Uczucie, jakim jest pieczenie w przełyku, to problem, który dotyka sporo osób. Towarzyszyć może mu odbijanie, ból w klatce piersiowej i wzdęcia, a zgagę nasilać mogą niektóre pokarmy. Objawy te mogą świadczyć o tym, że pacjent zmaga się z refluksem. Konieczna jest tu między innymi zmiana diety, ponadto ulgę może przynieść zmiana stylu życia, ale możliwe również, że trzeba będzie stosować odpowiednie leki na refluks. Zanim pacjent zgłosi się do apteki, powinien skonsultować się z lekarzem, gdyż należy pamiętać, że leczenie tego typu choroby wymaga stosowania się do zaleceń lekarskich i monitorowania postępów terapii.
Spis treści
Refluks – czym jest i jak się objawia
Refluks (choroba refluksowa, GERD), jest chorobą układu pokarmowego, która obejmuje zespół objawów powiązanych z cofaniem się treści pokarmowej z żołądka do przełyku. Podstawowym objawem refluksu jest zgaga. Najczęściej wiąże się ona z nieprzyjemnym pieczeniem w przełyku. Taka nadkwasota może również wiązać się z bólem w okolicy mostka, ponadto często u pacjentów pojawia się ból gardła i przykry zapach z ust oraz występują problemy z połykaniem. Dojść może do tego również zapalenie gardła i krtani, a nawet problemy z zatokami, co również może sygnalizować, że potrzebne są leki na refluks. Kaszel i chrypka to kolejne z objawów, ponadto dodać do tego należy również czasem nudności i wymioty. Do objawów towarzyszących GERD zaliczyć można także problemy z zębami, w tym zwłaszcza próchnicę i zapalenie dziąseł, które wiążą się z cofaniem pokarmu do jamy ustnej (np. w nocy). W przypadku zaobserwowania podobnych objawów, warto zgłosić się na konsultację lekarską – specjalista dokona odpowiedniej diagnozy i w razie potrzeby przepisze odpowiednie leki na refluks oraz ustali ich właściwe dawkowanie.
Czynniki wpływające na zwiększenie refluksu
Objawy refluksu mogą nasilać się w niektórych sytuacjach, o czym pacjent powinien zdawać sobie sprawę. Choroba może być szczególnie dokuczliwa bezpośrednio po posiłku, gdy do żołądka trafia większa ilość treści pokarmowej, a także w czasie leżenia na plecach. Refluks może się zwiększać również, gdy pacjent schyla się lub kuca. Chorobę nasilać może również noszenie obcisłych ubrań i pasków opinających brzuch. Wielu pacjentów stawia wówczas na leki na refluks, które dostępne są bez recepty, jednak mogą one okazać się niewystarczające do walki z objawami choroby, a wówczas konieczna jest wizyta u lekarza i wykonanie szczegółowych badań.
Przyczyny refluksu – skąd się bierze?
Główną przyczyną refluksu jest nieprawidłowe domykanie się dolnego zwieracza żołądka, który zlokalizowany jest przy wejściu do tego organu. Zwieracz ten działa w taki sposób, że przy połykaniu rozluźnia się i otwiera wejście do żołądka, by mogła do niego trafić treść pokarmowa, a następnie zaciska się, uniemożliwiając cofanie się pokarmu. Gdy zwieracz ten działa nieprawidłowo, treść pokarmowa może cofać się znów do przełyku, a wraz z nią kwas żołądkowy, co powoduje nieprzyjemne dolegliwości zgagi i pieczenia. Choroba refluksowa może być również powiązana z obecnością przepukliny rozworu przełykowego, jednak tego typu przyczyna jest znacznie rzadziej diagnozowana. Warto wiedzieć, że refluks żołądkowo-przełykowy często spotyka również kobiety w ciąży, co wiąże się między innymi ze zmianami hormonalnymi, które zachodzą w ich organizmie. Na GERD wpływ ma także masa ciała – narażone są osoby ze znaczną nadwagą i otyłością, a także osoby z cukrzycą i te, które nieprawidłowo się odżywiają, nie stronią od alkoholu lub mają zwyczaj objadania się przed snem. W wielu przypadkach leki na refluks to podstawa, gdyż choroba może mieć liczne powikłania, w tym perforacje i krwawienia przełyku. Istnieje ryzyko wystąpienia również takich powikłań, jak np. głębsze nadżerki i wrzody przełyku, ponadto rośnie tu ryzyko raka przełyku.
Dieta i zasady żywieniowe przy refluksie
Choć leki na refluks niewątpliwie są podstawą terapii, farmakologia powinna być uzupełniona przez zmianę stylu życia. Osoby z nadwagą i otyłością powinny postawić na zmianę nawyków żywieniowych i redukcję masy ciała, co pozwoli na zmniejszenie ciśnienia jamy brzusznej. Dieta przy refluksie powinna być lekkostrawna, a posiłki regularne i niezbyt obfite (jemy częściej, ale mniej). Przy tej chorobie nie jest zalecane jedzenie produktów, które zwiększają wydzielanie soku żołądkowego. Dobrze jest postawić na produkty o większej zawartości wapnia (mleko, migdały), co pomoże alkalizować nadkwasotę. Nie powinno się stawiać na ostre potrawy, czekoladę, cytrusy i napoje gazowane, ponadto powinno się unikać przejadania się. Trzeba jeść powoli, żuć dokładnie i unikać pośpiechu, a ostatni posiłek powinno się jeść minimum 3 godziny przed snem, a oprócz tego pacjent powinien ograniczyć alkohol, kawę i palenie. Przy redukcji objawów pomóc może kleik z siemienia lnianego, a także rezygnacja z noszenia obcisłych części garderoby (np. pasek), a także ułożenie dodatkowej poduszki do snu.
Diagnoza i rozpoznanie refluksu
Zaobserwowanie objawów mogących świadczyć o refluksie wymaga konsultacji z lekarzem. Szczególnie szybka interwencja wymagana jest, jeśli pacjent straci dużo na wadze, zacznie mieć problemy z przełykaniem lub zaobserwuje krwawienia z przełyku. Już sam wywiad medyczny może być podstawą do diagnozy problemu GERD, jednakże lekarz może również zalecić pacjentowi wykonanie badań dodatkowych, do których zaliczyć można między innymi endoskopowe badanie przełyku, a także żołądka oraz dwunastnicy (znane jako gastroskopia). Pomocna może okazać się manometria przełykowa lub badanie radiologiczne przełyku z kontrastem. Lekarz będzie najlepiej wiedzieć, jakie leki na refluks krtaniowo gardłowy sprawdzą się u danego pacjenta, ponadto ustali, jak powinny być u pacjenta dawkowane wybrane leki na refluks, a dodatkowo monitorować będzie efekty terapii.
Rokowania – czy możliwe jest całkowite wyleczenie refluksu?
Leki na refluks bez recepty to między innymi preparaty, które redukują nieprzyjemne objawy i dolegliwości, jednak nie wyeliminują przyczyn schorzenia. Stosowanie leków dostępnych w aptece bez recepty w przypadku leczenia objawów tej choroby może być niewystarczające. Bardzo ważne, by pacjent nie bagatelizował problemu i zgłosił się do lekarza, który być może zaleci specjalistyczne leki na refluks na receptę. Tego typu preparaty najczęściej mają takie działanie, że zmniejszają wydzielanie kwasu solnego w żołądku (np. inhibitory pompy protonowej) lub neutralizują kwaśną treść żołądkową, ponadto stosowane są także sposoby na osłonięcie błony śluzowej przełyku. W składzie tabletek mogą być między innymi związki magnezu i glinu. Mogą to być między innymi kapsułki lub tabletki do żucia lub ssania, a także specjalna zawiesina czy saszetki z zawiesiną. Jeśli chodzi o lek na refluks żołądkowy, przepisuje się czasem również środki, które zwiększają napięcie zwieracza dolnego przełyku.
Rokowania w przypadku GERD o słabym przebiegu i szybko wdrożonym leczeniu są dość optymistyczne, jednak pacjent musi sobie również zdawać sprawę z tego, że zbyt późno zdiagnozowana choroba może wiązać się już z poważnymi powikłaniami, a wówczas same leki na refluks mogą okazać się niewystarczające i konieczna będzie operacja.
