Czy borelioza jest śmiertelna? Jak wygląda życie z tą chorobą?

Borelioza to infekcja bakteryjna, którą człowiek może zarazić się przez ukąszenie będącego nosicielem bakterii Borrelia burgdorferi kleszcza. Powodujące schorzenie drobnoustroje mogą przemieszczać się szeroko po organizmie, wywołując nieprzyjemne skutki uboczne. Wiele osób zastanawia, się czy borelioza jest wyleczalna i jak długo żyje się z chorobą. Dobra wiadomość jest taka, że przy szybkiej reakcji boreliozę można wyleczyć. Jak to zrobić? Jakie są skutki nieleczonej boreliozy? Czy borelioza jest zaraźliwa?

Czym jest borelioza?

Borelioza jest przenoszona przez kleszcze. W przypadku ugryzienia przez pajęczaka bakteria zwana Borrelia burgdorferi przechodzi z nosiciela do krwioobiegu. Warto wspomnieć, że aby tak się stało, kleszcz powinien pozostać w skórze przez 36 do 48 godzin. W przypadku krótszego kontaktu istnieje niskie ryzyko zarażenia się boreliozą. Co więcej, większość ludzi zaraża się, gdy zostaną ukąszeni przez młode kleszcze, które mogą być trudne do zauważenia. Z tego powodu po przebywaniu w miejscu bytowania pajęczaków należy dokładnie obejrzeć swoje ciało. Trzeba też pamiętać, że borelioza nie jest zaraźliwa, czyli nie przenosi się z osoby na osobę.

W przypadku wystąpienia dokuczliwych objawów należy udać się do specjalisty, który zaleci odpowiednie leczenie. Często rekomenduje się długotrwałą farmakoterapię, a e-recepta online może zostać wypisana podczas konsultacji przez Internet, dzięki czemu nie trzeba wychodzić z domu.

Jakie są objawy boreliozy?

Ugryzienie kleszcza może wyglądać jak mały, swędzący guzek na skórze, podobnie jak ukąszenie komara. Nie oznacza od razu zachorowania na boreliozę, a wiele osób nawet nie zauważy ugryzienia. Objawy boreliozy są różne. Zwykle pojawiają się etapami, ale poszczególne stadia mogą się na siebie nakładać.

Wczesne objawy boreliozy zwykle pojawiają się w ciągu 3 do 30 dni po ukąszeniu przez kleszcza. Ten etap choroby ma ograniczony zestaw objawów i nazywa się go stadium wczesnym ograniczonym. Wysypka jest częstym objawem boreliozy. Przypomina pojedynczy krąg, który powoli rozprzestrzenia się od miejsca ukąszenia przez kleszcza. Może stać się wyraźny w środku i blednąć w dalszych częściach. Wysypka często jest ciepła w dotyku, ale zwykle nie jest bolesna ani swędząca. Inne objawy pierwszego etapu obejmują:

• gorączka,
• ból głowy,
• ekstremalne zmęczenie,
• sztywność stawów,
• bóle mięśni,
• powiększenie węzłów chłonnych.

Bez leczenia borelioza może się pogorszyć. Wówczas rozwija się drugi etap — choroba wczesna rozsiana. Jej objawy zwykle pojawiają się w ciągu 3 do 10 tygodni po ukąszeniu przez kleszcza. Stadium drugie jest często poważniejsze i dotyczy większego obszaru organizmu. Etap drugi może obejmować objawy pierwszego etapu, a także następujące symptomy:

• wysypka pojawia się na innych częściach ciała,
• ból lub sztywność szyi,
• osłabienie mięśni po jednej lub obu stronach twarzy,
• aktywność układu odpornościowego w tkance serca, która powoduje nieregularne bicie serca,
• ból, który zaczyna się od pleców i bioder i rozprzestrzenia się na nogi,
• ból, drętwienie lub osłabienie rąk lub stóp,
• bolesny obrzęk tkanek oka lub powieki,
• aktywność układu odpornościowego w nerwach oka, która powoduje ból lub utratę wzroku.

Trzeci etap nazywany jest chorobą późną. Można doświadczać objawów ze wcześniejszych stadiów i nowych dolegliwości. Zwykle pojawia się zapalenie stawów, zwłaszcza w kolanach. Ból, obrzęk lub sztywność mogą utrzymywać się przez długi czas. Objawy trzeciego etapu zwykle zaczynają się od 2 do 12 miesięcy po ukąszeniu przez kleszcza. Często pojawia się również przewlekłe zanikowe zapalenie skóry. Skóra na grzbietach dłoni i wierzchniej części stóp (czasami też łokci i kolan) ulega odbarwieniu i puchnie. W poważniejszych przypadkach może dojść do uszkodzenia tkanek lub stawów. W niektórych sytuacjach może dojść do rozwoju neuroboreliozy. Na szczęście to powikłanie jest bardzo rzadkie. Niemniej może mu towarzyszyć przewlekłe zapalenie mózgu i rdzenia, a niektóre osoby cierpią na zaburzenia funkcji poznawczych w tym zaniki pamięci i zaburzenia koncentracji.

Czy na boreliozę się umiera?

Wiele osób zastanawia się, czy oraz kiedy borelioza jest uleczalna. Choroba jest zwykle diagnozowana, gdy u pacjenta wystąpi wysypka, objawy grypopodobne (zmęczenie, gorączka, dreszcze i ból mięśni) lub jedno i drugie. Symptomy te zwykle pojawiają się kilka dni lub tygodni po ukąszeniu przez zakażonego kleszcza.

Po zaobserwowaniu u siebie niepokojących objawów należy udać się na konsultację lekarską. Diagnozowanie boreliozy rozpoczyna się od przeglądu historii zdrowia pacjenta i przeprowadzenia pogłębionego wywiadu medycznego. Lekarz przeprowadzi również badanie fizykalne w celu wykrycia obecności wysypki lub innych objawów charakterystycznych dla boreliozy.

Następnie wykonuje się badania krwi, jednak nie podczas wczesnej infekcji miejscowej. Są one najbardziej wiarygodne kilka tygodni po początkowej infekcji, kiedy obecne są przeciwciała.

Pacjenci, pytają się, czy borelioza jest uleczalna. Dobra wiadomość jest taka, że osoby chorujące na to schorzenie, które wcześnie otrzymają leczenie, wyzdrowieją. Trzeba jednak zaznaczyć, że choć terapia może wyleczyć boreliozę, ale nadal można mieć pewne długoterminowe skutki. Nieleczona borelioza może przyczynić się do innych poważnych problemów, ale rzadko kończy się śmiercią.

Boreliozę najlepiej leczyć we wczesnych stadiach. Leczenie wczesnej zlokalizowanej choroby polega na stosowaniu doustnych antybiotyków w celu wyeliminowania infekcji. 

Leczenie boreliozy — antybiotyk i co dalej?

Nawet po odpowiednim leczeniu niektóre osoby mogą odczuwać utrzymujące się zmęczenie, obolałość lub bóle głowy. Jest to znane jako zespół poboreliozowy. Niemniej objawy nie oznaczają, że nadal rozwija się infekcja. Schorzenie prawdopodobnie nie zareaguje na dodatkową kurację antybiotykami. U większości osób symptomy ustępują w pewnym momencie w ciągu następnych sześciu miesięcy.

Warto również wspomnieć o przewlekłej boreliozie. Mówi się o niej, gdy choroba jest obecna przez co najmniej rok, występują poważne zaburzenia neurologiczne lub stawowe, a infekcja bakteryjna pozostaje aktywna, mimo wcześniejszej kuracji antybiotykami.  Specjaliści z ILADS (stowarzyszenia, które w szczególności zajmuje się leczeniem boreliozy) postulują, żeby w przypadku przewlekłej boreliozy włączyć długotrwałą i wielolekową terapię. Natomiast lekarze zrzeszeni w Amerykańskim Towarzystwie Chorób Zakaźnych uznają chorobę za zespół poboreliozowy i nie zalecają antybiotykoterapii. 

Czy neuroborelioza jest wyleczalna?

Neuroborelioza jest schorzeniem atakującym centralny bądź obwodowy układ nerwowy. Na szczęście chorobę leczy się jak zwykłą boreliozę. Jeśli zostanie odpowiednio wcześniej wykryta, możliwe jest całkowite wyleczenie antybiotykoterapią.

Profilaktyka boreliozy – jak uchronić się przed zarażeniem?

Osoby chorujące na boreliozę mogą myśleć, czy wyleczona borelioza może powrócić? Otóż, jeśli będzie się stosować odpowiednie środka zapobiegawcze istnieje niskie ryzyko ponownego zarażenia się chorobą. Większość osób z boreliozą zaraża się późną wiosną, latem i wczesną jesienią, kiedy żerują niedojrzałe kleszcze. Pajęczaki są najczęściej spotykane na terenach leśnych i pobliskich łąkach. Kleszcze nie przeżywają długo na nasłonecznionych trawnikach. Szybko wysychają i umierają.

Aby odeprzeć kleszcze, można spryskać ubranie środkiem odstraszającym owady. Przed użyciem trzeba uważnie przeczytać etykietę i go nie nadużywać, ponieważ nadmiar może zaszkodzić. Warto zminimalizować narażenie skóry zarówno na kleszcze, jak i środki odstraszające owady, nosząc długie spodnie i koszule z długimi rękawami, które ściśle przylegają do kostek i nadgarstków. Przydatne będzie również noszenie jasnych ubrań, aby łatwiej było wykryć kleszcza.

Na łonie natury dobrze unikać chaszczy. Po powrocie do domu należy dokładnie sprawdzić obecność kleszczy, a następnie można wziąć prysznic. Ubrania trzeba wytrzepać na zewnątrz.

Warto pamiętać, że zwierzęta domowe mogą przynieść kleszcze do domu i również być narażone na zakażenie. Z tego powodu dobrze porozmawiać z weterynarzem o sposobach zapobiegania kleszczom u swojego zwierzaka.