Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?
Badanie RTG (prześwietlenie rentgenowskie) jest jednym z najpopularniejszych badań diagnostycznych. Stosuje się je do szeregu schorzeń. Nie jest inwazyjne i pozwala na precyzyjne zobrazowanie danych obszarów. Co to jest badanie RTG? Jakie są wskazania do badania rentgenowskiego? Jak długo trwa badanie RTG?
Spis treści
Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?
Co to jest RTG? Na czym polega badanie RTG?
Rentgen to powszechny test obrazowania, który jest używany od dziesięcioleci. Może pomóc lekarzowi zobaczyć wnętrze Twojego ciała bez konieczności wykonywania nacięcia. Jest wykorzystywany w diagnozowaniu, monitorowaniu i leczeniu wielu schorzeń. Do wykonania badania nie jest potrzebna e-recepta online, a skierowanie od lekarza.
- zbadać obszar, w którym odczuwasz ból lub dyskomfort;
- monitorować progresję zdiagnozowanej choroby;
- sprawdzić, jak działa przepisane leczenie.
- podejrzenie urazu oraz ocenę stopnia jego rozległości,
- podejrzenie zmian po urazie,
- podejrzenie wad zwyrodnieniowych,
- podejrzenie zmian rozwojowych,
- podejrzenie pojawienia się zmian nowotworowych,
- podejrzenie wystąpienia stanu zapalnego,
- podejrzenie zmian w narządach wewnętrznych, w tym stany nagłe jak podejrzenie niedrożności narządu,
- ból danej części ciała,
- palenie papierosów.
Podczas badania korzysta się w lampy rentgenowskiej. Urządzenie emituje wiązkę promieni X i naświetla wybrany obszar ciała. Promienie przechodzą przez organizm i są rejestrowane w postaci obrazu na błonie fotograficznej.
Powstałe zdjęcie jest negatywem. Promienie rentgenowskie przechodzą przez rozmaite tkanki z różną intensywnością. Przykładowo tkanka miękka przepuszcza je w większym stopniu niż kość, dlatego ta pierwsza będzie ciemniejsza, a druga jaśniejsza. Dzięki temu diagnosta może zobaczyć interesujące go elementy, które znajdują się wewnątrz organizmu.
Przed niektórymi rodzajami promieni rentgenowskich otrzymujesz płyn zwany środkiem kontrastowym np. z barem czy jodem, które pomagają lepiej zarysować określony obszar ciała na zdjęciu rentgenowskim.
Do innych popularnych technik obrazowania zaliczana jest: tomografia komputerowa (CT), rezonans magnetyczny (MRI), ultrasonografia (USG) oraz radiografia cyfrowa (DR).
Wskazania do badania RTG
Twój lekarz może zlecić badanie rentgenowskie, aby:
Wśród wskazań do prześwietlenia rentgenowskiego wyróżnia się:
Badanie RTG jako diagnostyka chorób — kiedy bywa niezbędne?
Prześwietlenie rentgenowskie służy do badania wielu części ciała. Najczęściej wyróżnia się badania RTG klatki piersiowej, RTG kręgosłupa czy RTG jamy brzusznej. To również często wykonywane badanie w stomatologii.
Prześwietlenie rentgenowskie jest niezbędne w sytuacji, gdy dochodzi do urazów kości i zębów. W większości przypadków złamania kości i zębów są wyraźnie widoczne na zdjęciach rentgenowskich. Badanie RTG może ujawnić oznaki zapalenia stawów czy występowanie zmian nowotworowych w kościach, a specjalne rodzaje testów rentgenowskich mogą mierzyć gęstość kości, co ma na celu diagnozę i obserwację postępu osteoporozy. Niektórzy stomatolodzy używają promieni rentgenowskich do sprawdzania ubytków w zębach.
Badania RTG są również stosowane w diagnostyce chorób w obrębie klatki piersiowej. Są szczególnie zalecane przy infekcjach i chorobach płuc. Dowody na występowanie zapalenia płuc, gruźlicy lub raka płuc mogą pojawić się na zdjęciu rentgenowskim klatki piersiowej. RTG klatki piersiowej jest również wykonywane w przypadku zaburzeń układu sercowo-krwionośnego np. przy niewydolności serca. Badanie jest również pomocne przy zablokowanych naczyniach krwionośnych. Wstrzyknięcie materiału kontrastowego zawierającego jod może pomóc w podświetleniu części układu krążenia, aby były widoczne na zdjęciach rentgenowskich. Warto również wspomnieć o mammografii, czyli specjalnemu rodzajowi badania rentgenowskiego używanego do badania tkanki piersi.
Badanie RTG jest wykonywane przy zaburzeniach przewodu żołądkowo-jelitowego. Na przykład pozwala na lokalizację przedmiotów obcych. Jeśli Twoje dziecko połknęło coś takiego jak klucz lub moneta, prześwietlenie może pokazać lokalizację obiektu, co umożliwia jego usunięcie.
Ile kosztuje badanie RTG i gdzie można je wykonać?
Badanie rentgenowskie jest powszechne i można je wykonać w wielu placówkach medycznych oraz diagnostycznych. Przede wszystkim potrzebne jest skierowanie na badanie RTG od lekarza.
Kierując się wyborem placówki na RTG, warto wziąć pod uwagę jej lokalizację, cennik oraz opinie. Cena może się różnić w zależności od miejsca, a także części ciała, której dotyczy badanie. Najczęściej stawki wahają się między 30 a 150 zł.
Bezpieczeństwa badania RTG — czy jest się czego obawiać?
Promienie rentgenowskie to jedna z najstarszych i najczęstszych form obrazowania medycznego. Lekarze twierdzą, że korzyści z postawienia prawidłowej diagnozy przewyższają ryzyko. Mimo to należy wziąć pod uwagę kilka kwestii związanych z bezpieczeństwem.
Promienie rentgenowskie wykorzystują niewielkie ilości promieniowania do tworzenia obrazów Twojego ciała. Poziom narażenia na promieniowanie jest uważany za bezpieczny dla większości dorosłych, ale nie dla rozwijającego się dziecka. Jeśli jesteś w ciąży lub uważasz, że możesz być w ciąży, powiedz o tym lekarzowi przed zrobieniem zdjęcia rentgenowskiego. Mogą zasugerować inną metodę obrazowania taką jak MRI.
Trzeba pamiętać, że choć prześwietlenie rentgenowskie jest nieinwazyjne, nie zaleca się zbyt częstego go wykonywania. W przypadku jednostek, które nie ukończyły 20. roku życia RTG powinno być przeprowadzane jedynie w razie konieczności.
Niektórzy ludzie martwią się, że promieniowanie rentgenowskie nie jest bezpieczne, ponieważ może powodować mutacje komórek, prowadząc do rozwoju nowotworu. Ilość promieniowania, na które jesteś narażony podczas prześwietlenia, zależy od badanej tkanki lub narządu. Wrażliwość na promieniowanie zależy od Twojego wieku, przy czym dzieci są bardziej wrażliwe niż dorośli. Ryzyko jest większe przy większej dawce promieniowania przyjętej przez całe życie (nie tylko podczas badania RTG, ale i po ekspozycji na promieniowanie emitowane przez niektóre urządzenia do codziennego użytku).
Dozwolona częstotliwość wykonywania prześwietlenia rentgenowskiego jest uzależniona od obszaru ciała poddawanego naświetleniu. Na przykład wykonanie zdjęcia RTG złamania ręki wymaga mniejszej dawki promieniowania niż prześwietlenie klatki piersiowej. Warto również unikać zbyt częstego badania rentgenowskiego głowy, ponieważ posiadamy niezwykle wrażliwy mózg.
Istnieje prawdopodobieństwo wystąpienia reakcji alergicznej na środek kontrastowy, ale zdarza się to rzadko. Zapytaj swojego lekarza, na jakie objawy zwrócić uwagę. Najczęściej obserwuje się poczucie ciepła, zaczerwienienie, ból, swędzenie, pokrzywkę czy obrzęk w miejscu zastrzyku. Mogą również występować mdłości czy zawroty głowy.
Badaniu rentgenowskiemu należy poddawać się tylko po zaleceniu lekarza. Jeśli nie występują przesłanki do prześwietlenia, nie ma potrzeby, żeby je wykonywać. RTG służy diagnozowaniu i monitorowaniu naszego stanu w przypadku leczenia i obserwacji choroby, dlatego nie jest zalecane jako część profilaktyki. Wyjątek stanowią palacze wyrobów tytoniowych, którzy powinni wykonywać prześwietlenie rentgenowskie raz na 1,5-2 w celu monitorowania funkcjonowania układu oddechowego.
Jak się przygotować do badania rentgenem?
Badanie rentgenowskie to standardowa procedura. W większości przypadków nie będziesz musiał podejmować specjalnych kroków, aby się do nich przygotować. W zależności od obszaru, który bada radiolog, zaleca się noszenie luźnej, wygodnej odzieży, w której możesz łatwo się poruszać. Radiolog może poprosić Cię o przebranie się w szpitalną koszulę do badania. Bardzo istotne jest usunięcie biżuterii lub innych metalowych przedmiotów z ciała przed wykonaniem zdjęcia rentgenowskiego.
Zawsze informuj swojego lekarza lub radiologa, jeśli masz metalowe implanty po wcześniejszych operacjach. Implanty te mogą blokować przechodzenie promieni rentgenowskich przez ciało i tworzenie wyraźnego obrazu.
W niektórych przypadkach przed prześwietleniem może być konieczne podanie materiału kontrastowego. To substancja, która pomoże poprawić jakość zdjęć. Może zawierać związki jodu lub baru.
Jeśli masz prześwietlenie RTG w celu zbadania przewodu żołądkowo-jelitowego, Twój lekarz może wcześniej poprosić Cię o post przez określony czas. Będziesz musiał unikać jedzenia czegokolwiek podczas poszczenia. Może być również konieczne unikanie lub ograniczanie picia niektórych płynów. W niektórych przypadkach mogą również poprosić Cię o zażycie leków w celu oczyszczenia jelit. Możesz się zastanawiać, czy na badanie RTG trzeba być na czczo. Tak, w przypadku prześwietlenia rentgenowskiego przewodu żołądkowo-jelitowego trzeba być na czczo, czyli ostatni posiłek powinien zostać spożyty około 12 godzin przed procedurą.
Również w przypadku prześwietlenia rentgenowskiego kręgosłupa warto przygotować się wcześniej. Dieta przed badaniem RTG kręgosłupa na 48 godzin przed procedurą powinna być lekkostrawna. Nie wolno wówczas spożywać surowych jarzyn oraz owoców, ciemnego pieczywa, warto również ograniczyć warzywa strączkowe, smażone i tłuste mięsa, a także gazowane napoje. W przypadku badania RTG kręgosłupa również należy być na czczo.
Badanie rentgenowskie jest przeprowadzone w placówce medycznej czy diagnostycznej. Gdy będziesz w pełni przygotowany, radiolog powie Ci, jak ustawić swoje ciało, aby uzyskać wyraźne obrazy. Podczas testu może poprosić Cię o położenie się, siedzenie lub stanie w kilku pozycjach. Ważne jest, aby nie ruszać się podczas robienia zdjęć. Zapewni to możliwie najczystsze obrazy.
Po prześwietleniu można na ogół wznowić normalne czynności. Rutynowe zdjęcia rentgenowskie zwykle nie mają skutków ubocznych. Jeśli jednak zostanie wstrzyknięty środek kontrastowy przed prześwietleniem, po badaniu wypij dużo płynów, aby pozbyć się go z organizmu. W przypadku bólu, obrzęku lub zaczerwienienia w miejscu wstrzyknięcia należy skontaktować się z lekarzem. Zapytaj swojego lekarza o inne oznaki i objawy, na które należy zwrócić uwagę.
Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?
