Gdzie mierzyć temperaturę i jak przechowywać termometr?

Napisano 14.03.2023 | Medyczny Asystent | Czas czytania: 4 min.

Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?

Wypełnij formularz w 5 minut ➡️

Pomiar temperatury ciała wydaje się bardzo prosty, tymczasem wiele osób popełnia błędy podczas jego wykonywania. Jak mierzyć temperaturę w prawidłowy sposób? Gdzie można mierzyć temperaturę u dzieci i dorosłych? Odpowiadamy na te pytania w artykule.

Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?

Wypełnij formularz w 5 minut ➡️

Gdzie mierzyć temperaturę — dlaczego miejsce na ciele jest ważne?

Sposób mierzenia temperatury jest bardzo ważny, po pierwsze ze względu na różne odczyty w zależności od tego, gdzie przyłożymy termometr, a po drugie, ponieważ w niektórych warunkach wynik może być mniej miarodajny. Dobrym przykładem jest pomiar temperatury na czole. Gdy czoło jest pokryte kosmetykami lub potem, może to wpłynąć negatywnie na wyniki pomiaru. Podobnie wygląda to w przypadku mierzenia temperatury pod językiem. Taki pomiar w ustach jest uważany za najmniej dokładny, ponieważ mogą go zaburzyć pozostałości jedzenia lub napojów w jamie ustnej, albo też ustawienie termometru w złej pozycji.

Mierzenie temperatury pod pachą jest kłopotliwe w przypadku małych dzieci, ponieważ wymaga cierpliwości, a nieuważne wykonanie pomiaru może poskutkować jego niedokładnością. Bardzo dokładny jest pomiar wykonany poprzez umieszczenie termometru w odbycie, jednak metoda ta wiąże się z jeszcze większymi trudnościami technicznymi. W wielu przypadkach najlepszym sposobem jest pomiar temperatury przeprowadzany na błonie bębenkowej ucha, ponieważ temperatura w tym miejscu jest najbardziej zbliżona do wewnętrznej temperatury ciała. Metoda ta jest również łatwa do przeprowadzenia, nawet u marudnych dzieci.

Jeśli rodzicom małego dziecka zależy na najdokładniejszym pomiarze temperatury, zawsze można się skonsultować z lekarzem. Nawet krótka rozmowa przez telefon lub na czacie może wiele rozjaśnić w kwestii prawidłowego wykonywania pomiaru temperatury. Dodatkowo, jeśli jest taka potrzeba, lekarz może szybko przepisać leki przeciwgorączkowe (służy do tego e-recepta online) lub zaprosić do siebie na klasyczną wizytę w gabinecie.

Pamiętajmy również, że normy temperatury ciała różnią się, w zależności od tego, w jakim miejscu jest przeprowadzany pomiar [1] [2].

Pomiar temperatury ciała — normy w zależności od miejsca pomiaru
Miejsce pomiaruWartość prawidłowa
dół pachowy35,5–37°C
odbyt34,4–37,8°C
jama ustna33,2–38,2°C
ucho35,4–37,8°C
skóra czoła36,4°C

Tabela 1. Pomiar temperatury ciała — normy. Opracowanie własne na podstawie: https://www.mp.pl/pacjent/zapytajlekarza/lista/show.html?id=61427 oraz Sund-Levander M., Forsberg C., Wahren L. K.,2002. Normal oral, rectal, tympanic and axillary body temperature in adult men and women: a systematic literature review. Scandinavian Journal of Caring Sciences 16 (2): 122-128.

Rodzaje termometrów a miejsce na ciele mierzenia temperatury

Jak mierzyć gorączkę? Wybór miejsca do przeprowadzenia pomiaru temperatury ciała jest zależny w pewnym stopniu od rodzaju termometru:

  • termometry bezdotykowe na podczerwień służą do pomiaru temperatury na czole,
  • termometry dotykowe na podczerwień służą do pomiaru temperatury w uchu, ich końcówkę wkłada się do kanału słuchowego dosłownie na sekundę,
  • termometry dotykowe elektroniczne służą do mierzenia temperatury w jamie ustnej, w dole pachowym lub odbycie.

Dodatkowo niektóre nowoczesne termometry mogą mierzyć także temperaturę otoczenia oraz cieczy (np. wody do kąpieli lub mleka dla dziecka).

Nieprawidłowe trzymanie termometru, czyli błędy przy mierzeniu temperatury

Oto najczęstsze błędy popełniane podczas wykonywania pomiaru temperatury ciała:

  • brak zapoznania się z instrukcją obsługi urządzenia,
  • korzystanie z termometru słabej jakości, którego dokładność nie została potwierdzona badaniami klinicznymi,
  • mierzenie temperatury w dole pachowym u bardzo ruchliwego dziecka,
  • mierzenie temperatury w dole pachowym przez ubranie,
  • mierzenie temperatury na czole przez włosy dziecka,
  • niedopilnowanie zalecanej odległości podczas wykonywania pomiaru temperatury ciała na czole — aby termometr bezdotykowy odczytał poprawnie temperaturę, należy go trzymać w odległości od czoła wynoszącej od 2 do 5 cm. Jeśli termometr będzie zbyt daleko, będzie odczytywać temperaturę otoczenia, natomiast gdy będzie zbyt blisko, odczyt będzie zawyżony,
  • nieprawidłowe przechowywanie termometru,
  • niewłaściwe wykorzystanie termometru (np. używanie termometru elektronicznego dotykowego do pomiaru temperatury w uchu lub na czole),
  • przechowywanie termometru w innym pomieszczeniu, niż jest przeprowadzony pomiar,
  • przeprowadzanie pomiaru temperatury ciała w ruchu,
  • przyjmowanie, że prawidłowa wartość pomiaru temperatury ciała jest stała i niezależna od miejsca pomiaru (odsyłamy do tabelki powyżej),
  • sprawdzanie temperatury ciała u osoby, która dopiero co weszła do ogrzanego budynku z zewnątrz,
  • wykonywanie pomiaru temperatury ciała na mokrej lub spoconej skórze,
  • wykonywanie pomiaru temperatury ciała tuż po intensywnym wysiłku fizycznym,
  • wykonywanie pomiaru temperatury ciała tuż po zimnej lub gorącej kąpieli,
  • zbyt szybkie wyjmowanie termometru spod pachy. Jak długo mierzyć temperaturę pod pachą? To zależy od modelu termometru, standardowo czas pomiaru trwa około 5 minut,
  • zła interpretacja otrzymanych wyników, np. nieuwzględnianie wieku dziecka (niemowlęta oraz małe dzieci zwykle mają wyższą temperaturę ciała niż dorośli) lub norm dla określonego miejsca wykonywania pomiaru.

Gdzie mierzyć temperaturę u dzieci?

U małych dzieci temperaturę mierzy się w kilku różnych miejscach:

  • na tętnicy skroniowej,
  • w uchu,
  • w odbycie.

Najdokładniejszy jest pomiar temperatury ciała poprzez umieszczenie termometru w odbycie, można się jednak spotkać z różnymi opiniami na ten temat. Niektórzy specjaliści odradzają tę metodę, ze względu na [3] [4]:

  • kwestie higieniczne (​termometry należy dezynfekować przed i po użyciu, najlepiej zatem wyposażyć się w dwa urządzenia, jeden do użytku standardowego, a drugi — do wykonywania pomiaru z odbytnicy),
  • ryzyko uzyskania niemiarodajnych wyników w zależności od tego, czy dziecko jest spokojne podczas przeprowadzenia pomiaru,
  • ryzyko uszkodzenia delikatnej skóry wokół odbytu, błon wewnątrz odbytu lub nawet mięśni zwieraczy poprzez nieumiejętne posługiwanie się termometrem.

W przypadku jakichkolwiek wątpliwości najlepiej udać się z dzieckiem do lekarza pediatry. Specjalista przeprowadzi sprawnie pomiar w prawidłowy sposób, bez ryzyka, że dziecku mogłoby się coś stać.

Pomiar temperatury ciała poprzez umieszczenie termometru w ustach to bezpieczna metoda w przypadku niemowląt i małych dzieci. Na rynku są nawet dostępne specjalne termometry, dedykowane takim maluchom, mają one kształt smoczka. Jeśli chodzi o mierzenie temperatury pod pachą, jest ono zalecane u dzieci w wieku powyżej 3. miesiąca życia [5], natomiast wykonywanie pomiaru z ucha — w wieku powyżej 6. miesiąca życia [5].

W przypadku pomiaru gorączki u dzieci należy brać również poprawkę na wiek dziecka – niemowlaki i małe dzieci mają fizjologicznie podwyższoną temperaturę ciała. Na rynku są dostępne nowoczesne termometry bezdotykowe wyposażone w funkcję uwzględniania wieku dziecka, dzięki czemu alerty o stanie podgorączkowym i gorączkowym mogą być korygowane zgodnie z tym parametrem.

Prawidłowe przechowywanie różnych rodzajów termometrów

Na koniec kilka słów na temat odpowiedniego przechowywania termometrów. Odpowiednie postępowanie z przyrządem jest bardzo ważne, aby móc cieszyć się wiarygodnymi pomiarami. Oto najważniejsze zasady:

  • czujnik w modelach termometrów działających na podczerwień trzeba regularnie czyścić,
  • należy dopilnować, aby termometr był przechowywany z daleko od źródeł ciepła oraz miejsc narażonych ma działanie promieni słonecznych,
  • nie należy samodzielnie demontować, naprawiać czy też modyfikować termometru,
  • nie należy zanurzać termometru (ani myć) w wodzie o temperaturze wyższej niż maksymalny zakres pomiarowy,
  • termometr należy przechowywać w miejscach niedostępnych dla dzieci oraz z daleka od zwierząt domowych, w pomieszczeniu o niskiej wilgotności,
  • większość modeli termometrów  jest wrażliwa na uszkodzenia mechaniczne. Należy je chronić przed upadkiem, uderzeniami i wstrząsami,
  • w przypadku modeli termometrów niewyposażonych w funkcję automatycznego wyłączania należy pamiętać, aby po przeprowadzeniu pomiaru wyłączyć urządzenie.

Więcej wskazówek odnośnie przechowywania i używania termometrów można znaleźć w instrukcji załączonej do opakowania przez producenta.

Źródła:

  1. https://www.mp.pl/pacjent/zapytajlekarza/lista/show.html?id=61427 [dostęp: 03.03.2023 r.]
  2. Sund-Levander M., Forsberg C., Wahren L. K.,2002. Normal oral, rectal, tympanic and axillary body temperature in adult men and women: a systematic literature review. Scandinavian Journal of Caring Sciences 16 (2): 122-128.
  3. https://mednova.pl/blog/jak-prawidlowo-mierzyc-temperature-ciala/ [dostęp: 03.03.2023 r.]
  4. https://demo.staywellhealthlibrary.com/Content/healthsheets-v1/rectal-temperature/ [dostęp: 03.03.2023 r.]
  5. https://dziecisawazne.pl/jak-prawidlowo-mierzyc-temperature-ciala-dziecka/ [dostęp: 03.03.2023 r.]

Potrzebujesz e-Recepty lub L4 ?

Wypełnij formularz w 5 minut ➡️

Informacje zawarte w dziale „Blog" serwisu NaszaRecepta.pl należy traktować jedynie jako informacyjno-edukacyjne. Treści te i porady w nich zawarte nie mogą w żadnym wypadku zastąpić bezpośredniego kontaktu z lekarzem i nie powinny być również uznawane za profesjonalną poradę medyczną. Wydawca serwisu NaszaRecepta nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystywanie porad z materiałów informacyjno-edukacyjnych bez wcześniejszej konsultacji ze specjalistą.