Azbestoza — objawy, leczenie, przyczyny

Azbestoza to przewlekła choroba układu oddechowego spowodowana zaleganiem drobin azbestu w płucach. Materiał w przeszłości był szeroko stosowany m.in. jako materiał izolacyjny. Długotrwałe narażenie na te włókna może powodować bliznowacenie tkanki płucnej i duszność. Objawy pylicy azbestowej zwykle pojawiają się dopiero po wielu latach od rozpoczęcia obcowania z azbestem. Leczenie koncentruje się na łagodzeniu symptomów. Jak szkodzi azbest?

Azbestoza — przyczyny

Azbestoza to choroba płuc, która występuje u osób wdychających włókna azbestu i pył przez długi czas. Zaburzenie może powodować zwłóknienie (zgrubienie i bliznowacenie) tkanek płuc, co wpływa na utrudnianie oddychania. W niektórych przypadkach choroba azbestowa może prowadzić do zagrażających życiu powikłań. Badacze zaliczają do najbardziej niebezpiecznych skutków kontaktu z azbestem nowotwory płuc i niewydolność serca. Dlatego w ostrych przypadkach azbestoza może być śmiertelna.

Przy ciężkich zaburzeniach warto być pod opieką lekarską. Doświadczane dolegliwości należy zgłaszać specjaliście. Gdy występują łagodniejsze objawy albo kontynuujemy leczenie, wystarczy recepta online, którą zdobędziemy bez wychodzenia z domu.

W grupie ryzyka rozwoju choroby znajdują się osoby narażone na długotrwałą ekspozycję na azbest. Dzieje się tak, jeśli ich praca polega na obsłudze materiałów zawierających azbest. Te rodzaje prac wykonują np. ekipy budowlane, pracownicy zakładów elektrycznych, kolejarze i stoczniowcy, osoby usuwające azbest czy mechanicy samochodowi i lotniczy. 

Materiały i produkty, które mogą zawierać azbest, obejmują:

• klocki sprzęgła samochodowego i okładziny hamulcowe;
• cement budowlany i tynki;
• izolację;
• gonty dachowe
• winylowe płytki podłogowe.

Nawet jeśli w przeszłości nie pracowało z azbestem, można być zagrożony,m jeśli mieszka się z kimś, kto wraca do domu z jednej z tych prac i ma na ubraniach pyły lub włókna azbestowe. Można również być narażonym na wdychanie cząstek, jeśli znajduje się w pobliżu miejsca rozbiórki, gdzie stosowano niebezpieczny materiał.

Rozwój choroby może zająć dużo czasu. Na szczęście obecnie ze względów bezpieczeństwa w Polsce nie stosuje się azbestu — szkodliwość jest zbyt wysoka.

Objawy azbestozy — jak ją rozpoznać?

Symptomy azbestozy różnią się w zależności od intensywności choroby. Objawy mogą nie pojawiać się przez 20 do 30 lat lub dłużej po ekspozycji na azbest.

Ze względu na powstawanie przez pylicę azbestową bliznowacenia wewnątrz płuc, pierwszym sygnałem rozwoju azbestozy, który można zauważyć, są problemy z oddychaniem (brak tchu) oraz duszności, zwłaszcza podczas ciężkiej pracy lub ćwiczeń. Inne oznaki i objawy mogą obejmować:

• ból i ucisk w klatce piersiowej;
• duże, zaokrąglone paznokcie u rąk i nóg;
• uporczywy, suchy kaszel;
• trzeszczący dźwięk podczas wdechu;
• uporczywe zmęczenie przy ćwiczeniach czy pracy fizycznej;
• niezamierzoną utratę wagi.

Diagnostyka, czyli jakie badania wykonać?

Azbestoza jest zwykle diagnozowana na podstawie dokładnej historii medycznej, historii ekspozycji i prześwietlenia klatki piersiowej lub tomografii komputerowej, które wykazują blizny w tkankach płuc. Informacje te, wraz z testami oddechowymi, pomagają lekarzowi określić, jak ciężka jest pylica azbestowa i jak dobrze funkcjonują płuca.

Jeśli mamy historię kontaktu z azbestem i doświadczamy coraz większej duszności, należy skontaktować się z lekarzem pierwszego kontaktu w sprawie możliwości wystąpienia azbestozy. Prawdopodobnie zostaniemy skierowani do lekarza specjalizującego się w problemach z płucami, czyli pulmonologa. Podczas wizyty lekarz może zapytać o właściwości oddechu, zarówno w spoczynku, jak i podczas ćwiczeń, a także o historię pracy, aby ustalić, jak bardzo było się narażonym na działanie azbestu. Warto więc wcześniej przygotować następujące informacje:

• objawy i czas ich wystąpienia;
• wcześniejsze leczenie (jeśli było) i stopień, w jakim pomogło;
• praca, którą wykonywało się przez całą swoją karierę; czas spędzony w każdej pracy; charakter wykonywanej pracy;
• produkty, z którymi miało się kontakt w pracy, obecność lub brak sprzętu ochronnego;
• historia palenia wyrobów tytoniowych;
• jakakolwiek stara dokumentacja medyczna, w tym zdjęcia rentgenowskie klatki piersiowej lub tomografia komputerowa.

Podczas badania fizykalnego lekarz osłucha płuca, aby ustalić, czy dźwięki są normalne, czy nie. Następnie może zlecić badania jak rentgen klatki piersiowej, tomografię komputerową czy testy czynności płuc (np. spirometrię).

Azbestoza — leczenie i powikłania

Nie ma leczenia, które może odwrócić szkody wyrządzone przez azbest, ale pewne kroki mogą pomóc spowolnić postęp choroby i złagodzić objawy. Unikanie dalszej ekspozycji na azbest i inne czynniki drażniące, takie jak dym papierosowy, pomoże spowolnić rozwój pylicy azbestowej. Lekarz może przepisać leki i zabiegi oddechowe w celu złagodzenia duszności i utrzymania ogólnego zdrowia płuc. Oto kilka rzeczy, które specjalista może zalecić w leczeniu azbestozy:

• Jak najszybciej rzucić palenie. Palenie może zwiększyć szkody wyrządzane przez azbest i przyspieszyć postęp choroby. 
• Terapia tlenowa, czyli pobieranie dodatkowego tlenu przez maskę lub rurkę w nozdrzach pomaga wygodniej oddychać.
• Rehabilitacja pulmonologiczna to program ćwiczeń, którego celem jest pomoc wszystkim pacjentom z przewlekłymi chorobami płuc w utrzymaniu optymalnego poziomu aktywności.
• W bardzo ciężkich sytuacjach lekarz może zasugerować operację przeszczepu płuc.

Specjalista pomoże w radzeniu sobie z objawami, ale można również samodzielnie podjąć kroki, aby zachować zdrowie, wykonując następujące czynności:

• Zdrowe odżywianie dzięki dobrze zbilansowanej diecie, która ogranicza spożycie soli i obejmuje picie dużej ilości wody.
• Wysypianie się co noc i w razie potrzeby odpoczywanie w ciągu dnia.
• Bycie tak aktywny, jak tylko możliwe. Ćwiczenia dobrze wykonywać regularnie, ale należy uważać, aby nie przemęczać się.
• Zapobieganie infekcjom, często myjąc ręce i wykonując szczepienia przeciw grypie i zapaleniu płuc zgodnie z zaleceniami lekarza.
• Pozostawanie w domu, gdy zanieczyszczenie powietrza jest duże, a liczba pyłków jest wysoka.
• Unikanie wdychania zanieczyszczeń, które mogą powodować duszność, w tym biernego dymu, oparów ulicznych, smogu, aerozoli i oparów z produktów, takich jak farby, nafta i środki czyszczące.
• Zakrywanie ust i nosa szalikiem, aby uniknąć wdychania zimnego powietrza w chłodne dni.

Wiele osób cierpiących na pylicę azbestową ma problemy z oddychaniem i kaszel, który nie ustępuje. W cięższych przypadkach powikłania mogą zagrażać życiu. Konsekwencje nieleczenia azbestozy mogą obejmować nowotwór płuc czy niewydolność oddechową. Co więcej, osoby z azbestozą są bardziej podatne na rozwój innych chorób i infekcji dróg oddechowych.