Bulimia — objawy, przyczyny i leczenie

Znasz termin bulimia? Objawy i skutki tej choroby mogą być bardzo poważne, podobnie jak w przypadku anoreksji. W dzisiejszym artykule podpowiadamy, co to jest bulimia, jakie są przyczyny i objawy, a także, na czym polegają diagnostyka i leczenie. Zapraszamy do lektury!

Czym jest bulimia?

Galen, jeden z najznakomitszych starożytnych lekarzy, jest uznawany za twórcę terminu bulimia. Co to jest za choroba? Otóż bulimia (z łaciny Bulimia nervosa) to zaburzenie występujące u nastolatek i młodych kobiet, charakteryzujące się naprzemiennymi napadami objadania się i niewłaściwymi zachowaniami kompensacyjnymi, które mają na celu uniknięcie przybierania na wadze [1] [2]. 

Czym grozi bulimia? Objawy tej choroby, jeśli występują długotrwale, mogą prowadzić do poważnych powikłań w obrębie całego organizmu, począwszy od pracy serca i układu krążenia, przez funkcjonowanie układu pokarmowego, po zaburzenia dotyczące układu nerwowego [2]. Bulimia może doprowadzić także do zaburzeń hormonalnych i w ich konsekwencji — zaniku miesiączki oraz problemów z płodnością [2]. Ponieważ chora zwykle nie jest w stanie samodzielnie przerwać cyklu nieprawidłowych zachowań, bardzo ważne jest wsparcie ze strony najbliższego otoczenia. 

Bulimię należy leczyć wielotorowo — najważniejsze jest, aby chora uzyskała pomoc ze strony psychologa oraz psychiatry, a także podjęła farmakoterapię. Wielu specjalistów oferuje swoje usługi zdalnie, co może być bardziej przystępne dla pacjentek, które wstydzą się swojej przypadłości. A gdy już zostanie postawiona diagnoza i opracowane odpowiednie leczenie wystarczy recepta online, aby szybko uzyskać potrzebne leki, bez konieczności ciągłego pojawiania się w gabinecie lekarza.

Przyczyny bulimii

Skoro wiemy już, co to jest bulimia, warto wspomnieć o przyczynach tej przypadłości. Niestety dokładna etiologia nie została poznana. Przypuszczalnie bulimia, objawy w postaci nadmiernego obżerania się i następnie obsesyjnego kontrolowania masy ciała, wynikają z zaburzeń neurologicznych [2]. Zauważono również związek pomiędzy bulimią i różnymi wydarzeniami stresowymi oraz wzmożonym napięciem emocjonalnym (jeśli chodzi o początki bulimii, objawy są często obserwowane w trakcie dojrzewania płciowego) [1]. 

Znane czynniki ryzyka rozwoju objawów bulimii to [3]: 

• konflikty rodzinne, 
• nadmierne objadanie się przez całą rodzinę, 
• nadużywanie substancji psychoaktywnych,
• otyłość,
• wysokie wymagania rodzicielskie,
• występowanie zaburzeń nastroju lub zaburzeń psychicznych u rodziców.

Bulimia — objawy

Jakie są oznaki bulimii? Kobiety chorujące na bulimię spożywają większe porcje posiłków, niż wynika to z potrzeb organizmu. Następnie obserwuje się u nich epizody niewłaściwych zachowań kompensacyjnych, takich jak np. [1] [2]: 

• ekstremalna aktywność fizyczna, 
• nadużywanie środków przeczyszczających lub moczopędnych,
• post lub ścisła dieta,
• prowokowanie wymiotów, 
• stosowanie preparatów hormonów tarczycy niezgodnie z zaleceniami lekarza.

Życie bulimiczki koncentruje się wokół jedzenia i nadmiernego objadania się, a jednocześnie, podejmowane są paniczne próby kontrolowania masy ciała [1]. Zachowania typowe dla bulimika mogą być jednak trudne do zauważenia przez najbliższe otoczenie, ponieważ następujące po sobie cykle żarłoczności i pozbywania się nadmiaru kalorii mają dyskretny charakter [1]. Chorym towarzyszy nie tylko obawa przed otyłością, ale także poczucie wstydu i winy [1]. 

Normy BMI a bulimia

W odróżnieniu od anoreksji, czyli jadłowstrętu psychicznego, chorzy na bulimię potrafią zachować normalną masę ciała w stosunku do wieku czy też wysokości ciała [1]. Ich BMI jest w normie, podczas gdy u anorektyków mimo braku satysfakcji z wyglądu wskaźnik masy ciała wynosi poniżej 17,5, co świadczy o niedożywieniu [4]. Natomiast jeśli chodzi o podobieństwa tych dwóch zaburzeń, typowe dla anoreksji i bulimii objawy, to np. nieprawidłowy obraz własnego ciała oraz postrzeganie siebie samego jako zbyt grubej osoby. Tak samo jak w przypadku anoreksji bulimikom towarzyszy ciągła obawa o przytycie, cyklom kompulsywnego jedzenia i przeczyszczania towarzyszą również liczne problemy psychiczne [1]. 

Anoreksja a bulimia — skutki dla zdrowia

Zarówno anoreksja, jak i bulimia, mogą mieć bardzo negatywny wpływ na zdrowie. U chorych mogą występować [1]: 

• objawy wyniszczenia organizmu, 
• stany zapalne w obrębie układu pokarmowego,
• zaburzenia hormonalne, w tym również skutkujące utratą płodności, 
• zaburzenia rytmu serca,
• zaburzenia wodno-elektrolitowe. 

Postępująca anoreksja lub bulimia niesie za sobą także konsekwencje w postaci nasilonych zaburzeń psychicznych, w tym zachowań kompulsywnych i depresyjnych, lęków, a nawet myśli samobójczych [1]. 

Jak wygląda diagnostyka i leczenie bulimii?

Bulimia jest zaburzeniem psychicznym, które należy leczyć. Rozpoznanie jest zwykle stawiane przez lekarza psychiatrę. Wyróżnia się następujące kryteria diagnostyczne bulimii [2]: 

• epizody objadania się — utrata kontroli nad ilością spożywanych porcji posiłków, 
• niewłaściwe zachowania kompensacyjne, mające na celu uniknięcie przybrania na wadze — nadużywanie środków przeczyszczających lub moczopędnych, stosowanie głodówek, wymioty itp.

Epizody te u bulimika pojawiają się co najmniej raz w tygodniu i trwają przynajmniej przez 3 miesiące [5]. 

Terapia u osób chorujących na bulimię powinna obejmować psychoedukację, psychoterapię i farmakoterapię, można ją prowadzić indywidualnie lub grupowo [1] [2]. Wysoką skutecznością charakteryzuje się kognitywna terapia behawioralna, natomiast jeśli chodzi o farmakoterapię, jest ona wskazana w przypadku współwystępowania innych zaburzeń. Typowe dla bulimii objawy psychiczne to np. depresja czy też stany lękowe. Farmakoterapia może mieć również na celu wyeliminowanie mechanicznych nawyków związanych z nadmiernym objadaniem się [1]. 

Jeśli chodzi o diagnostykę różnicową, przed postawieniem diagnozy bulimii należy wykluczyć wszystkie inne możliwe medyczne przyczyny napadów objadania się oraz wymiotów. Należą do nich np. [2]: 

• cukrzyca — charakterystyczna dla cukrzycy jest tzw. polifagia, czyli wzmożony apetyt odczuwany pomimo zjedzenia posiłku. W przebiegu cukrzycy mogą się pojawiać także nudności oraz wymioty, wynika to z postępujących zaburzeń w funkcjonowaniu układu pokarmowego, 
• schorzenia dróg żółciowych — różne choroby związane z drogami żółciowymi mogą powodować charakterystyczne objawy, takie jak nudności i wymioty czy też ciemne zabarwienie moczu, natomiast zwykle nie obserwuje się wtedy napadów głodu, lecz brak apetytu,
• stany neurologiczne — silne zawroty głowy, którym towarzyszą wymioty, mogą świadczyć np. o stwardnieniu rozsianym. Chorzy mogą zarówno chudnąć, jak i przybierać na wadze, 
• zaburzenia depresyjne — u chorych na depresję mogą pojawiać się niekontrolowane wymioty, zwykle towarzyszy im jednak zmniejszenie apetytu, a nie jego zwiększenie,
• zaburzenia osobowości typu borderline — ten rodzaj zaburzenia często współwystępuje z bulimią. Charakterystyczne dla osobowości borderline są zachowania impulsywne oraz autodestrukcyjne, w tym również skłonność do nadmiernego objadania się i następnie wymuszania wymiotów,
• zespół jelita drażliwego — częstym objawem u osób chorujących na IBS są nudności, nadmierne gazy czy też wymioty. U chorych może występować również nadmierne przejadanie się, skutkujące biegunką, 
• zespół Pradera-Williego — rzadka choroba genetyczna może dawać objawy w postaci upośledzenia umysłowego, niskiego wzrostu oraz otyłości. U chorych często rozwija się cukrzyca, przejawiają oni również zachowania kompulsywne.