GBS – badanie niezbędne dla ciężarnych. Dlaczego?

Badanie GBS jest zlecane przez lekarza w czasie ciąży. Co bada GBS? Co to za badanie i w jakim celu się je wykonuje? O czym świadczy GBS pozytywny? Odpowiadamy na pytania w niniejszym artykule.

Dlaczego kobiety w ciąży powinny wykonać badanie GBS?

Badanie GBS (inaczej badanie w kierunku nosicielstwa GBS) wykonuje się w celu wykrycia obecności paciorkowców grupy B (Group B Streptococcus) [1]. Bakterie te wchodzą w skład naturalnej flory mikrobiologicznej (zasiedlają między innymi jelita) i dla osób dorosłych są nieszkodliwe ani nie powodują żadnych niepożądanych objawów. Niebezpieczeństwo stanowi jednak przekazanie paciorkowców dziecku przez kobietę ciężarną [2] [3]. 

GBS mogą zostać przeniesione na dziecko na etapie ciąży lub po porodzie [1]. Niestety konsekwencje przekazania paciorkowców dziecku mogą być bardzo przykre, należy do nich między innymi [1] [4]: 

• poród przedwczesny, 
• przedwczesne pęknięcie błon płodowych, 
• sepsa u noworodka, 
• zapalenie płuc u noworodka.

Wykonywanie badania GBS w ciąży jest bardzo ważne także w obliczu zatrważających statystyk The Society of Obstetricians and Gynaecologist of Canada. Badacze uważają, że około 40% wszystkich kobiet w ciąży jest zakażonych GBS, z czego nawet do 70% z nich może przekazać bakterie swoim dzieciom [4]. Problem jest o tyle poważny, że zakażenie GBS w ciąży z perspektywy kobiety przebiega zwykle bezobjawowo. Przyszła mama dowiaduje się o nim dopiero po otrzymaniu dodatniego wyniku testu GBS. Na szczęście dzięki popularyzacji e-wizyt kobiety przygotowujące się do ciąży oraz ciężarne, mogą liczyć na łatwy dostęp do konsultacji z lekarzem, bez konieczności udawania się do przychodni, co przedkłada się na większą wiedzę odnośnie zalecanych badań. Skierowania, a nawet leki można uzyskać na odległość, służy temu między innymi recepta online. 

Na czym polega badanie GBS? 

Badanie GBS jest wykonywane w gabinecie lekarza ginekologa, przez lekarza, położną lub samą ciężarną. Polega ono na pobraniu przy pomocy specjalnych wymazówek próbki z dolnej części pochwy oraz wymazu z odbytu [3]. Jeśli do tej pory podczas wizyt ginekologicznych lekarz nie poruszał tematów związanych z GBS w ciąży, warto zapytać go o GBS badanie. Co to jest, kiedy jest wykonywane, czym grozi zakażenie — przyszła mama powinna wiedzieć takie rzeczy.

Badanie GBS — kiedy je wykonać? 

Jeśli chodzi o czas wykonania badania GBS w ciąży, zalecane jest, aby przeprowadzić test pomiędzy 35. a 37. tygodniem ciąży [4]. Czas oczekiwania na wyniki badania GBS wynosi około 5 dni. 

Badanie w kierunku GBS u noworodka

Badanie GBS może zostać wykonane także u noworodka, taka sytuacja ma miejsce, gdy u malucha zauważono charakterystyczne oznaki zakażenia paciorkowcem. Postać wczesna choroby może się rozwinąć już w pierwszych godzinach po porodzie, jej przebieg jest podobny do posocznicy. Wczesne zakażenie bakteriami Streptococcus jest stanem bezpośredniego zagrożenia życia noworodka i wymaga hospitalizacji oraz wdrożenia jak najszybciej antybiotykoterapii [5]. Jeśli chodzi o postać późną zakażenia paciorkowcami grupy B, objawia się ona później, przed ukończeniem 3. miesiąca życia. Charakterystyczne objawy to [5]: 

• uogólniony stan zapalny, 
• zapalenie kości i stawów,
• zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.

Ich zaobserwowanie powinno skłonić do udania się na najbliższy oddział ratunkowy.

Interpretowanie wyniku badania GBS

Badanie GBS wykrywa nosicielstwo paciorkowców grupy B. Test może dać wynik ujemny (GBS negatywny = nie stwierdzono obecności bakterii) lub dodatni (GBS pozytywny = stwierdzono obecność bakterii). 

Badanie GBS w ciąży — wynik dodatni — co robić?

GBS dodatni w ciąży stanowi wskazanie do wdrożenia okołoporodowej profilaktyki antybiotykowej. Leki są podawane ciężarnej dopiero podczas porodu, ponieważ takie postępowanie pozwala zmniejszyć ryzyko przekazania bakterii dziecku [4]. Następnie noworodek jest obserwowany pod kątem ewentualnych objawów zakażenia paciorkowcami grupy B. Jeśli zostaną zauważone oznaki infekcji, wdraża się pełną diagnostykę GBS.

Badanie GBS — kiedy dziecko może być narażone? 

Istnieją pewne czynniki ryzyka, które zwiększają prawdopodobieństwo przeniesienia się zakażenia paciorkowcami na dziecko. Należą do nich [4] [5]: 

• cukrzyca u matki, 
• łagodna gorączka podczas porodu, 
• mała masa urodzeniowa noworodka, 
• obecność bakterii w moczu,
• poród przedwczesny,
• przedwczesne pęknięcie pęcherza płodowego, 
• wcześniactwo, 
• wykrycie paciorkowców w moczu ciężarnej,
• wzrost temperatury ciała podczas porodu,
• zakażenie dziecka GBS w poprzedniej ciąży. 

W wymienionych przypadkach należy wykonać pełny zestaw badań w kierunku GBS oraz, jeśli istnieje ryzyko zakażenia dziecka, wdrożyć profilaktykę antybiotykową wcześniej. Takie postępowanie uchroni noworodka przed wystąpieniem poważnych powikłań związanych z zakażeniem GBS.