Najsilniejsze leki przeciwbólowe – które z nich dostaniesz bez recepty?

Ból jest częstą dolegliwością, którą zgłaszają pacjenci. Najbardziej uporczywy jest ten silny, długo utrzymujący się i wpływający na utrudnienie codziennego funkcjonowania. Wówczas lekarze zalecają rozpoczęcie stosowania mocnych środków przeciwbólowych. Jaki jest najsilniejszy lek przeciwbólowy?

Rodzaje leków przeciwbólowych

Każdy inaczej odczuwa ból, dlatego czasami, gdy doświadczamy silnych czy długotrwałych dolegliwości bólowych sięgamy po odpowiednie środki. Leki przeciwbólowe łagodzą dyskomfort spowodowany chorobą, urazem, zabiegami chirurgicznymi i chorobami przewlekłymi. Wiele z nich jest dostępnych bez recepty i można je kupić w każdej aptece, a także większości drogerii, sklepów spożywczych czy stacji benzynowych. Niemniej niektóre środki można zakupić dopiero po konsultacji lekarskiej stacjonarnej lub online — wówczas zostanie wystawiona potrzebna recepta online.

Istnieje wiele różnych rodzajów środków przeciwbólowych. Wybór najlepszego dla pacjenta zależy od wielu czynników, w tym od przyczyny bólu i jego nasilenia. Wyróżnia się dwa główne rodzaje leków przeciwbólowych. Pierwszym typem są opioidowe środki przeciwbólowe. Charakteryzują się silnym działaniem i zazwyczaj stosuje się je podczas leczenia w szpitalu, w trudnych przypadkach, a także po operacjach. 

Drugi typ, czyli nieopioidowe leki przeciwzapalne, są najczęściej stosowane w przypadku przejściowych dolegliwości bólowych. Większość z nich jest dostępna bez recepty. Mają wiele postaci, które różnią się drogą podawania:

• tabletki, kapsułki, proszki, granulaty, syropy, zawiesiny — doustnie,
• czopki — doodbytniczo,
• wlewy, wstrzyknięcia — dożylnie albo domięśniowo,
• maści, kremy, żele, aerozole, plastry — do użytku zewnętrznego (na skórę).

Do najpopularniejszych leków bez opioidów zalicza się paracetamol, kwas acetylosalicylowy oraz niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ). Paracetamol stosuje się podczas leczenia dolegliwości bólowych o rozmaitej etiologii w tym bólów głowy, mięśni, zębów czy bólów menstruacyjnych. Środek nie wykazuje negatywnego wpływu na przewód pokarmowy, układ oddechowy czy krzepnięcie krwi, a także nie zaburza działania leków obniżających ciśnienie krwi. Może być stosowany u osób chorych na astmę oskrzelową, chorobę wrzodową żołądka i dwunastnicy, a także z nadciśnieniem tętniczym.

Kwas acetylosalicylowy stosuje się w leczeniu bólu o różnym pochodzeniu o niskim lub średnim natężeniu. Dodatkowo środek wykazuje działanie przeciwzapalne, przeciwgorączkowe, a także hamuje zlepianie się (agregację) płytek krwi. Kwas acetylosalicylowy nie powinien być stosowany przez dzieci przed ukończeniem 12. roku życia, kobiety w trzecim trymestrze ciąży, a także osoby z:

• nadwrażliwością na salicylany,
• astmą aspirynową,
• uszkodzeniem nerek i wątroby,
• nadkwaśnością żołądka,
• chorobą wrzodową żołądka lub dwunastnicy,
• małopłytkowością,
• zaburzeniami krzepnięcia krwi.

Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) są zalecane przy leczeniu dolegliwości bólowych o małym lub średnim nasileniu. Łączą w sobie działanie leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych. Występują w różnych postaciach — jednak najczęściej przyjmuje się tabletki, plastry czy syropy. Mogą być stosowane w przypadku bólu głowy, zębów, mięśni, stawów, bólów menstruacyjnych, dolegliwości chorobowych towarzyszących przeziębieniu i grypie, a także gdy występują choroby zwyrodnieniowe stawów czy przy bólach reumatycznych (to najsilniejsze leki przeciwbólowe na kręgosłup). 

Warto pamiętać, że w przypadku stosowania wszystkich nieopioidowych leków przeciwzapalnych występuje efekt pułapowy. Po przekroczeniu dziennej dawki nie zwiększa się działanie analgetyczne danego środka. Jednocześnie występuje większe ryzyko pojawienia się skutków ubocznych — w szczególności dotyczących układu pokarmowego. Nie powinno się również przyjmować kilku NLPZ w tym samym czasie.

Jakie są najsilniejsze leki przeciwbólowe bez recepty?

Do najsilniejszych leków przeciwbólowych dostępnych bez recepty zalicza się niesteroidowe leki przeciwzapalne. Najszybciej działają środki w formie rozpuszczalnej, a najwolniej uwalniają się substancje czynne z pigułek. Trzeba również pamiętać, że nawet najsilniejsze tabletki przeciwbólowe dostępne bez recepty nie będą wykazywały tak mocnego działania, jak środki przepisane przez lekarza. 

Trzeba jednak zaznaczyć, że najsilniejsze tabletki przeciwbólowe na receptę muszą być stosowane pod okiem fachowca. Idealnie się sprawdzają w łagodzeniu mocnych dolegliwości bólowych po urazach czy w trakcie operacji albo po zabiegach.

Skutki uboczne środków przeciwbólowych

Leki przeciwbólowe na receptę to silne środki. Opioidy mogą uzależniać i prowadzić do nadużywania substancji. Aby zmniejszyć to ryzyko, pracownicy służby zdrowia przepisują opioidy tylko do krótkotrwałego stosowania np. przez kilka dni po operacji.

Leki przeciwbólowe mogą powodować działania niepożądane, takie jak:

• rozmazany obraz,
• rozszerzenie albo zwężenie źrenic,
• zawroty głowy,
• zaparcia,
• suchość w ustach,
• zmęczenie,
• senność,
• bóle głowy,
• zmiany nastroju,
• mdłości,
• problemy z oddawaniem moczu,
• przybieranie na wadze,
• swędzenie skóry,
• reakcje alergiczne,
• obrzęki,
• nadmierne pocenie się
• uczucie mrowienia dłoni i stóp,
• zaburzenia mowy.

W przypadku przedawkowania środków przeciwbólowych można doświadczać problemów z oddychaniem, spadku temperatury ciała, zimnej i białej skóry, utraty przytomności. Możliwe jest również zapadnięcie w śpiączkę, doprowadzenie do uszkodzenia mózgu, a nawet i śmierć.

Warto pamiętać, że skutki uboczne najczęściej występują w przypadku zbyt częstego lub zbyt długiego przyjmowania leków. Jeśli chce się uniknąć niewłaściwego stosowania środków, należy zapoznać się z dołączoną do opakowania instrukcją, a wszystkie leki konsultować ze specjalistą. Jeśli wystąpią niepożądane reakcje polekowe, warto udać się na konsultację do lekarza.

Który lek wybrać na poszczególne rodzaje bólu?

Podstawowe zasady stosowania farmakoterapii do leczenia dolegliwości bólowych obejmują:

• wybór środka, który jest odpowiedni do łagodzenia ustalonej przyczyny bólu i jego patomechanizmu;
• dostosowaniu dawki do charakterystyki pacjenta — w tym wieku, chorób współwystępujących, ogólnego stanu zdrowia czy potrzeb;
• dawka powinna być dostosowywana pod kontrolą specjalisty, który monitoruje efekt działania danego środka;
• leki powinny być podawane w sposób najbardziej dogodny dla pacjenta;
• oprócz leków przeciwbólowych należy rozważyć wdrożenie innych medykamentów (np. leków antydepresyjnych) — trzeba uważać, żeby żadna substancja nie wchodziła w niebezpieczną dla zdrowia pacjenta reakcję chemiczną;
• w przypadku niepowodzenia terapii można rozważyć leczenie skojarzone;
• dawki leków powinny być jak najmniejsze i równocześnie wykazywać najskuteczniejsze działanie;
• nie zaleca się stosowania więcej niż jednego środka z tej samej grupy farmakologicznej i o identycznym mechanizmie działania — niemniej istnieją wyjątki od tej reguły.

Jak wspomniano wyżej, leki niezawierające opioidów zalecane są do leczenia dolegliwości bólowych o niskim lub średnim natężeniu, a także przy dłuższym stosowaniu danej substancji. Zwykle sięga się po nie przy bólu głowy (w tym przy leczeniu migreny), zębów, mięśni, kości, stawów czy podczas bólów menstruacyjnych, a także leczenia objawów przeziębienia i grypy. Natomiast opioidy są wykorzystywane w krótkoterminowym działaniu, co jest związane z ich właściwościami uzależniającymi. Stosuje się je w przypadku silnych dolegliwości bólowych — zwykle bólów pourazowych, śródoperacyjnych, pooperacyjnych, wywołanych leczeniem czy chorobą (np. nowotworem).