi nosiciele. Jak można zarazić się Salmonellą od chorego? Do zarażenia dochodzi przede wszystkim drogą pokarmową. Zarażeniu sprzyja spożywanie zanieczyszczonych jaj, mleka, a także mięsa drobiowego oraz mleka. Zarazić się można również poprzez spożywanie wody, która została zanieczyszczona odchodami, a także przez bezpośredni kontakt z zakażoną osobą lub zwierzęciem. Czy Salmonellą można się zarazić od psa? Bakterie Salmonella mogą dostać się do organizmu psa wraz ze spożywaną nieumytą żywnością, a także przez zanieczyszczoną wodę. Pies może zarazić się też przez kontakt z zanieczyszczonymi odchodami innego zwierzęcia. Salmonelloza jest chorobą odzwierzęcą, co oznacza, że może zostać przeniesiona również z psa na człowieka. Bardzo ważne jest więc przestrzeganie zasad higieny w domu.

W przypadku zaobserwowania u pacjenta objawów wskazujących na obecność jednej z chorób zakaźnych, a także przy innych schorzeniach konieczne może okazać się przyjmowanie leków. Jeśli stacjonarna wizyta u lekarza nie jest możliwa, pacjent skorzystać może z rozwiązania, jakim jest recepta przez internet. To wygodny i bezpieczny sposób na uzyskanie niezbędnych medykamentów. Wystarczy w tym celu uzupełnić zamieszczony w Internecie formularz lekarski, który dokładnie przeanalizuje lekarz i jeśli będą do tego wskazania, wystawi choremu receptę.

Czy Salmonella jest zaraźliwa?

Pałeczki Salmonelli po raz pierwszy zostały odkryte w jelitach świni w 1885 roku przez Daniela E. Salmona, który był amerykańskim weterynarzem. Odpowiedź na pytanie, czy Salmonella jest zaraźliwa, jest twierdząca. Salmonelloza to choroba zakaźna zwierząt i ludzi, która wywoływana jest przez bakterie Salmonella. Mogą one być przenoszone zarówno przez zwierzęta, jak i przez człowieka. Do zakażenia dochodzi między innymi przez bezpośredni kontakt z osobą zakażoną, a także przez kontakt z nosicielami, czyli osobami, u których stwierdzone zostały pałeczki Salmonella w kale przy braku objawów choroby. W przypadku człowieka do zakażenia dojść może również po zjedzeniu surowych jaj, majonezu, niedogotowanego mięsa, a także lodów.

Szczególnie niebezpieczne dla człowieka mogą okazać się domowe lody, kogle-mogle oraz kremy jajeczne, które zostały przygotowane z jaj niewiadomego pochodzenia. Inne możliwe drogi zakażenia to spożywanie produktów z zanieczyszczonym mlekiem, do których zalicza się między innymi sery, a także zanieczyszczone odchodami zwierząt owoce i warzywa. Wyroby garmażeryjne zawierające rozdrobnione mięso, do których zalicza się np. mielonki, galaretki oraz pasztety, to kolejne możliwe drogi zakażenia, podobnie jak zanieczyszczona odchodami woda. Salmonellę na żywność przenosić mogą też muchy, osy oraz gryzonie. Pałeczki Salmonella najlepiej namnażają się w temperaturze od 5 do 46.2 °C. Bardzo dobrze radzą sobie jednak również w zimnie. Badania dowodzą, że nawet zamrożenie pałeczek Salmonelli do temperatury -75 °C nie stanowi gwarancji eliminacji wszystkich drobnoustrojów. Bakterie Salmonella są również jedną z najczęściej występujących przyczyn tzw. biegunki podróżnych.

Objawy Salmonelli

Jak zostało wspomniane wcześniej, odpowiedź na pytanie, czy Salmonella jest zaraźliwa, jest twierdząca. Jakie są najczęstsze objawy zakażenia Salmonellą? Salmonella objawy może dawać zróżnicowane i zależą one przede wszystkim od stanu układu immunologicznego pacjenta. Objawy zakażenia pałeczkami Salmonelli są też zależne od ilości bakterii, które dostały się do organizmu pacjenta. Pierwsze objawy choroby pacjenci obserwują zwykle w czasie od sześciu godzin do trzech dni po spożyciu jedzenia zawierającego pałeczki Salmonelli.

Do najczęstszych objawów świadczących o salmonellozie zalicza się nudności i wymioty, a także biegunki w postaci luźnych stolców, w których znaleźć można śluz. U niektórych pacjentów pojawiać się mogą wodniste stolce z krwią. Inne możliwe objawy choroby to uciążliwe bóle brzucha, gorączka do 39 °C, dreszcze, bóle głowy oraz odczuwalne bolesne skurcze jelit. U części osób pojawiać się mogą również bóle w stawach, poza tym dojść może do podrażnienia oczu. Wystąpić może również ból podczas oddawania moczu, a także zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, czy też głębokie zakażenie tkanek miękkich i płuc. Podobne objawy Salmonella dawać może u dzieci. Nieco inne objawy pojawiać się mogą z kolei u dzieci poniżej 4. roku życia. Szczególnie niebezpieczne może okazać się dla nich odwodnienie. Z odwodnieniem może wiązać się apatia, brak łez podczas płaczu, a także nadmierna senność. Inne możliwe objawy związane z odwodnieniem to rozdrażnienie, suche błony śluzowe oraz mniejsza ilość wydalanego moczu.

Niebezpieczna może okazać się również bakteria Salmonella w ciąży, prowadząc do odwodnienia. W niektórych przypadkach salmonelloza może doprowadzić do poronienia lub stać się przyczyną przedwczesnego porodu. Ile trwa zatrucie pokarmowe pałeczkami Salmonelli? Dolegliwości związane z salmonellozą mogą utrzymywać się zwykle od 1 do 3 dni, jednak w niektórych przypadkach zatrucie pokarmowe może utrzymywać się nawet do 7 dni.

Diagnostyka Salmonelli — jak ją rozpoznać?

Znając już odpowiedź na pytanie, czy Salmonella jest zaraźliwa, warto również poznać metody diagnostyczne w przypadku Salmonelli. Na badanie powinni zgłosić się osoby, u których pojawiły się objawy wskazujące na salmonellozę. Bardzo ważna jest jak najszybsza reakcja, ponieważ w przeciwnym wypadku dojść może do upośledzenia odporności – zwłaszcza u małych dzieci oraz u osób starszych. Do najczęściej wykonywanych badań przy podejrzeniu salmonellozy zalicza się badanie bakteriologiczne kału, które ma na celu potwierdzenie lub wykluczenie zakażenia. Ważny jest również szczegółowy wywiad lekarski, podczas którego uwagę należy zwrócić na informacje dotyczące rodzaju spożywanych posiłków (domowe lody, tatar, sałatka z majonezem, kogel-mogel itd.). Niekiedy lekarz może zlecić pacjentowi wykonanie badania serologicznego w kierunku zakażenia Salmonellą. Testy przeprowadza się na podstawie pobranej próbki krwi żylnej. Ich wykonanie polega na oznaczeniu specyficznych przeciwciał, które skierowane są przeciw bakteriom Salmonella a ich obecność wskazuje na kontakt chorego z patogenem.

Gdzie występują bakterie Salmonelli?

Na zatrucie pałeczkami bakterii Salmonella narażone są przede wszystkim małe dzieci, osoby w podeszłym wieku, a także pracownicy medyczni. Do zakażenia dojść może również u osób z obniżoną odpornością, a także u pacjentów przyjmujących antybiotyki oraz osób, które przeszły zabieg chirurgiczny. Jak zostało wspomniane wcześniej, zatrucie Salmonellą wiąże się ze spożyciem produktów zanieczyszczonych odchodami zwierząt. Do zatrucia dojść może również po spożyciu mięsa, które zostało poddane niedostatecznej obróbce cieplnej, a także mleka oraz jego przetworów, które pochodzą od zakażonych zwierząt hodowlanych. Zatrucie pałeczkami Salmonelli może być też efektem spożycia surowych jaj, majonezu, kremów, czy też domowych lodów. Zatrucie może mieć miejsce także w wyniku bezpośredniego kontaktu z kałem osób, które są zakażone lub nosicieli bakterii Salmonella, u których nie zostały zdiagnozowane żadne objawy.

Profilaktyka, czyli jak zapobiegać Salmonelli?

Odpowiedź na pytanie, czy Salmonella jest zaraźliwa, jest twierdząca, w związku z czym warto poznać metody mające na celu zapobieganie rozwojowi choroby. Jak można zapobiec salmonellozie? Bardzo ważna jest higiena osobista, poza tym szczególną uwagę należy zwrócić na przechowywanie żywności w odpowiednich warunkach. Nie należy ponownie zamrażać żywności, która wcześniej została rozmrożona, poza tym należy kupować żywność ze sprawdzonych źródeł. Pamiętać należy również o dokładnym myciu rąk – zarówno po wyjściu z toalety, jak i przed przygotowywaniem posiłków, a także po kontakcie ze zwierzętami oraz osobami z salmonellozą. Ważne jest też unikanie picia nieprzegotowanego i niepasteryzowanego mleka. Ważne jest też picie przegotowanej wody. By zapobiec salmonellozie, nie należy pić wody niewiadomego pochodzenia. Nie zaleca się też spożywania potraw, które są niedogotowane lub niedopieczone. Dobrym sposobem obróbki termicznej jest gotowanie, smażenie, duszenie oraz pieczenie, ponieważ bakterie Salmonelli giną pod wpływem wysokiej temperatury.

Leczenie Salmonelli — jak przebiega?

Jeśli u pacjenta zostanie zdiagnozowana salmonelloza, należy jak najszybciej rozpocząć leczenie. Jak pozbyć się Salmonelli z organizmu? Leczenie salmonellozy ma charakter objawowy. Szczególną uwagę należy zwrócić na regularne nawadnianie organizmu, ponieważ w przeciwnym razie może dojść do odwodnienia. Wspomagająco warto przyjmować elektrolity w postaci tabletek do rozpuszczania w wodzie. Bardzo ważna jest również dieta, która powinna być lekkostrawna. Warto postawić poza tym na preparaty, w składzie których znaleźć można szczepy bakterii probiotycznych. Antybiotykoterapia nie jest zwykle konieczna – wyjątek stanowić może ostry przebieg zakażenia, które dodatkowo rozprzestrzenia się poza tkanki jelita. Po zatruciu Salmonellą u niektórych pacjentów mogą wystąpić niebezpieczne dla zdrowia powikłania, do których zalicza się ropnie, zapalenie płuc, stawów, kości, szpiku kostnego oraz dróg żółciowych.

Kto musi poddać się obowiązkowym badaniom na obecność Salmonelli? 

Znając odpowiedź na pytanie, czy Salmonella jest zaraźliwa, należy mieć też świadomość, kto powinien poddać się obowiązkowym badaniom na obecność Salmonelli. Obowiązkowe badanie dotyczy między innymi osób pracujących na stanowiskach, które wymagają bezpośredniego kontaktu z dziećmi. Zalicza się do nich np. pracowników żłobków, przedszkoli oraz szkół. Powinny wykonać je również osoby pracujące w zakładach opiekuńczych. Badania takie konieczne są także w przypadku osób wykonujących pracę na stanowiskach, które wymagają bezpośredniego kontaktu z artykułami żywnościowymi (niepakowanymi). Badania do książeczki sanepidowskiej z kolei powinni wykonać między innymi kelnerzy, barmani oraz kucharze. Obowiązkowym badaniom poddać się powinny również osoby wykonujące pracę na stanowiskach, które wymagają bezpośredniego kontaktu z wodą przeznaczoną do spożycia, a także ze zbiornikami wodnymi.