Alprazolam

Napisano 15.03.2023 | Medyczny Asystent | Czas czytania: 8 min.

Alprazolam można nabyć w aptece wyłącznie za okazaniem ważnej recepty od lekarza. Substancją czynną tego leku jest pochodna benzodiazepin — alprazolam. Związek ten wykazuje działanie przeciwlękowe, uspokajające oraz wzmagające senność. Alprazolam należy stosować zgodnie z zaleceniami lekarza, w przeciwnym wypadku u pacjenta może się rozwinąć uzależnienie fizyczne oraz emocjonalne. Niebezpieczne może być zarówno długotrwałe stosowanie bez uzasadnienia medycznego, jak i nagłe odstawienie produktu leczniczego.

Spis treści

Co to za lek Alprazolam i w jakich sytuacjach jest stosowany?

Alprazolam to lek dostępny wyłącznie na receptę. Substancją czynną tego produktu leczniczego jest alprazolam zaliczany do grupy leków nazywanych benzodiazepinami. Benzodiazepiny takie jak alprazolam, bromazepam, klotiazepam czy też lorazepam stosuje się w leczeniu doraźnym bezsenności, nadmiernego napięcia mięśniowego, niektórych typów padaczek oraz nasilonego lęku, oddziałują one na układ nerwowy. Alprazolam ma działanie przeciwlękowe, wywołujące senność oraz uspokajające. Związek ten stosuje się w leczeniu objawowym lęku, u pacjentów cierpiących z powodu objawów tak silnych, że zakłócają one prawidłowe funkcjonowanie.

E-recepta na Alprazolam

Alprazolam jest dostępny na rynku w wielu różnych postaciach, dostępne są tabletki zawierające  0,25 mg, 0,5 mg, a także 1 mg substancji czynnej. Wszystkie z nich są dostępne dla pacjenta wyłącznie za okazaniem ważnej recepty lekarskiej. Dokument, który uprawnia do zakupu leków z grupy benzodiazepin, można uzyskać zarówno w gabinecie lekarskim, jak i bez wychodzenia z domu w ramach teleporady (jeśli są wskazania do leku i brak przeciwskazań). Umożliwia to recepta przez Internet na Alprazolam. Pamiętaj: nie każda placówka wystawia e-receptę na lek Alprazolam przez internet! Przed skorzystaniem z takiej usługi, upewnij się, że dana placówka umożliwi Ci leczenie danym lekiem (sprawdź regulamin usług danej placówki). Lek Alprazolam wymaga zazwyczaj konsultacji stacjonarnej! My jako placówka nie wystawiamy zazwyczaj na te leki recepty zgodnie z zasadami określonymi w regulaminie.

Dawkowanie leku Alprazolam

Lek Alprazolam należy stosować zgodnie z zaleceniami lekarza. W przypadku osób dorosłych zalecane dawkowanie wynosi od 0,75 mg do 1,5 mg na dzień (podzielone na trzy porcje w ciągu dnia). Dawka ta może zostać zwiększona, jeśli lekarz uzna to za uzasadnione. Wtedy jednak należy zwiększać dawkowanie ostrożnie, aby zminimalizować ryzyko wystąpienia u pacjenta działań niepożądanych. W pierwszej kolejności powinna zostać zwiększona dawka wieczorna.

Czas leczenia preparatem Alprazolam

Ze względu na ryzyko uzależnienia od substancji czynnej, leczenie przy pomocy preparatu Alprazolam powinno trwać tak krótko, jak to tylko możliwe. Leczenie nie powinno być dłuższe niż 4 tygodnie, dodatkowo pacjent powinien pozostawać w trakcie terapii pod kontrolą lekarza.

W niektórych przypadkach konieczne może być wydłużenie leczenia, wtedy jednak wymagana jest kontrolna ocena stanu pacjenta. Lekarz powinien również wziąć pod uwagę ryzyko wystąpienia u pacjenta uzależnienia. 

Dawkowanie leku Alprazolam u pacjentów w starszym wieku

W przypadku pacjentów w starszym wieku wskazane jest, aby zastosować mniejszą dawkę leku Alprazolam niż standardowo zalecana. Zwykle terapię rozpoczyna się od 0,25 mg substancji czynnej, 2-3 razy w ciągu dnia.

Dawkowanie leku Alprazolam u pacjentów cierpiących na zaburzenia czynności nerek lub wątroby

W przypadku pacjentów cierpiących na zaburzenia czynności nerek lub wątroby wskazane jest, aby zastosować mniejszą dawkę leku Alprazolam niż standardowo zalecana. Zwykle terapię rozpoczyna się od 0,25 mg substancji czynnej, 2-3 razy w ciągu dnia.

Dawkowanie leku Alprazolam u pacjentów w podeszłym wieku

W przypadku pacjentów w podeszłym wieku zaleca się mniejsze dawki początkowe i podtrzymujące. Należy także zachować ostrożność, ponieważ w tej grupie istnieje ryzyko wystąpienia nadmiernego uspokojenia i (lub) osłabienia mięśni, co może doprowadzić do poważnych upadków i w efekcie urazów. 

Kiedy stosowanie leku Alprazolam jest niewskazane?

Najważniejszym przeciwwskazaniem do stosowania leku Alprazolam jest uczulenie na alprazolam. Produktu leczniczego nie powinno się stosować również w przypadku stwierdzonej alergii na inne leki zawierające benzodiazepiny, lub którykolwiek z pozostałych składników. 

Przeciwwskazania do stosowania leku Alprazolam to także: 

  • bezdech senny (zespół obturacyjnego bezdechu sennego), 
  • miastenia (schorzenie układu nerwowego, objawiające się wzmożoną nużliwością mięśni), 
  • stwierdzone w wywiadzie uzależnienie od alkoholu, leków lub narkotyków,
  • trudności w oddychaniu,
  • wiek pacjenta poniżej 18 lat.

Produktu leczniczego nie należy przepisywać również pacjentom ze zdiagnozowaną ciężką niewydolnością wątroby, ze względu na ryzyko rozwoju encefalopatii (przewlekłe lub trwałe uszkodzenie struktur mózgu, prowadzące do utraty podstawowych funkcji takich jak np. zdolności intelektualne lub poruszanie się). 

Skutki uboczne leku Alprazolam

Lek Alprazolam może powodować, tak jak każdy inny produkt leczniczy, działania niepożądane. Zwykle są one obserwowane na początku terapii, następnie ustępują po zmniejszeniu dawki leku lub bez modyfikacji dawkowania, w miarę kontynuowania leczenia. 

Jakie działania niepożądane mogą wystąpić przy stosowaniu leku Alprazolam?

Bardzo często zgłaszane skutki uboczne leku Alprazolam (przez więcej niż 1 na 10 osób stosujących lek) to: 

  • senność, 
  • wyciszenie.

Często zgłaszane skutki uboczne leku Alprazolam (przez mniej niż 1 na 10 osób stosujących lek) to: 

  • biegunka,
  • ból głowy, 
  • częstoskurcz, 
  • depresja,
  • drażliwość,
  • kołatanie serca, 
  • niedrożność nosa, 
  • niepokój ruchowy, 
  • nudności, 
  • splątanie, 
  • suchość w ustach, 
  • trudności w koncentracji,
  • trudności z przełykaniem,
  • wysypka,
  • zaburzenia koordynacji, 
  • zaburzenia mowy,
  • zaburzenia pamięci,
  • zaburzenia widzenia,
  • zaparcia,
  • zamroczenie,
  • zawroty głowy,
  • zmęczenie,
  • zmniejszenie apetytu,
  • zwiększone wydzielanie śliny.

Niezbyt często zgłaszane skutki uboczne leku Alprazolam (przez mniej niż 1 na 100 osób stosujących lek) to: 

  • amnezja, 
  • agresja, 
  • bezsenność, 
  • drżenie, 
  • hiperprolaktynemia, 
  • lęk, 
  • nerwowość,
  • niepokój ruchowy, 
  • osłabienie mięśni,
  • podekscytowanie,
  • świąd skóry,
  • wybuchy gniewu,
  • wymioty,
  • utrata apetytu, 
  • zaburzenia czynności wątroby,
  • zaburzenia widzenia,
  • zaburzone myślenie,
  • zaburzone napięcie mięśniowe,
  • zaburzone oddawanie moczu, 
  • zaburzone miesiączkowanie,
  • zmiany libido, 
  • zmiany masy ciała,
  • zwiększenie ciśnienia wewnątrzgałkowego,
  • żółtaczka.

Rzadko zgłaszane skutki uboczne leku Alprazolam (przez mniej niż 1 na 1000 osób stosujących lek) to: 

  • niskie ciśnienie tętnicze, 
  • pobudzenie apetytu, 
  • reakcje skórne, 
  • uczucie drętwienia, 
  • zmniejszona czujność.

Skutki uboczne leku Alprazolam o nieznanej częstości to: 

  • obrzęki obwodowe, 
  • zapalenie wątroby.

Pełna lista możliwych skutków ubocznych po zastosowaniu Alprazolam znajduje się w ulotce dołączonej do opakowania.

Jeśli chodzi o objawy niepożądane, których zauważenie stanowi wskazanie do przerwania stosowania leku, należą do nich: 

  • agresja, 
  • drażliwość, 
  • koszmary senne, 
  • niepokój ruchowy, 
  • omamy, 
  • pobudzenie, 
  • psychozy, 
  • wybuchy gniewu,
  • urojenia, 
  • zaburzenia zachowania.

Lek Alprazolam a interakcje z innymi substancjami

Pacjent, u którego ma zostać wdrożona terapia lekiem Alprazolam, powinien poinformować lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach. Ważna jest informacja na temat leków dostępnych na receptę, bez recepty, preparatów ziołowych, a nawet produktów naturalnych. 

Niektóre leki mogą powodować działania niepożądane podczas stosowania ich równolegle z alprazolamem. Inne z kolei mogą wpływać na skuteczność leczenia, zwiększać lub osłabiać działanie alprazolamu. Szczególną ostrożność należy zachować, jeśli pacjent już przyjmuje:

  • antybiotyki, 
  • leki przeciwgrzybicze (nie jest zalecane jednoczesne stosowanie leku Alprazolam między innymi z itrakonazolem, ketokonazolem, pozakonazolem, worykonazolem,  
  • leki, takie jak karbamazepina, fenytoina oraz ryfampicyna, ze względu na wpływ na metabolizm alprazolamu i osłabienie działania leku,
  • niektóre leki stosowane w leczeniu ciężkiej depresji, wysokiego ciśnienia krwi, zaburzeń pracy serca, zaburzeń żołądka, zakażeniu HIV — mogą one opóźniać rozkład alprazolamu w wątrobie i w rezultacie nasilać działanie tej substancji aktywnej. Jeśli pacjent musi stosować terapię łączoną, wskazane jest rozważenie zmniejszenia dawki leku Alprazolam,
  • preparaty zwiotczające mięśnie, ponieważ alprazolam może nasilać ich działanie na organizm,
  • tabletki nasenne, środki uspokajające, leki przeciwpsychotyczne, przeciwdepresyjne, przeciwpadaczkowe, znieczulające, przeciwbólowe działające na ośrodkowy układ nerwowy lub przeciwhistaminowe działające uspokajająco — mogą one nasilać uspokajające działanie alprazolamu. 

Na skuteczność leczenia może wpływać stosowanie doustnej antykoncepcji — tabletki antykoncepcyjne mogą bowiem opóźniać rozkład alprazolamu w wątrobie i w rezultacie nasilać jego działanie. Bardzo niebezpieczne jest również połączenie Alprazolamu i: 

  • digoksyny — zgłaszano przypadki zwiększenie stężenia digoksyny podczas jednoczesnego stosowania z Alprazolamem, w szczególności u pacjentów będących w podeszłym wieku. Z tego powodu u pacjentów stosujących terapię łączoną wskazana jest szczególna kontrola w kierunku objawów toksyczności digoksyny, 
  • klozapiny (wtedy wzrasta ryzyko zatrzymania oddechu i / lub zatrzymania akcji serca)
  • opioidów (ze względu na większe ryzyko wystąpienia senności, trudności w oddychaniu, a nawet śpiączki). 

Należy zachować ostrożność w sytuacji, gdy pacjent przyjmuje narkotyczne leki przeciwbólowe, ze względu na większe ryzyko uzależnienia. Jeśli chodzi o interakcje z imipraminą i rezypraminą, zauważono, że podawanie Alprazolamu zwiększa stężenie tych substancji w organizmie, natomiast nie odkryto znaczenia klinicznego tych zmian. Nie stwierdzono również interakcji pomiędzy Alprazolamem i warfaryną, propranololem czy też disulfiramem. 

Pełna lista możliwych interakcji oraz wykaz substancji, z którymi nie należy przyjmować leku Alprazolam, znajduje się w ulotce załączonej do opakowania.

Preparat Alprazolam w ciąży i okresie karmienia piersią

Poniżej znajdują się najważniejsze informacje związane ze stosowaniem leku Alprazolam przez kobiety będące w ciąży lub karmiące piersią.

Stosowanie leku Alprazolam u kobiet będących w ciąży

Lek Alprazolam jest przeciwwskazany u kobiet będących w ciąży, ze względu na możliwy szkodliwy wpływ na płód. Kobiety ciężarne lub przypuszczające, że mogą być w ciąży, nie powinny go stosować, chyba że lekarz uzna to za bezwzględnie konieczne. Wtedy jednak należy unikać stosowania dużych dawek produktu leczniczego.

Zastosowanie leku Alprazolam w ciąży może zwiększyć ryzyko wystąpienia wad rozwojowych (dowiedziono, że zwiększone jest ryzyko rozwoju rozszczepu w obrębie jamy ustnej), grozi także zmniejszeniem aktywnych ruchów i rytmu serca u płodu oraz tzw. zespołem wiotkiego dziecka u noworodka. W sytuacji, gdy ciężarna stosowała lek Alprazolam, u dziecka mogą wystąpić również objawy odstawienia — drżenie, nadpobudliwość oraz niepokój. 

Stosowanie leku Alprazolam u kobiet karmiących piersią

Nie zaleca się stosowania leku Alprazolam w okresie karmienia piersią, ze względu na ryzyko przedostania się substancji czynnej do mleka matki i możliwy szkodliwy wpływ na niemowlę.

Co zrobić w przypadku przerwania lub pominięcia dawki leku Alprazolam?

Poniżej zebrano informacje na temat postępowania w sytuacji, gdy doszło do przypadkowego pominięcia dawki leku Alprazolam. Wyjaśniamy także, czym grozi nagłe przerwanie stosowania tego produktu leczniczego. 

Pominięcie zastosowania leku Alprazolam

Gdy pacjent zapomni przyjąć lek Alprazolam, należy zażyć pominiętą dawkę możliwie najszybciej, chyba że zbliża się pora przyjęcia kolejnej dawki. W takiej sytuacji nie jest wskazane przyjmowanie podwójnej dawki w celu uzupełnienia pominiętej porcji leku.

Przerwanie stosowania leku Alprazolam

Alprazolam może uzależniać fizycznie i psychicznie. W szczególności ryzyko uzależnienia jest duże w przypadku pacjentów, którzy: 

  • są leczeni długotrwale, 
  • stosują kilka różnych leków z grupy benzodiazepin w tym samym czasie,
  • wcześniej byli uzależnieni od alkoholu lub narkotyków, 
  • zażywają duże dawki produktu leczniczego.

Nagłe przerwanie podawania leku Alprazolam, a także zmienianie dawek może poskutkować rozwojem tzw. zespołu odstawiennego. Charakterystyczne objawy tego stanu, mogące wystąpić kilka dni po zakończonym leczeniu to: 

  • bezsenność, 
  • ból głowy, 
  • ból mięśni, 
  • drażliwość, 
  • drgawki, 
  • depersonalizacja, 
  • derealizacja, 
  • drgawki, 
  • halucynacje, 
  • mrowienie w kończynach, 
  • nadwrażliwość na bodźce, 
  • napięcie,
  • nasilony lęk, 
  • niepokój ruchowy, 
  • splątanie, 
  • utrata czucia,
  • zwiększona ostrość słuchu. 

Po odstawieniu Alprazolam objawy, z powodu których pacjent przyjmował ten produkt leczniczy, mogą wrócić z większym nasileniem. Z tego powodu przerwanie terapii powinno przebiegać stopniowo i zgodnie z zaleceniami lekarza. Zaleca się, aby zmniejszać dobową dawkę leku Alprazolam o nie więcej niż 0,5 mg, co 3 dni, a w przypadku niektórych pacjentów nawet jeszcze wolniej.

Alprazolam – przedawkowanie

W sytuacji, gdy pacjent przyjął zbyt dużą porcję leku Alprazolam, należy się jak najszybciej zgłosić do lekarza lub w szpitalu. Charakterystyczne objawy przedawkowania leku Alprazolam to: 

  • niewydolność mięśniowa,
  • obniżony poziom świadomości,
  • silne zmęczenie, 
  • utrata przytomności,
  • zahamowanie oddechu,
  • zmniejszenie ciśnienia krwi.

Jakie środki ostrożności należy zachować podczas przyjmowania leku Alprazolam?

Poniżej zebrano najważniejsze informacje na temat środków ostrożności, które należy zachować w trakcie terapii lekiem Alprazolam. Pełna lista ostrzeżeń znajduje się w ulotce załączonej do opakowania tego produktu leczniczego. 

Stosowanie leku Alprazolam a prowadzenie pojazdów i obsługa maszyn

Lek Alprazolam może wpływać na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługi maszyn, ponieważ skutki ubocznego jego stosowania to między innymi: nadmierne uspokojenie, niepamięć czy też zaburzenia koncentracji. Z tego powodu należy unikać prowadzenia pojazdów oraz obsługiwania maszyn po przyjęciu produktu leczniczego (najlepiej nie wykonywać tego typu czynności przez cały czas trwania terapii). W szczególności zdolność do prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn może zaburzyć jednoczesne stosowanie leku Alprazolam z alkoholem. Ryzyko wzrasta także wtedy, gdy pacjent nie ma zapewnionej dostatecznej ilości snu.

Stosowanie leku Alprazolam a wytworzenie tolerancji organizmu

Jeśli lek Alprazolam jest stosowany długotrwale, może dojść do wytworzenia tolerancji organizmu na zawarte w nim substancje czynne. W konsekwencji działanie produktu leczniczego będzie znacznie osłabione. 

Stosowanie leku Alprazolam u osób w podeszłym wieku

W przypadku starszych pacjentów stosowanie leku Alprazolam może się wiązać z ryzykiem sedacji i (lub) osłabienia mięśni szkieletowych. Stan ten grozi poważnymi upadkami i urazami, należy zatem zachować ostrożność, przepisując lek w tej grupie wiekowej. 

Stosowanie leku Alprazolam a problemy z pamięcią

Tuż po przyjęciu leku Alprazolam u pacjenta mogą wystąpić problemy z pamięcią, stan ten określa się jako niepamięć następcza. Z tego powodu do nawet 8 godzin po zażyciu produktu leczniczego chory powinien mieć zapewniony odpoczynek, a najlepiej nieprzerwany sen. 

Stosowanie leku Alprazolam a planowany zabieg chirurgiczny

Pacjent, który planuje zabieg chirurgiczny, powinien wcześniej poinformować lekarza o przyjmowaniu leku Alprazolam.

Stosowanie leku Alprazolam a spożywanie alkoholu

Nie należy spożywać alkoholu w czasie leczenia lekiem Alprazolam, ponieważ można w ten sposób nasilić jego działanie uspokajające. W przypadku osób, u których w przeszłości stwierdzono skłonność do nadużywania alkoholu, istnieje większe ryzyko uzależnienia fizycznego oraz emocjonalnego od tego produktu leczniczego. 

Stosowanie leku Alprazolam a spożywanie napojów ziołowych

Niektóre napoje ziołowe mogą wchodzić w interakcję z lekiem Alprazolam. Dotyczy to np. dziurawca zwyczajnego (Hypericum perforatum). Zawarte w roślinie substancje mogą osłabiać działanie Alprazolamu. Natomiast w przypadku ich nagłego odstawienia u pacjenta mogą wystąpić objawy przedawkowania alprazolamu. 

Stosowanie leku Alprazolam u pacjentów z nietolerancją niektórych cukrów

Lek Alprazolam zawiera laktozę jednowodną. W sytuacji, gdy u pacjenta stwierdzono nietolerancję niektórych cukrów, należy się skontaktować z lekarzem przed rozpoczęciem terapii.

Stosowanie leku Alprazolam a reakcje alergiczne

Lek Alprazolam zawiera barwnik — żółcień pomarańczową (E 110). Składnik ten może powodować reakcje alergiczne. 

Stosowanie leku Alprazolam u pacjentów, którzy przyjmują opioidy

Lek Alprazolam nie powinien być stosowany jednocześnie z opioidami, ponieważ takie postępowanie może poskutkować depresją oddechową, sedacją, śpiączką, a nawet zgonem pacjenta. Przepisywanie benzodiazepin i opioidów jest dopuszczalne jedynie u tych pacjentów, u których inne metody leczenia nie są możliwe do wdrożenia. Należy wtedy także dopilnować, aby pacjent był leczony możliwie jak najkrócej oraz przyjmował najmniejszą skuteczną dawkę. Dodatkowo konieczne jest monitorowanie stanu zdrowia pacjenta w kierunku objawów depresji oddechowej i sedacji.

Zawartość sodu w leku Alprazolam

Lek Alprazolam zawiera sód w ilości mniejszej niż 1 mmol (23 mg) na tabletkę. Uznaje się zatem, że jest to produkt leczniczy wolny od sodu.

Informacje zawarte w dziale „Blog" serwisu NaszaRecepta.pl należy traktować jedynie jako informacyjno-edukacyjne. Treści te i porady w nich zawarte nie mogą w żadnym wypadku zastąpić bezpośredniego kontaktu z lekarzem i nie powinny być również uznawane za profesjonalną poradę medyczną. Wydawca serwisu NaszaRecepta nie ponosi odpowiedzialności za wykorzystywanie porad z materiałów informacyjno-edukacyjnych bez wcześniejszej konsultacji ze specjalistą.