Helicobacter pylori – co to za bakteria i jak można się nią zarazić?

Helicobacter pylori jest bakterią, która często bytuje w ludzkim organizmie. Znaleźć można ją głównie w żołądku i dwunastnicy i może mieć poważny wpływ na zdrowie człowieka. Zakażenie może przyczyniać się między innymi do wrzodów żołądka i dwunastnicy, a także do innych poważnych chorób, w tym nawet do raka żołądka. Zarazić można się dość łatwo, zwłaszcza przebywając w złych warunkach sanitarno-higienicznych. Co warto wiedzieć o H.pylori? Na czym polega diagnostyka zakażenia i skuteczność leków? Czy jest możliwość wyleczenia? Informacje na ten temat znajdziesz poniżej.

Czym jest Helicobacter pylori?

Helicobacter pylori to chorobotwórcza bakteria beztlenowa, którą zakażenie jest bardzo powszechne. Jest to bakteria gram-ujemna, która zasiedla przede wszystkim błonę śluzową żołądka i dwunastnicy. Bakteria ma spiralny kształt oraz rzęski, dzięki którym może wnikać w błonę śluzową. Wytwarza enzym zwany ureazą. Działanie ureazy polega na rozkładaniu mocznika do amoniaku i dwutlenku węgla, czego skutkiem jest zobojętnianie kwaśnego środowiska w żołądku. Bakterie odpowiedzialne są również za produkcję toksyn, które niekorzystnie wpływają na stan śluzówki żołądka, przyczyniając się do jej zaniku, a także powstawania wrzodów.

Zakażenie H.pylori jest szczególnym problemem w krajach o niższym statusie społeczno-ekonomicznym. Mowa między innymi o Afryce, Ameryce Południowej, a także niektórych częściach Azji. Nie oznacza to jednak, że problem w naszym społeczeństwie nie istnieje. W krajach rozwiniętych co prawda zakażeń jest mniej, jednak wciąż są to wysokie ilości pacjentów. Co więcej – według niektórych danych Polska znajduje się w czołówce państw europejskich, jeśli chodzi o zakażenia tą bakterią.

W leczeniu zakażenia H.pylori stosuje się zazwyczaj terapię skojarzoną. Z lekarzem skontaktować możesz się jednak nie tylko stacjonarnie, ale również przez Internet, co często skraca czas oczekiwania na możliwość stosowania leków. Przykładem takiego ułatwienia jest recepta przez internet, dzięki której pacjent bez wychodzenia z domu może mieć przepisane leki o wysokiej skuteczności działania.

Przyczyny Helicobacter pylori.

Do zakażenia Helicobacter pylori dochodzi różnymi drogami. Zakazić można się między innymi na drodze oralno-oralnej, fekalno-oralnej, a także gastro-oralnej. Wiąże się to z tym, że choć siedliskiem bakterii jest przede wszystkim żołądek, znaleźć można ją również w kale czy na płytce nazębnej. Bakteria bez problemu przechodzi z człowieka na człowieka za pośrednictwem wydzielin takich jak ślina, kał czy wymiociny.

Zdecydowanie higiena życia ma niebagatelne znaczenie, jeśli chodzi o ryzyko infekcji H.pylori. Złe warunki sanitarne i higieniczne odpowiadają za zakażenia tą bakterią. Najczęściej do zakażenia Helicobacter pylori dochodzi już w dzieciństwie. Zazwyczaj dzieci zarażają się od członków swojej rodziny lub najbliższego otoczenia.

Objawy zakażenia Helicobacter pylori.

Należy zaznaczyć, że dominująca część zakażeń H.pylori jest bezobjawowych. Człowiek może zatem nie mieć świadomości, że w jego organizmie znajduje się bakteria. Mówi się wówczas o „prostym zapaleniu żołądka”. U niektórych osób Helicobacter pylori objawy może jednak dawać inne, w tym także poważne. Przede wszystkim możliwe są objawy typowe dla nieżytu żołądka, czyli dolegliwości bólowe brzucha, wymioty, biegunki, niestrawność i wzdęcia, a także zgaga oraz kwaśne odbijanie. Dochodzi do tego nieprzyjemny zapach z ust i gorzki smak w ustach, a czasem nawet obecność zmian skórnych.

Zakażenie H. pylori może również wiązać się ze znacznie poważniejszymi konsekwencjami. Mowa między innymi o wrzodach żołądka lub dwunastnicy, gdyż to właśnie w tych miejscach H.pylori zazwyczaj bytuje. Bakteria wywołuje przewlekłe aktywne zapalenie błony śluzowej żołądka, a także może przyczynić się do innych nieprzyjemnych dolegliwości. Do innych objawów zakażenia zaliczyć można między innymi anemię związaną z niedoborami żelaza, nowotwory żołądka, a także chłoniaka typu MALT. Helicobacter pylori objawy psychiczne również może dawać, czego nie każdy jest świadomy. Obecnie przypuszcza się ponadto, że bakteria może przyczyniać się do pojawiania się symptomów neurologicznych, które kojarzone są z chorobą Alzheimera czy Parkinsona.

Rozpoznanie i diagnostyka Helicobacter pylori.

Dostępnych jest wiele metod diagnostycznych na wykrycie tej niebezpiecznej bakterii. Gdy pacjent podejrzewa u siebie pylori Helicobacter, test może wykonać niejeden. Diagnostyka może być nieinwazyjna lub inwazyjna.

• Do badań nieinwazyjnych zaliczyć można test serologiczny, który oznacza obecność przeciwciał IgG przeciw H.pylori w ślinie lub surowicy krwi pacjentów. Dostępny jest również test oddechowy, w czasie którego badany połyka mocznik z izotopem. Jest on rozkładany przez bakterię, a jego produktem jest wydychany przez pacjenta dwutlenek węgla. Oznacza się ilość izotopu węgla w wydychanym powietrzu. Istnieje także możliwość wykonania badania kału. Wykonuje się wówczas posiew bakteriologiczny lub oznacza antygen H.pylori. Jeszcze inna metoda opiera się na technikach biologii molekularnej – wykrywa się wówczas RNA bakterii w próbkach śliny lub kału.
• Jeśli chodzi o metody inwazyjne diagnostyki, opierają się one na pobraniu wycinka tkanki błony śluzowej. Wycinek ten jest niezbędny, by wykonać test ureazowy (mocznik z testu rozkładany jest przez ureazę bakteryjną, a wskaźnik testu zmienia kolor), badanie histopatologiczne (ocenę wycinka pod mikroskopem) lub hodowlę bakteryjną (hodowla bakterii z wycinka na specjalnej pożywce i w specjalnych warunkach).

Dieta a Helicobacter pylori.

Sposób odżywiania osób, które zakażone są H.pylori, powinien być dobrany do dolegliwości towarzyszących. U osób z zakażeniem bezobjawowym modyfikacja diety nie musi być koniecznością. Jeśli jednak pojawią się problemy z układem pokarmowym, warto postawić na dietę lekkostrawną, dobrze zbilansowaną i rozłożoną na regularne posiłki przyjmowane o stałych porach.

Jak zaznaczono wcześniej, nie wszystkie zakażenia przebiegają jednak bezobjawowo. Dieta Helicobacter pylori to zatem między innymi eliminacja z menu produktów, które przyczyniają się do zwiększonego wydzielania kwasów żołądkowych i uwzględnienie tych, które te kwasy neutralizują, a także produktów o działaniu bakteriostatycznym i bakteriobójczym w stosunku do H.pylori. Gdy w grę wchodzi eliminacja z diety, mowa między innymi o potrawach mocno przyprawionych, pikantnych, słonych, a także szczególnie kwaśnych. Zrezygnować powinno się również z posiłków smażonych i ciężkostrawnych. Dobrze również ograniczyć ciężkostrawne produkty pochodzenia roślinnego, a także nierozcieńczane soki owocowe/warzywne. Nie jest polecana również mocna kawa, alkohol, herbata i kakao, a także napoje gazowane. Unikać należy również produktów marynowanych i wędzonych. Do diety warto wprowadzić natomiast miód naturalny, zieloną herbatę, fermentowane przetwory mleczne, a także cynamon, imbir i niektóre zioła (rozmaryn, szałwia, mięta, majeranek, bazylia, kolendra itp.).

Leczenie Helicobacter pylori.

Jeśli w badaniach potwierdzone zostanie zakażenie H.pylori, a u pacjenta pojawiają się dokuczliwe objawy jak ból w nadbrzuszu, czy też inne objawy sugerujące wrzody, konieczny jest kontakt z lekarzem i ustalenie schematu terapii. Należy liczyć się z tym, że w przypadku zakażenia Helicobacter pylori leczenie zazwyczaj wymaga dokładnego przestrzegania wytycznych lekarza. Stawia się na leczenie skojarzone. Jednocześnie podaje się pacjentom leki redukujące wydzielanie soku żołądkowego oraz dwa rodzaje antybiotyków. Terapia zazwyczaj trwa 14 dni. Połączenie leku IPP (inhibitor pompy protonowej), który zobojętnia sok żołądkowy, a także dwóch antybiotyków (metronidazol + amoksycylina lub tetracyklina), które walczą z bakteriami H.pylori, to metoda o bardzo dużej skuteczności, która daje wysoką szansę wyleczenia osób zakażonych. Warto wiedzieć, że stosowanie leków w takim połączeniu sprawia, że rzadko dochodzi do nawrotów zakażenia, a jeśli faktycznie się to zdarza, to raczej związane jest to z reinfekcją niż z wznowieniem infekcji utajonej.

Profilaktyka Helicobacter pylori.

By zredukować ryzyko zakażenia się Helicobacter pylori, przede wszystkim bardzo ważne jest pilnowanie higieny życia i warunków sanitarnych, gdyż to właśnie niedopatrzenia w tym zakresie wiążą się z ogromną liczbą zakażeń. Nie bez znaczenia jest zapewne również odpowiednio zbilansowana dieta. Warto postawić na menu bogate w witaminy, składniki odżywcze i antyoksydanty. Kolejna kwestia to karmienie piersią – kobiety nie powinny z niego ryzykować, czy też bez wyraźnej przyczyny skracać czasu karmienia piersią swoich dzieci.