Ból żołądka po jedzeniu — przyczyny, diagnostyka i leczenie

Nawet 1 na 10 osób doświadcza bólu brzucha po jedzeniu [1]. Przyczyny dolegliwości mogą być zarówno prozaiczne, jak i bardzo poważne. O czym może świadczyć pieczenie w żołądku po posiłku? Jak sobie z tym poradzić i kiedy zgłosić się do lekarza? Podpowiadamy.

Ból żołądka po jedzeniu — przyczyny

Ból żołądka po jedzeniu może mieć bardzo prozaiczną przyczynę. Najczęściej za dolegliwość odpowiada nadmierne objadanie się lub zbyt szybkie jedzenie [2] [3]. Inne możliwe przyczyny bólu żołądka po jedzeniu to także [2] [3]: 

• alergie pokarmowe,
• choroba refluksowa przełyku, 
• gazy, 
• nadmierny stres,
• nadwrażliwość pokarmowa (np. na gluten lub laktozę),
• nietolerancja pokarmowa, 
• niestrawność,
• podrażnienie żołądka w wyniku spożycia kofeiny lub alkoholu,
• zaparcia. 

Jeśli chodzi o poważniejsze przyczyny dolegliwości żołądkowych po jedzeniu, należy wymienić [2] [3] [4]: 

• choroby nowotworowe (np. rak żołądka), 
• kamienie żółciowe, 
• niedrożność jelit, 
• nieswoiste zapalenie jelit (IBD), 
• zespół jelita drażliwego (IBS),
• zapalenie trzustki,
• zapalenie wyrostka robaczkowego,
• zatrucie pokarmowe.

W sytuacji, gdy zaobserwowano ciągły ból żołądka po jedzeniu, nie należy zwlekać z wizytą u lekarza. Wskazana jest jak najszybsza porada, najpierw u lekarza ogólnego, a później — gastroenterologa. Specjalista zleci odpowiednie badania, dzięki którym uda się ustalić przyczynę bólu żołądka po jedzeniu, a także, po postawieniu diagnozy, przepisze odpowiednie leki. Kolejne opakowania lekarstw można uzyskać już bez konieczności ponownego udawania się do lekarza, wystarczy skorzystać ze sprytnego rozwiązania, jakim jest e-recepta online. 

Skurcze żołądka po jedzeniu — co je powoduje?

O ile silny ból żołądka po jedzeniu, który się powtarza często, powinien skłonić do wizyty u lekarza, o tyle sporadyczne skurcze brzucha po posiłku nie powinny niepokoić. Najczęściej ich przyczyną jest bowiem niestrawność, jedzenie zbyt szybko lub zgaga [2], a tego typu problemu da się leczyć przy pomocy leków dostępnych bez recepty oraz poprzez zmodyfikowanie nawyków związanych z żywieniem. 

Pieczenie w żołądku — co oznacza, gdy pojawia się po jedzeniu?

Pieczenie w żołądku, nasilające się po jedzeniu, to objaw charakterystyczny dla niestrawności [3]. Przyczyną może być zjedzenie bardzo ostrej potrawy, czegoś kwaśnego, bardzo tłustego lub produktu, który nie był świeży. Taki stan, jeśli pojawia się sporadycznie, nie jest niebezpieczny. Dopiero gdy towarzyszą mu inne niepokojące objawy, może to świadczyć o obecności jakiejś poważniejszej choroby. 

O czym może świadczyć objaw bólu żołądka po jedzeniu?

Sam w sobie objaw bólu żołądka po jedzeniu może mieć trudną do uchwycenia przyczynę. Jeśli jednak poza tą dolegliwością zauważono inne symptomy, taka obserwacja może stanowić dla lekarza bardzo cenną wskazówkę. 

Kłujący ból żołądka po jedzeniu, biegunka, brak energii, wymioty oraz podwyższona temperatura ciała, zaobserwowane po kilku godzinach od jedzenia, mogą świadczyć o zatruciu pokarmowym. Przyczyną jest najczęściej zakażenie bakterią Campylobacter, Escherichia coli, Salmonella, Shigella, Listeria lub Clostridium [6]. Natomiast leczenie polega na przeciwdziałaniu odwodnieniu i zaburzeniom elektrolitowym. W cięższych przypadkach lekarz może zadecydować o antybiotykoterapii [6].

Piekący ból brzucha, nudności i wymioty mogą świadczyć także o zapaleniu błony śluzowej żołądka, nieswoistym zapaleniu jelit, zespole jelita drażliwego lub wrzodach żołądka. Tego typu choroby, aby mogły zostać zdiagnozowane, wymagają badań endoskopowych. Natomiast leczenie zależy od rodzaju i fazy choroby, a także nasilenia objawów [7].

Ból żołądka po jedzeniu i odbijanie mogą wynikać ze stosowania niektórych leków, np. niesteroidowych leków przeciwzapalnych [8]. W sytuacji zaobserwowania tego typu działań niepożądanych należy przerwać przyjmowanie leku i skontaktować się z lekarzem. 

Zestaw nietypowych objawów, takich jak: uczucie pełności w górnej części brzucha, nudności i wymioty (w tym krwią), zmęczenie, utrata masy ciała, a także krew w stolcu, mogą świadczyć o raku. Najczęstszym nowotworem złośliwym jest rak żołądka — w samej tylko Polsce każdego roku notuje się około 5 000 nowych zachorowań [9]. Rozpoznanie stawia się na podstawie badania histopatologicznego, natomiast sposoby leczenia rozważane w pierwszej kolejności to endoskopowe usunięcie guza [9].

Gdy wykluczono wszystkie powyższe czynniki i nadal obserwowany jest ból żołądka zaraz po jedzeniu, przyczyny warto poszukać w zaburzonym funkcjonowaniu układu hormonalnego. Za ból brzucha oraz towarzyszące objawy takie jak np. biegunka czy też utrata masy ciała, może bowiem odpowiadać nadczynność tarczycy [3]. Natomiast jeśli nadal nie udało się zidentyfikować przyczyny, lekarz może uznać, że u pacjenta wystąpiła dyspepsja funkcjonalna (inaczej niestrawność funkcjonalna) [5].

Sposoby na leczenie bólu żołądka po jedzeniu

Kiedy zauważono ból żołądka po jedzeniu, domowe sposoby często wystarczają, aby zaradzić tej dolegliwości. Aby załagodzić problem, warto [2] [3]: 

• jak najwięcej spacerować, celem stymulacji procesów trawiennych, 
• jeść powoli, 
• pić więcej zwykłej wody niegazowanej,
• spożywać mniejsze porcje posiłków,
• unikać napojów gazowanych,
• unikać żywności wysokoprzetworzonej,
• usunąć z diety określony rodzaj pokarmu, który może powodować alergię lub nietolerancję (po konsultacji z lekarzem lub dietetykiem klinicznym),
• w razie potrzeby zastosować leki dostępne bez recepty na zgagę lub niestrawność,
• zrezygnować z używek, które podrażniają układ pokarmowy,
• zrezygnować z tłustych, kwaśnych lub pikantnych potraw.

Z wizytą u lekarza nie należy natomiast zwlekać, gdy ból brzucha po jedzeniu: 

• jest ostry i uniemożliwia normalne funkcjonowanie,
• nie ustępuje w ciągu następnych 24-48 godzin, 
• stale nawraca, 
• występuje w towarzystwie innych niepokojących objawów (np. wymienionych w niniejszym artykule).