Skąd biorą się nerwobóle i jak sobie z nimi radzić?

Istnieją różne rodzaje bólu. Te ze strony układu nerwowego są szczególnie dokuczliwe. Ból neuralgiczny, inaczej nerwoból, wiąże się z uszkodzeniem nerwu i jego podrażnieniem. W takiej sytuacji wsparcie medyczne jest ważne, by określić przyczynę dolegliwości i odpowiedni sposób leczenia. Jeśli ból nie jest zbyt silny, można go łagodzić domowymi sposobami.

Co to są nerwobóle?

Nerwoból lub neuralgia (od grec. algos — ból) po raz pierwszy został zdefiniowany w 1911 roku przez niemieckiego neurologa Hermann Oppenheim, jako ból nerwu bez objawów jego uszkodzenia. Termin ten pozwala rozróżnić neuralgię i neuropatii, która dla odmiany jest bólem wiążącym się z objawami charakterystycznymi dla uszkodzenia nerwu (mrowienie, drętwienie, osłabienie odruchów). Od rodzaju bólu zależy sposób leczenia. Ból neuralgiczny jest ostry, rwący, promieniujący w obszarze unerwienia nerwu. Pojawia się zwykle napadowo i samoistnie w części ciała, którą ten nerw zaopatruje. Okresy bólu mogą trwać od kilku sekund do paru godzin.

Przyczyny nerwobóli.

Wśród najczęstszych przyczyn neuralgii wymienia się: uścisk lub uszkodzenie nerwów (może wynikać z urazów mechanicznych, infekcji, stresu), zmiany w kręgosłupie, procesy zapalne, toksyczne uszkodzenia nerwów przez metale ciężkie lub leki, niedobór witamin z grupy B. Nerwobóle mogą towarzyszyć chorobom autoimmunologicznym, takim jak reumatoidalne zapalenie stawów czy toczeń rumieniowaty. Nerwobólom sprzyjają napięcia oraz zaburzenia psychiczne, w tym depresja, nerwica, stany lękowym. Przyczyną bólów neuralgicznych może też być ciąża. W takiej sytuacji nerwoból wynika z naturalnych procesów zachodzących w ciele kobiety podczas ciąży. Klatka piersiowa ulega rozszerzeniu, co może powodować ucisk na nerwy międzyżebrowe.

Jak rozpoznać nerwobóle?

Ból neuralgiczny rozpoznaje się na podstawie rozmowy z pacjentem. Diagnozę utrudnia fakt, że ból pojawiający się w obszarze unerwienia danego nerwu może być prowokowany przez różne czynniki, a stwierdzone punkty bólowe – typowe dla bólów mięśniowych. Czasami nerwoból zwiastuje początek neuropatii (np. po półpaścu). 

Ponieważ przyczyny bólu bywają złożone, przed wprowadzeniem leczenia, konieczne jest przeprowadzenie odpowiednich badań. Mają one na celu ustalenie nie tylko źródła bólu, ale też wykluczenie innych chorób dających objawy bólowe. Przy podejrzeniu neuralgii, lekarz może zlecić badania takie jak: elektrokardiogram (EKG), tomografia komputerowa (TK), badanie rentgenowskie (RTG) czy rezonans magnetyczny (MRI).

Nerwobóle – objawy.

Ból typowy dla neuralgii wyróżnia się intensywnością. Jest on ostry, przeszywający, rozdzierający, dodatkowo promieniujący. Ataki bólowe są nagłe i powtarzają się. Pomiędzy atakami nerwobólu nie występują żadne dolegliwości. Pacjent w okresie takiej przerwy może mieć nadzieję, że problem zniknął, tymczasem po paru dniach lub tygodniach następuje nawrót. Takiego powracającego bólu nie należy lekceważyć.

Ból neuralgiczny pojawia się pod wpływem bodźca (np. ucisk na nerw) i utrzymuje mimo zaprzestania działania czynnika drażniącego. Objawom nerwobólu może towarzyszyć zaburzone czucie oraz osłabienie mięśni w obszarze ciała objętym bólem. W miejscu bolesności nie występują uszkodzenia (np. skóry), które mogłyby sugerować inną przyczynę dolegliwości.

Bywa tak, że nerwobóle nie są zbyt dokuczliwe i nie ograniczają istotnie codziennego funkcjonowania, jednak w większości przypadków w mniejszym lub większym stopniu utrudniają one wykonywanie zwykłych czynności. W sytuacji, gdy ból wpływa na wykonywanie codziennych czynności i jego nasilenie jest niepokojące, należy koniecznie zgłosić się do lekarza, który zdiagnozuje problem, zaleci odpowiednie leki lub inne formy terapii. 

Najczęściej występujące neuralgii:

• neuralgia międzyżebrowa – ból promieniuje i rozprzestrzenia się na klatkę piersiową oraz tułów, może utrudniać oddychanie i imitować zawał serca;
• neuralgia nerwu trójdzielnego –  ból jest zlokalizowany w obrębie czaszki, twarzy i zębów; ból jest tak silny, że może uniemożliwiać mówienie, picie i jedzenie;
• neuralgia nerwu językowo-gardłowego – ból zlokalizowany jest w jamie ustnej, obejmuje gardło, język, szyję i ucho; odczuwany jest najbardziej podczas jedzenia, picia, kaszlu, śmiechu czy ziewania; objawy mogą być mylone z przeziębieniem lub anginą;
• neuralgia popółpaściowa – występujący jako powikłanie choroby wywołanej przez wirus VZV (Varicella zoster); nerwobóle pojawiają się w miejscu, gdzie był zlokalizowany półpasiec i mogą utrzymywać się miesiącami, a nawet latami;
• neuralgia amiotroficzna (zespół Parsonage-Turnera) – dotyczy nerwów obręczy barkowej i ramienia;
• neuralgia nerwu podpolitycznego (neuralgia Arnolda) – objawy bólowe zlokalizowane są z tylu głowy, może im towarzyszyć światłowstręt i szum w uszach.

Czy nerwobóle są groźne?

Każdy rodzaj bólu stanowi dla organizmu ostrzeżenie – sygnalizuje zetknięcie z czynnikiem potencjalnie niebezpiecznym, stan zapalny lub uszkodzenie. Bólu nie należy ignorować, nawet jeśli pojawia się tylko okresowo oraz jesteśmy w stanie z nim funkcjonować. Niezdiagnozowana i nieleczona neuralgia może doprowadzić do tego, że problem, który leży u jej podłoża, rozwinie się do formy trudnej lub niemożliwej do zaleczenia.

Leczenie nerwobóli.

W leczeniu neuralgii stosuje się leki przeciwbólowe oraz przeciwzapalne. W zależności od rodzaju nerwobólu, lekarz może zaproponować inne leki, m.in. przeciwdrgawkowe i przeciwdepresyjne.

Wiele z leków wydawana jest wyłącznie na receptę (recepta online może być zrealizowana w dowolnej aptece). Jeśli nerwobóle są objawem innego schorzenia, ważne jest leczenie pierwotnej przyczyny schorzenia. W wielu przypadkach istotna może okazać się zmiana codziennych nawyków ruchowych czy ograniczenie czynników stresogennych. Gdy do bólu przyczyniają się czynniki psychogenne, korzyści mogą przynieść ćwiczenia relaksacyjne, joga, akupunktura. Doraźnie w leczeniu bólu pomocne są masaże i plastry rozgrzewające.

Nerwobóle – domowe sposoby.

Domowe sposoby radzenia sobie z bólem mogą przynieść ulgę, działać terapeutycznie lub wspomagająco. Jednym z najprostszych sposobów na ból jest rozgrzewanie bolących miejsc za pomocą okładów, plastrów (np. zawierających kapsaicynę) czy masażu z wykorzystaniem olejków eterycznych (w przypadku nerwobóli poleca się m.in. olejek imbirowy, cynamonowy, goździkowy, majerankowy, sosnowy). Ulgę może przynieść również wcieranie olejków eterycznych w wyciągu alkoholowym. Tego typu preparaty są dostępne w aptekach. Dodatkowo podczas neuralgii  można wspomagać się ziołami. W fitoterapii przy nerwobólach zaleca się picie naparów mieszanek ziół działających przeciwzapalnie, przeciwbólowo i rozluźniająco, zawierających m.in. korę wierzby, czarny bez, rumianek szlachetny, lipę, tymianek.